Een gang gaan

De hele dag binnen met iPad. Behoudens het vegen van het laatste herfstblad uit het gangpad met mijn nieuwe oortelefoon op met een oud lijfliedje Who can see it van George Harrison met Bluetooth. Nu ik de moderne techniek omarmd heb, dan maar meteen goed. Ik raak altijd in de war met het draadje van oortjes naar daar waar de muziek uitkomt, dus dit is ideaal. Aangestoken door de koopgekte die losbarst bij Thanksgiving, maar nu Black Friday heet. 25% korting op internet en daarmee bracht ik dezelfde oortjes met maar 5% korting in de winkel weer terug.

Ik had moeten werken maar heb mij ziek gemeld. Een ziekmelding die wellicht niet telt en dan word mijn salaris ingehouden. Dan is dat maar zo, ik ga even voor het leven van de ziel met behoud van mijn fysieke gezondheid. Net zag ik op You Tube praatjes van John Berger over tijd. Dat de dood onvermijdelijk is, maar we tegelijk ook altijd de tijd ontstijgen. Hij laat aan de hand van zelfportretten van Rembrandt zien en hij heeft er velen gemaakt,  hoe veroudering een thema is en hoe tegelijk de tijd in elk schilderij gestold is in een glimp van de eeuwigheid.

Het paste precies in de stemming waarin ik kwam door de app ArtStack waarin ik heb rondgedwaald. Helemaal tussen de kunstwerken, die je vervolgens kunt bewaren en kunt delen. Je typt bij de zoekfunctie de naam van een kunstenaar en dan verschijnt er van alles. Veel wat ik al eerder gezien heb, maar ook onbekende werken. En die zijn zo helder van kleur, ze lichten op vanaf het scherm en zijn haarscherp. Dan blader ik door de 103 werken die ik nu bewaard heb en dan zie ik veel gezichten, mensen die lezen, androgyne types, tuinen, de zee, bos, het park, de seizoenen. Wat een leuke reis om te maken en voort te zetten. Je herschept je eigen omgeving of stemming.

Ik vond de app Snapseed waarmee je foto’s kunt bewerken. Een oorspronkelijk te donkere foto werd warm, gezichten duidelijker, alles sfeervoller. Je kunt daar uren mee bezig zijn, dat is duidelijk. Ik geloof dat je ook in de foto kunt tekenen en schilderen. En ik vond een app vol oude zwartwit cartoons van onder andere Popey en Betty Boop. De laatste zijn muzikale verhaaltjes, zie ik nu, met de beroemde kreet van Betty daarin: o, boopy, boop! Zo was dus de tv uit mijn jeugd.

Ik ontdek steeds weer dat een app dus werkelijk alles kan zijn want iedereen kan in  een app stoppen wat deze zelf wil. Op de NPO-app keek ik naar afleveringen van 'Adieu God ?': interviews met bekende Nederlanders in de kerk uit hun jeugd. De meesten zijn uit hun geloof gegleden, Stephen Sanders er juist in. Zijn stukken in Trouw waarin hij aan het proef-geloven was, zijn zeer lezenswaard. Toch was ik nu verbaasd hoe snel hij veranderd is: hij is nu helemaal gelovig en begon op de vraag wat hij nu precies geloofde de katholieke geloofsbelijdenis op te zeggen. Een onderdeel in de kerk waar ik zelf altijd mijn mond hou...

Daarnaast zag ik Robo Sapiens, waar Jelle Brandt Corstius op zoek gaat hoe ver deze ontwikkeling al is: de homo sapiens die straks haar leven zal gaan delen met de Robot Sapiens. We zijn al ver. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Zijn virtuele gesprekspartner is zijn dochtertje die nu twee jaar is, maar in de serie al ver in de tachtig. Wie is de mens als deze niet meer hoeft te werken en robots slimmer zijn dan zijzelf? In de filmen van de Matrix, gemaakt in de jaren negentig van de vorige eeuw, zijn we voornamelijk de energie voor de machines. De Matrix, de wereld zoals wij die kennen is vooral imperfect gemaakt waar we moeten werken en strijden om te bestaan.

Want in een eerder ontworpen Matrix, waar de mens niks meer hoefde te doen, bleek deze uit verveling gewelddadig en chaotisch te worden. ‘Arbeid adelt’ is een oude zegswijze. En zo ben ik weer bij het begin beland. Ik werk nu dus niet en mijn nabije toekomst is onduidelijk. Ik ga mijn gang voorlopig, in bijna letterlijke zin, door hoofden, maaksels, spinsels van anderen heen. De virtuele werkelijkheid, die werkelijkheid is.

De stier van Paulus Potter

Dit is toch werkelijk schandalig. Was een paar weken geleden het bericht van mijn werkgever dat ik beheerder àf was, nu is het bericht dat ik weer beheerder ben en morgen weer ergens op een werkplek moet verschijnen. Zo niet, dan is het werkweigering en zal ontslag volgen. Een ziektemelding omtrent kunstlicht telt ook niet. Dus ik kan geen kant meer op en zit muurvast.

In de emotie, nou ja MIJN emotie, van het gesprek zei ik eerst dat het dan maar zo was. Vervolgens het toch maar geslikt, waarna ik kon vertrekken. Maar ik heb wel even gefulmineerd hoe schandalig ik deze gang van zaken vind. 'Je kunt beter niks meer zeggen, want zo dadelijk heb je daar  spijt van',  probeerde het bureauhoofd. Maar ik zei dat ik het één keer in het openbaar gezegd wilde hebben en daar zou ik zeker geen spijt van krijgen. En zo is het ook. Waar is deze samenleving naar toe gestevend? Het resultaat was grote ogen van het bureauhoofd, een jonge vrouw die mijn dochter had kunnen zijn.  Ogen die me even doordringend aanstaarden  maar die niks meer kon en mocht zeggen. Ze had haar rol gespeeld in deze 'onmogelijke situatie', daar waren we het dan op het nippertje nog over eens.

Enfin. Net zo gek als De Stier van Paulus Potter, die ik gisteren in het Mauritshuis zag en waar ik tot nu toe aan voorbij had gelopen. Maar K. begon te vertellen dat ze het zo'n fantastisch schilderij vond omdat er niks aan klopte. En nu zag ik het ook: die stier staat een beetje te zweven in een houten bordkartonnen decor, maar er is wel aandacht voor de vliegen die rondzoemen en voor een hoop koeienstront op de grond. En zie de mens! Zonder dimensie en zonder body, die staat er tussen de boomtakken als een mislukte marionet. In een keer vond ik het ook geweldig.

Zo zijn we geworden in de Nederlandse samenleving. Er staat een gigantische stier centraal, waar het menselijk verhaal is uitgefilterd. Waar een mens niks heeft omdat op een scan net niks te zien is. Al heeft datzelfde mens al 14 jaar lang last van restklachten na een ongeluk, dat bestaat gewoonweg niet en wat je ook zegt of inbrengt: het wordt van tafel geveegd, een betutteling valt je ten deel en een braaf opzeggen van het eigen lesje dat hoort bij de situatie, volgt. Dit is intriest.

In de gesprekken met vriendin W. die in Nieuw Zeeland woont en de oprechte verbazing bij haar als ik vertel hoe sommige dingen hier in Nederland geregeld zijn, ervaar ik extra hoe hard en onnavolgbaar dingen zijn geworden. Onnavolgbaar voor het hart en de menselijkheid, maar volkomen logisch en in te passen in een wereld waar de cijfers en de geldstromen de doorslag geven.

Zoveel werelden

Het is ongelofelijk waar ik met internet ineens allemaal ben geweest op een zondagochtend, en het is pas kwart over twaalf. Ik werd wakker in het donker en dacht: ik heb wel zin om Anouar Brahem te luisteren. Het verlangen wordt meteen materie door een album te downloaden en ik liet me meenemen in zijn muziek die voor mij zo Oer aanvoelt: stromen van vorige levens, paden ooit bewandeld... Herinneringen aan Cordoba en stegen in Venetië, dat ik ooit een man ben geweest met een trage, doch standvastige tred door de tijd, dat soort fantasieën vloeien dan door mij heen.

Wat meer wakker geworden, maar nog steeds liggend in bed, surfend op iPad, was ik ineens op de site deBezieling.nl: ‘Hedendaags leven ontmoet christelijke spiritualiteit ‘ is de ondertitel. Ik heb deze in mijn favorieten opgeslagen, gewoon om dat daarmee ook te leren om dat te kunnen. De artikelen die ik las riepen toch ook een milde mengeling van ergernis en verbazing op, dat christelijk sausje over alles heen, met zo’n grote vanzelfsprekendheid. Volgens mij is een accuratere ondertitel van de site: christenen ontmoeten het hedendaagse leven.

Toen was het tijd om naar de kerk te wandelen en daar zing ik wel gewoon fijn mee en luister met plezier naar de Schriftlezingen en vind ik de jonge priester vooral heel schattig en ook wel een beetje ontroerend in zijn grote geloof en oproep dat we allemaal God mee kunnen helpen om de wereld mooier te maken. Maar ja: samen vieren is toch wat anders dan artikelen lezen van mensen die graag gelezen willen worden: dat is eenrichtingsverkeer.

Thuisgekomen wat artikelen gelezen in de app Blendle, even naar nieuws van de BBC en ook de NOS. Het blijkt dat op dit moment de Heilige berg op Bali, de Gunung Agung op het punt staat, waarschijnlijk om uit te barsten. Daar gaat het al maanden over en niemand weet natuurlijk hoe groots en heftig het kan worden. De laatste keer was in 1963. Toen ik er voor het eerst was in 1975 kwamen er nog steeds met een regelmaat rookpluimen uit de krater. dat was niet meer zo toen ik er in 1992 was.

Maar nu zie je dan filmpjes van gigantische rookkolommen, donkergrijs en bij ander licht , roze. Dat is nu dus bezig: filmpjes die net gemaakt zijn en dankzij internet zo de hele wereld overgaan...Gisteren zag ik nichtje L. die mij iets wilde uitleggen over de  iPad, wat ik al bleek te weten! Ja, ik zit er nu helemaal in, hele werelden gaan open! zei ik. Heb je nou geen spijt dat je er niet eerder aan begonnen bent? vroeg ze.

Uit de grond van mijn hart zei ik Nee! Ik ben best blij zolang in ‘de middeleeuwen’, zoals ik het noemde, geleefd te hebben en het mooie is dat ik daar ook gewoon naar terug kan gaan, door de iPad weer weg te leggen. Maar nu voorlopig even niet.

Leve de iPad!

Het is diep in de nacht of eerder een half uur in de nieuwe dag. Een hele dag bijna, de iPad in mijn handen en het gaat al bijna voelen als een verlengstuk van mezelf. Omdat ik ook heel hebberig ben en aan het hamsteren ben, een voorraadbeheer aanleg voor als ik offline ben. En wat heb ik dan zoal gedaan? Bij app boeken de planken gevuld met Engelse klassiekers. Lezen buiten in het donker, dat kan toch maar mooi wel met een iPad !

Mooie kunst-apps gevonden: art intelligence, maak je ineens vier tentoonstellingen mee over Keith Haring, de Malinese fotograaf  Seydou Keita, Patricia Piccinini, wier thema menselijke en hybride levensvormen is. En Cindy Sherman, die heb ik in een mapje opgeslagen want ik keek nu in vogelvlucht. En een app van het MoMa over expressionistische schilders in New York

Gezocht naar een app waarmee ik muziek kan downloaden en er eindelijk een gevonden die het ook doet. Dan begin ik gewoon met John Denver die liedjes zitten als tattoos op mijn huid gegrifd en vervolgens James Taylor en Joni Mitchell, de liedjes van de laatste weken. Nu ik dit blogje schrijf klinkt er een klassiek pianoconcert vanaf de app Nederland FM met allemaal Nederlandse radiozenders. Dit is NPO4.

Op de NPO-app zijn tot mijn verbazing het Journaal, DWDD en Pauw gewoon live te volgen en daarmee glijd ik zó weer in mijn tv-kijkgewoonte van pakweg vijf jaar geleden. Er was een mooi DWDD-college van Robert Dijkgraaf over symmetrie. Ook heb ik ook de podcast-app verkend en er twee opgezet: Vroege vogels, een 'Zomerochtend’op 9 juni en Chris Bajema, 'Man met de Microfoon'.

Gisteren overigens een aangrijpende IDFA-primeur documentaire gezien, ook dat is er zomaar!, Alicia, haar gezichtje - toen tien jaar oud - maakte me nieuwsgierig. Het is het begin van de ongeveer vier jaar dat zij en alle groepswerkers en hulpverleners en haar zeventien jaar oudere moeder gevolgd worden. Geef me een thuis, laat iemand alsjeblieft van me houden, dat is alles wat ze vraagt...

De app Pages blijkt dus de tekstverwerker te zijn en met welk een gemak! Allemaal sjablonen met opmaak erin en het lukte me zowaar om een documentje naar mezelf te mailen! Leve de iPad! Volgens voor mij kunnen alle computers met grote beeldschermen de deur uit. Die kunnen veredelde typemachines worden, hetgeen het voor mij was.

Al die apps die met een druk van je vingertop werelden voor je openen en met het schuiven van je vingers kunnen inzoomen en uitzoomen ! 

De tijd vliegt om. Maar vanmiddag toen de zon doorbrak heb ik wel een rondwandeling gemaakt in de Berendonk, En nu ga ik slapen. De prachtige viool die nu klinkt neem ik gewoon mee naar boven.

Sprongen voorwaarts

Tja, ik MOET natuurlijk vandaag wel een blogje schrijven, voor het eerst gewoon thuis, laptop op de bank en ondertussen kijk ik naar een oude aflevering van De Wereld Draait Door op de iPad! Dat is een beetje alsof je in het café zit, onderwijl. Het is toch allemaal te gek voor woorden, dat het allemaal kan. Ik heb ondertussen de apps Nu.nl, NPO, YouTube en Spotify op de iPad gezet. Volkomen maf, al die dingen die in zo'n snelheid verschijnen.

Ik begon met het Sinterklaas-Journaal, ja hoe verzin je het, maar wel grappig terwijl ik boerenkoolstamppot aan het snijden was, iPad in mijn leesstoel genesteld. En tevoren, o dat was er dus eerder, keek ik naar de DNA-journey op YouTube. Daar las ik eerder een column van en dát leek me nou leuk om als allereerste te bekijken, als inwijding. Je ziet allerlei mensen die dénken een echte Duitser te zijn of een Zuid-Amerikaanse, en dan blijkt er in je het DNA van de halve of bijna hele wereld te zitten. Zo mooi hoezeer mensen dus met elkaar verbonden zijn: de leuke fysieke tegenhanger, de andere zijde van de medaille, van het internet.

Rare dag vandaag, met contrasten. Het internet zou tussen 10-12u geïnstalleerd worden, komt de monteur om 10 voor twaalf en had toch meer dan een uur nodig. Dus ik racete erna op de fiets naar de steenhouwer. Het grafmonument van mijn ouders moet nog teruggeplaatst en lang ging het over de kleur van de letters. Het geheel is van kleurig keramiek in natuurtinten: de zee, strand, aarde, sawah's... moet je dan een contrastkleur doen, zoals donker-aubergine of een aarde-natuur-kleur? Het laatste en wel donkergroen had mijn voorkeur, maar ik stond alleen. We waren met zijn drieën en 'meeste stemmen gelden' is ook wat onbevredigend. Uren later is het uiteindelijk een bronzen plaatje geworden dat zwevend erop word gemonteerd, via het natuurlijk oxidatieproces is het dan groen-blauw gepatineerd, met messcherpe letters in 'goud' erop: Die kleur heeft mijn iPad ook.

Als we over 25 jaar zelf met rollator en al bij het graf staan, ziet het er allemaal nog tip-top uit en ook over twee honderd jaar. Dus ik maakte vandaag twee sprongen naar de toekomst. De ene vanuit mijn vleselijke oorsprong die nu een beetje in de tijd is geconsolideerd en de andere...? Het voelt toch aan als dat ik mijn eigen vlees heb uitgebreid met al deze technologie. Het was ook een sport om het allemaal buiten te doen, in het plantsoen en in de bieb en heel gerantsoeneerd. Nu is het allemaal binnen, hele werelden binnen handbereik, onbeperkt.

James Taylor enzo

James Taylor

Leuk hoor, die gesprekjes tijdens het ontbijten in het Wijkatelier. Nu ging het over de opoe van G., zo'n 75 jaar geleden. Die was een snuggere. Die stopte drie bonen in een brood om de controleren dat bakker Strik, een nog steeds gerenommeerde bakker in mijn stad, haar geen ander brood meegaf. Het blijkt dat je vroeger tegen betaling, je eigen brood kon laten bakken in de ovens van de bakker. G. die grootgebracht is door haar opoe ging dat brood dan brengen.

'Vroeger waren de breinen van de mensen niet zo groot', zei ze. Ze vertelde dat haar vader een weesjongen was en dan stond je meteen al bekend als onbetrouwbaar. Haar vader werkte in de stad en liep dan door het Kroningburgerpark helemaal naar het Willemskwartier. Een meisje van enkele straten verderop bleek ook altijd zo van haar werk naar huis te wandelen en ze gingen gezellig met elkaar oplopen. Al gauw ging het in de buurt rond, dat zij wat met elkaar hadden... De familie van haar moeder heeft haar voor het blok gezet: weg te gaan van haar man, zo niet dan was het haar eigen schuld als het mis zou gaan. Uitkeringen had je nog niet. Haar moeder brak met haar man en G. was zeven maanden oud, toen haar moeder een dodelijke hersenbloeding kreeg en ze werd bij haar opoe gedropt. Op haar zeventiende zag ze voor het eerst haar vader. Alle pakjes van hem heeft ze nooit ontvangen, die hield de familie achter. Hij had nooit wat met dat meisje gehad, maar kon zijn verhaal toen nergens kwijt. Haar vader verongelukte toen ze 19 was op zijn motor en dat was dat. 'Zo ging dat vroeger, niemand kon daar wat aan doen. 'Ja, op mijn leeftijd' - G. is 81 - 'heb je zoveel achter je', en ze zwaait mer haar armen een aantal malen zo ver mogelijk achter haar rug, 'maar het gaat erom, wat er NU is.' Ik ken G. ook al 28 jaar, toen ze vitaal en wel veel voor de volksdansclub deed. Zij kwam overal door de stad, dus zo kwam ik haar ook telkens weer tegen bij overplaatsing naar een ander wijkcentrum.

Ondertussen leef ik, wat muziek betreft, ook weer in mijn eigen tienertijd. Ik mocht in de vierde klas van het Gymnasium 1 dag per week spijbelen. Ik was blijven zitten en ik verveelde me stierlijk. Al die leraren bleken dezelfde lessen inclusief de grapjes af te draaien. Moeder ging elke dinsdag naar Amsterdam om daar 'de man op het balkon', gegijzeld op de Indonesische ambassade en de kinderen die daar indertijd intern op de crèche zaten en dus ook gegijzeld zijn geweest, therapeutisch te helpen. En ik bracht de halve dag daarvan in Concerto door: plaatjes draaien. Zo heb ik de muziek uit mijn jeugd ontdekt.

Ik meen het me nog te herinneren: dat ik een elpee van James Taylor opzette. Ik zie al het smalle tafeltje met de draaischijf voor me en het licht dat links/schuin op de hoes scheen: een foto van James, spijkerblouse aan en half lang bruin haar, je aankijkend, en toen die stem: zo mild en zachtaardig. Ik was meteen verkocht. Zulke aansprekende liedjes: I've seen fire, I've seen rain... I've seen lonely times that I couldnot find a friend, but I always thought I'll see you, one more time again'. Gek eigenlijk dat zo'n liedje je kan aanspreken als je 16-17 jaar bent. Nu pas , na een lang leven kan dit gevoel pas waar worden, zou je kunnen denken. Maar zo werkt het niet...

Dus de afgelopen weken luisterde ik naar een nieuwere cd van hem Oktoberroad en naar oude liedjes op The essential James Taylor. Ik heb ook nog een dvd waar je hem ziet zingen.  Een stem en liedjes die al zo lang met je meegaan. In die hele #MeToo-'hype' denk ik steeds: zo'n man als James Taylor: daarvan kan  ik mij niet voorstellen dat hij ooit dader zou kunnen zijn geweest.

Niet alleen het brein van mensen was vroeger kleiner, zoals G. zei. Het is eerder dat de wereld nu zoveel kleiner is geworden en jouw buurt vroeger zoveel groter was. G. die haar vader niet heeft meegemaakt, wegens een valse beschuldiging uit de omgeving. Misschien is het openbare schandpaal op internet van de ene kant heel middeleeuws met veel buikgevoel daaromtrent. Maar van de andere kant is het brein van mensen daarmee ook wereldwijd groot geworden, zodat wat lang verborgen en onterecht is , aan het licht kan komen. En wat 'recht' is ook haar ruimte kan opeisen. Ik denk dat in deze tijd G. gewoon haar vader had kunnen meemaken.

Katholieke Tolkien

Omdat mijn werk me nu niet meer dagelijks opslokt of eerder een sfeer is waar ik me bijna dagelijks in begaf, ervaar ik nu dat ik vrijelijk rondzwerf in meerdere sferen ofwel werelden tegelijk en in fracties van seconden van de ene wereld in de andere glij en weer terug, of naar weer een ander. Een voorbeeld is The Lord of the Rings. De afgelopen weken heb ik daar de hele extended versie van bekeken en dus ook alle appendixen, The making of en las tussendoor ook in het boek én in de Silmarilion en de  Nagelaten Vertellingen.

Hiermee krijg je een hele verhalende wereld over de lange, lange geschiedenis van de Mensen, waar het verhaal van de Ring maar een episode is, waar de mensheid bijna verdwenen was en uiteindelijk door de vernietiging van de ring door twee eenvoudige hobbits, weer zullen gaan regeren. Tolkien was een vrome katholiek en meer dan ooit zag ik nu dat de Lord of The Rings een door en door katholiek universum vertolkt.

Alle hoofdrolspelers zijn mannen: zij bepalen het lot van de wereld. De belangrijkste vrouwen hebben een mengeling van zorgzaam zijn en vereerd worden en daarin dus ook op een soort van voetstuk staan. ( Een soort van Maria's, dus), zoals de elfenvrouw Lady Galadriel of Arwen, de elfendochter van de elfenkoning, die sterfelijk zal worden omdat ze kiest voor de liefde van haar en de mens Aragorn, die koning zal worden.

Dan is er nog de mensenvrouw Eowen die graag wil strijden en stiekem met het zwaard heeft leren vechten, ze smokkelt  zichzelf ook mee, ter paard, maar een werkelijk substantieel deel in de uitwerking van het plot, heeft ze niet.

Hoe anders is dat met dat andere fantasy-epos van Harry Potter, geschreven door een vrouw. Van de drie vrienden die ditmaal de wereld moeten redden is Hermione, een meisje en de slimste en scherpzinnigste. Ook professor McGonnagall (heb ik altijd in het Engels zo'n goede naam gevonden: haar toverkunst bestaat uit kunnen verdwijnen en in een andere gedaante weer tevoorschijn komen), is een van de belangrijkste en dragende krachten van de tovenaarsschool Zweinstein. En in de nieuwe sages van het epos Star Wars is in The Rogue One, een vrouw degene die het dan aanwezige universum redt.

Zó is de wereld dus veranderd sinds de tweede helft van de vorige eeuw tot en met nu. Want de verhalen die we vertellen en waar we ons in  mee willen laten slepen, gaan over onszelf. Wereldwijd zijn vrouwen  gaan regeren en hebben macht verworven.

Maar in de katholieke kerk staat alles stil. O, ja vrouwen worden met een soort van respect behandeld, ze mogen best wel misdienaar zijn of de Schriftlezing doen en voorbedes bidden.  Maar niet het evangelie lezen en de overweging maken, want het is aan de priester voorbehouden om het woord van God te verkondigen. Ze mogen wel het brood uitdelen, maar niet uitspreken dat het brood en de wijn, lichaam en bloed worden. En in vrouwenkloosters met alle know-how, wordt er dus wekelijks of vaker, een priester ingevlogen voor de core-bussiness.

Wat doet dit met het persoonlijke zelfbewustzijn van priesters? O ja, ze gaan héél respectvol om met de vrouwen om hun heen, maar hoezeer zien ze zichzelf nog als een gewoon mens, met gewone rechten en sociale plichten en wederkerige interacties? Eventjes zijn er heel veel hetero-priesters in de 60-er en 70-er jaren uitgetreden omdat ze vrouwen werkelijk zagen staan. En er zijn heel veel geheime relaties geweest. Daarin delft de vrouw opnieuw het onderspit: zij heeft geen openbaar leven, terwijl de priester gewoon priester bleef met alle privileges en hem vleiende egards daaromtrent: uiteindelijk is de priester en de opvolgende hiërarchie in het katholieke universum aan God gelijk : Jezus was een man. Een vrouw kan dat dus nooit bereiken.

Verder schat ik in, dat nu tweederde van alle priesters homo is. Dus die leven emotioneel gezien toch in hun eigen zichzelf bevestigende universum, waar mannen op alle gronden de dienst uitmaken. Dan horen  ze ook nog eens  bij een  bedrijf die hun eigen identiteit  ten diepste verwerpt. Hoe verknipt en gespleten word je daar niet van? Hoezeer blijf je rondgaan in je eigen besloten wereld, die je niet zó hoeft te ervaren, aangezien de katholieke kerk wereldwijd zaken doet? Ik word daar ook wel droevig van.

IPad, Klokhuis: Shine!

Ik stond nogmaals in de winkel bij de iPad, zal ik die nu gaan kopen of niet? Het internet wordt woensdag bij mij aangesloten. Ineens was de beslissing gemaakt op economische gronden: ik bleek een hele dure telefoonverbinding te hebben. Voor 14 euro per maand méér heb ik internet! Ik hoef toch niet meteen te denken dat ik dan een iPad nodig heb, laat ik eerst maar eens met de oude laptop met Windows7 erop, LANGZAAM mijn entree maken op de digitale snelweg.  Maar die iPad is zo'n mooi ding, dat heb ik altijd wel gevonden.

Raak ik aan de praat met een zeer enthousiaste vrijwilliger van Stichting Klokhuis. Die bestaat al vanaf 1979, nog vóór het kinderprogramma Het Klokhuis. Zij hadden deze domeinnaam al geclaimd en ze hebben zich niet laten afkopen door de NPO. Apple bestaat vanaf 1975 en Stichting Klokhuis zijn dus de die-hard fans vanaf het bijna eerste uur, die als doelstelling hebben om mensen verder te helpen in de wereld van Apple. Elke eerste zaterdag van de maand houden ze café.

Waarom sta je dan hier, heb je dan nog geen iPad?, vroeg ik. Nou die had die dus nét niet, maar wel alle andere apparaten. MacBooks, Apple-Tv en iPhone. Die iPad zou nog voor lekker erbij zijn, op de bank. Als het aan hem lag kocht ik natuurlijk meteen die iPad. Of een iPhone, ja daar zou ik ook heel ver mee komen. Maar als ik films wilde kijken, dan is Apple-tv écht het handigst. Hoef je niks te installeren, Netflix zit daar standaard bij...

Maar ik ben zo voor gewoon ouderwets! Gisteren lag ik op de bank te luisteren naar een cd uit de bieb van Joni Mitchell: Shine, en daar kreeg ik dat oergevoel van vroeger, op de middelbare school van terug: Oren gespitst, teksten erbij lezen en voelen: Wow! Ja! Zij vertolkt een wereld en gevoelen dat exact zo in jou zelf zo besloten ligt. Alleen al in het eerste nummer, dat instrumentaal is geeft ze je de juiste locatie:

I stepped outside my little house and stood barefoot on a rock.The pacific ocean rolled towards me (...) All around the house the wild roses were blooming. The air smelled sweet and salty and loud with crows and bees. My house was clean. I had food in the fridge for a week. I sat outside til the sun went down.

Die locatie ken ik heel goed. Niet letterlijk, maar als innerlijke plek. Het liedje Shine begint met: O, let your little light shine. En dan somt ze op: laat het schijnen op Alles: Shine om good earth, good air, good water, and a safe place for kids to play, shine on bombs exploding half a mile away...enzovoort.Op massa destructie en op alle kerken en Shine on good humor, shine on good will, shine on lousy leadership, licensd to kill.

Met internet, een iPad in een hutje bij zee. Als ik die iPad koop, dan kan ik via iTunes en de laptop deze mooie cd van Joni Mitchell gewoon erop zetten. En dan in mijn tent, in het donker daarnaar luisteren, zo heb ik net geleerd. Misschien moet ik eens af van het beeld van de digitale snelweg en dat veranderen in een sterrenhemel  die voor me open kan gaan.

Weggetjes vinden

Ik vind het tegenwoordig erg leuk om gewoon wat praatjes te maken met mensen die je zoal tegenkomt. Met de juiste vragen, hoor je dan verrassende dingen en heb je even een inkijkje in iemands leven en beweegredenen. Zo blijkt dat de cursus Digisterker geheel door vrijwilligers wordt gegeven, door het hele land heen. Ook ongelofelijk: de overheid gaat eind 2017 digitaal en dan is daar geen geld voor om dit te verspreiden. Er hadden wel 20 keer zoveel mensen moeten/kunnen deelnemen. Maar deze drie vrijwilligers doen het twee dagdelen in de week.  Gewoon omdat ze het leuk vinden. En dan is het ook wel weer hartverwarmend:  dat er dus toch door het hele land burgers zijn, die hun medeburgers hierover willen informeren

Toen sprak ik een jongeman van de veiligheidsdienst die de vaatmachine aan het uitruimen was. Ja, hij keek er ook van op toen bleek dat dit bij het takenpakket hoorde. Het is de vaat van dertig mensen, van een ochtend en  dat hier veel taart gegeten werd, dat moest wel. Hij stond vaak versteld over de hoeveelheid afwas. Hiervoor werkte hij als beveiliger bij evenementen. Maar dat is seizoenswerk; alleen in de lente en de zomer.  Wel heel afwisselend en leuk om te doen, vooral die met een internationaal tintje: zomaar praten met iemand uit Griekenland.  Nu had hij een nul-urencontract en wist pas een week van te voren zijn rooster. Maar hij hoopte op een baan bij een jeugd-gevangenisinstelling: dan kreeg hij een keer in de twee maanden een rooster en dan kon hij ook weer bij de evenementen gaan werken.

In de pauze bleek één van de vrouwen altijd op de vaart gezeten te hebben. Zij kon het niet meer wegens haar gezondheid, maar haar man had nou eenmaal waterbenen, dus die ging nog steeds. Maar het was zó anders dan vroeger: ze hadden een eigen schip, nu huurt haar man zichzelf uit. De vrijheid was verdwenen. Achter alle kleinere schepen zitten nu grote ondernemingen. Die pakten de winst, bij een vracht op een kleine rivier, jij bent nu alleen maar uitvoerder. Vroeger hoorde het bij je eigen pakket dat je zelf als schipper samenstelde...

Elke keer hoor ik de menselijke stem, te midden van de moloch van het systeem en hoe deze de eigen vrijheid en intenties probeert vorm te geven. De Overheid geeft geen geld uit aan info-voorziening aan de burgers, oké dan zélf de schouders eronder. Vastzitten in een nul-urencontract maar wel 24 uur per dag en week beschikbaar moeten zijn: ik worstel maar kom weer boven, hopelijk, in een andere baan. Als troost maar bedenken dat een eigen schip ook heel hard werken was aan het voortdurende onderhoud, dus dit is een mooie optie voor haar man. Maar haar dochter was ook op de vaart gegaan, ze komen al generaties lang uit een schippersfamilie: hoe jammer toch ook, dat zij het vrije leven van vroeger niet meer mee kan maken...

Ik wandelde zondag langs de IJssel van Olst naar Deventer. Ik kon de wandelgroep niet vinden en misschien had ik er zelf wel op aangestuurd, door niet heel zorgvuldig op te slaan waar de ontmoetingsplek was. Want alleen wandelen heeft zó erg een eigen bekoring... Nederland, langs de rivieren: de Waal, de Maas, de Rijn en nu de IJssel. Soms door de uiterwaarden, over klompenpaden, soms op de dijk zelf met een wijds uitzicht naar alle kanten. Die vrijheid blijft en is van geen enkele instantie afhankelijk. Wandelen, de ziel gaat te voet, stap voor stap:  Elke keer een ander uitzicht.

Reddende engel

De eerste bladzijden van het boek, waar de hoofdpersoon Sabine, een vrouw van middelbare leeftijd die door haar man is in geruild voor een jonkie, dacht ik dat het zich Schotland afspeelde. Ze hobbelt in het donker in haar auto over een heuvelachtig landschap naar beneden. Het bleek Zuid-Limburg te zijn. Raar hoe meteen de beelden in je hoofd veranderen: van hoge hagen en woeste stromen en bergen rondom, naar het veel tammere Limburgse landschap.

Reddende engel, heet het boek. Ze moest nog één hoofdstuk schrijven toen ze het bericht al had ontvangen dat ze nog hoogstens een jaar te leven heeft... En dan de eindredactie nog: zou de titel van het boek wél al vast hebben gestaan? En het laatste hoofdstuk is een begrafenis van de oude moeder, hoofd van een apart familiesysteem: haar zoon Ennis en zijn twee dochters die ze tien dagen tevoren nog niet kende.

Mijn leeservaring bij Dorrestein is altijd dat ik het achter elkaar in één ruk, in enkele uren uitlees. Nu word je meegenomen in het hoofd van een verlaten vrouw, stikkend van jaloezie en verdriet, die als werk op zoek gaat naar oude locaties waar een dure B&B of hotel in gevestigd kan worden. Ze komt op een oude Limburgse hoeve en wordt daar meegesleept in een merkwaardig familiesysteem. Meisje Livia komt al twee jaar niet meer buiten, ze krijgt les van haar oudere zusje en gaandeweg blijkt er het verhaal te zijn dat Livia, de vrouw Alicia die in de opkamer woonde, van de trap heeft geduwd met dodelijke afloop.

Ze was minderjarig, dus nog niet strafbaar en ze heeft het verdrongen en met maatschappelijke hulp zal ze weer haar entree maken in de maatschappij. Maar is dit wel écht wat er gebeurd is? ... Elk ander gezinslid zou het ook hebben kunnen doen. Sabine wordt de reddende engel door hen genoemd omdat zij, hand-en-spandiensten verricht en door de familieleden in vertrouwen wordt genomen: elk met hun eigen versie van het verhaal.

Al met al gaat het ook over de futiliteit van jouw aanwezigheid te midden van anderen. En hoe enkele personen samen, die familie, zo'n krachtige werkelijkheid met elkaar in stand houden, dat wanneer je daar deelgenoot van wordt het lijkt alsof je er niet aan kan ontsnappen. Of kan Sabine er niet aan ontsnappen omdat ze zelf zo vol razernij en haat zit jegens haar ex? Op het einde van het boek zal ze, na tien dagen toch gewoon weer in haar auto stappen, weg van die familie, alsof het nooit gebeurd is...

Ik las in een interview dat Renate Dorrestein 'gewoon' gelooft in God. Dat ze elke dag bidt. Dat het gevoel van dankbaarheid daar een belangrijke component in is. Dat ze 'simpel' wel een beeld van de hemel heeft en dat prettig vindt. Ik wist dit niet en had het ook niet verwacht. De kracht van fictie: dat is wel haar adagio.

De krachtigste fictie speelt zich af rondom 'god'. Fictie? Er is een kracht in de werkelijkheid, bij Star Wars heet het 'The Force", die kan veroorzaken dat je je, ondanks je omstandigheden, toch dankbaar kunt voelen. Dat je zonder angst dood kunt gaan. Dat je jezelf een gelukkig mens noemt en dat zo kan ervaren, al lkan  het 'uiterlijk' gezien nergens op lijken. 'Fictie' wordt dan ook een woord dat verdampt in haar eigen betekenis. Woorden, gedachten, zinnen worden dan een reddende engel.

Visje eten, computeren

In een aangename novemberzon op de markt een warm visje eten: dat is simpel geluk. Er kwam een vrouw naast me zitten, die in de vijf minuten dat haar vriend, zo bleek, de gebakken kibbeling bestelde, een heel stukje verhaal over haar leven deed. Ze had pas een hersenbloeding gehad, zij die nooit wat had en altijd actief en bezig was, maar gelukkig was ze heel snel hersteld. Zeg dat wel: daar zat ze nou toch maar mooi met haar nieuwe vriend, met de bus naar de stad, de auto was teveel gedoe.

Ja, haar kinderen vonden dat toch wel gek, dat ze een vriend had, maar ze trok zich daar niks van aan en ze waren van plan om binnenkort een groot feest te geven. Ze was ook pleegmoeder geweest, als ik het goed begrepen heb, want af en toe was het praten toch wel wat moeizaam, en die kwamen heel vaak over de vloer en daar was ze wat blij mee. Die zou ze ook allemaal uitnodigen. Haar vriend kwam aan met de bak met stukken kibbeling en ze gaf al haar concentratie aan het verorberen ervan. Af en toe veegde haar vriend met een papieren servetje haar mond af. Aan het routineuze gebaar kon ik zien dat hij dat vaak gedaan had. Misschien was ze echt meer nét hersteld.

Simpel geluk, een visje op de markt eten. Vooral als het bijna onbereikbaar was geworden, zoals de mevrouw naast me over getuigde.... Ik koesterde me in de zon en rekende uit dat ik vroeger, wel zestien jaar achter elkaar op de maandag vrij had en met E. en M., de oppaskinderen, vaak naar de markt ben gegaan en dan bij V&D boven iets ging drinken en eten. Geen eigen kinderen gehad, maar met deze herinneringen toch alle leeftijdsfases tot de middelbare school meegemaakt.

En dan zit je in de bieb en buigt zich iemand over je heen: He Mirjam! Blijkt het M. te zijn die bijna dagelijks in de stadsbieb gaat studeren, vertelt ze. Ze loopt nu stage met daklozen. Het doet haar veel. 'En jij, zit je nu hier te internetten, omdat je het thuis niet meer hebt?' Dat zij dat weet. Ja, dat wist ze nog, dat E. iets over de computer ging uit leggen..

Maar misschien is dat toch iets uit een andere  tijd: Ik herinner me weer dat broer Y. eens op bezoek was, met een computer en dat was ongeveer E's eerste kennismaking ermee. Broer Y. begon van alles uit te leggen en E. was intrigeerd: ik heb daar een foto van gemaakt: hoe geconcentreerd ze luisterde naar hem. daarom dat deze herinnering bij mij zo aanwezig is. M was toen nergens voor in. Ze heeft heel lang geweigerd om te lezen. En nu is ze in de bieb, met haar eigen computer in de rugzak. Of laptop, of iPad... en ik nog steeds maar dubben of ik uit de semi-middeleeuwen wil ontwaken...

Werk, wijkatelier, internet & kroeg

Mijn thema van deze week is 'oud-en-nieuw'. Nog steeds twijfel ik over een internetverbinding thuis en op de cursus Digisterker ging het nu over Veiligheid. Het oude gevoel bekroop mij, toen ik even een internetverbinding thuis had: jawel!, ik hoorde toen tot de avant-garde: ik had al heel vroeg internet. Tot dat gevoel me bekroop: die computer is een Aanwezigheid in huis: die bekijkt je, houdt je in de gaten. En nu brengt het alleen nog per boek me verdiepen in het bedienen van een iPad een soort haast-gevoel over me, een stress-hormoon ofzo, waar ik helemaal geen zin in heb.

Maar misschien wordt het stress-hormoon niet daardoor geactiveerd, maar door al het gedoe rondom mijn werk. Ben je beheerder-af en heb ik betaald verlof, maar in het gespreksverslag dat je dan krijgt word je afgeschilderd als een bijna werkweigeraar, vol eisen en wensen,  die zelf is afgestevend op een onwerkbare situatie. Dus energie steken in een aanvullende tekst. Dan ben je meer bezig met je werk, dan toen ik werkte. Maar ik had me voorgenomen om dat  welgemoed te doen. Maar ten diepste voelt het ook aan als: de mens die eigenlijk nooit verder is gekomen dan dierengedrag: territoriumdrift, machtsgedoe, lijfsbehoud... Waar is het mededogen, de welwillendheid? ... Het is zo'n schrale werkelijkheid...

Welgemoed: omdat ik dat dan doe in het wijkatelier, vlakbij mijn huis, na eerst een ontbijtje voor 1,50 verorberd te hebben: gekookt eitje, warme broodjes uit de oven, jus, koffie, gesneden tomaatjes en komkommertjes, allemaal klaargemaakt door een vrijwilliger. Gewoon gezellig kletsen aan een grote tafel. En dat voelt 'oud' aan: deze gemoedelijkheid, gewone mensen die over gewone dingen praten: dit was voor mij de honing bij het werk waarmee ik mijn dagelijks brood verdiende: beheerder zijn in een wijkcentrum...

Eerder in de week zat ik met M. in ons nieuw ontdekte wie-weet-stamkroeg-in-wording, op nog geen tien minuten fietsen van mijn huis. Een keer zaten we er op een zomeravond op het terras, de tweede keer deels binnen, waar aan de bar een paar vrouwen zaten en er alleen maar Nederlandse muziek werd gedraaid. Nu zaten er alleen maar mannen aan de bar. Bij binnenkomst meteen aanspraak, maar wij gingen zitten aan een andere tafel en toen we kenbaar maakten dat we het wel gezellig vonden, maar ook met elkaar wilden praten, werd daar zeer respectvol op gereageerd. We kregen wel na een uur een drankje aangeboden en halverwege die tweede Trappist-dubbel en wij uitgepraat waren, schoven  daar alsnog B. en S. aan.

Wat een ouderwets cafégevoel en ervaring: B. bleek in het woonwagenkamp te wonen, zijn leven lang al, hij is een Roma. M. bleek daar yogales gegeven te hebben aan vrouwen en vertelde dat iemand van de Pinkstergemeente uit Amsterdam die vrouwen bang had gemaakt voor yoga, zodat het klasje uiteen viel. Het bleek dat die Pinkstergemeente-man nog steeds daar rondliep... B. dronk nu teveel, dat wist hij, maar hij zat ergens mee, iets wat recentelijk gebeurd was. Hij liet foto's zien van zijn dochter en kleinkind en over zijn vrouw zei hij dat deze nu 'lief en bezorgd om hem was'.

Gewoon, een gelukkig huwelijk, hij was nu 53 en op zijn 19e getrouwd. Ik voelde bij hem een groot verdriet en zei hem dat ook. Het was zo'n ouderwets kroeggesprek: dat je heel persoonlijk en dichtbij elkaar kunt staan omdat je wildvreemden van elkaar bent. Op de fiets terug bleken M en ik precies dezelfde gedachtegangen gehad te hebben: eerst denken dat B erachter was gekomen dat hij homo was, toen dat hij misschien ooit seksueel misbruikt was en daarna dat hij zelf iets gedaan had waarover hij spijt had. Wat dan? Zijn vrouw wist ervan, maar begreep het toch niet echt, had hij gezegd. We vonden het beiden een heel bijzondere avond.

No Nature

Een intrigerende tentoonstelling in Zutphen, deze week van vrijdag tot en met zondag nog te zien in Dat Bolwerck. Bij binnenkomst hangt er een brok smeltend ijs, misschien oorspronkelijk in de vorm van een hart, aan dunne draden. De druppels smeltwater worden opgevangen in een wijnglas op een grote boomstam. Dit is een gezamenlijk werk van de drie kunstenaars die exposeren: het kunstenaarstel Pieter van der Pol en Karin van der Molen en in de kelder zijn er video-installaties van Pat van Boeckel.

No Nature heet de tentoonstelling: dat is een ontkenning van dat wat er is: natuur. Hier word je dus in een wereld geleid, die wel wil verwijzen naar natuur, maar die het tegelijk wil ontkennen. Misschien is dat de gesteldheid, zoals wij die zelf leven: wij zijn allemaal natuur, want een sterfelijk lichaam, overgeleverd aan moeten eten, drinken, dat verwerken en weer opnieuw beginnen, elke dag weer. Maar we doen steeds meer of we met onze  wil alles kunnen controleren en maken en de natuur, die we dan buiten onszelf plaatsen, zouden kunnen bedwingen.

Kunstenaars máken dingen; dat is hun professie. Ik zie stoelen waar vleugels van takjes aan gemaakt zijn, een opgespannen ijsberenvel, die van witte veren gemaakt blijkt te zijn. Er hangt een vossenbontje over de vleugel, maar ook die is, als je dichterbij komt van veertjes gemaakt, er hangen een soort van ontvellingen van wit katoen: het lijken dierenhuiden, maar er zit wel een menselijke rode handschoen aan. In een fotoboek zie ik Karin van der Molen pogingen ondernemen om te verdwijnen in de natuur, bijvoorbeeld geheel bekleed door platte leistenen, gefotografeerd door Pieter van der Pol. Of helemaal bedekt met modderige aarde met daarbinnen wel een schoon spoor van witte huid. Er hangen geweien, wellicht gemaakt van was, aan een kleerhanger een broos wit kraagje van een meisjesblouse met daarboven een echt gewei, je trekt aan een touwtje en in het kistje achter glas gaat de deksel open met een oog dat open en dicht gaat: Now I see you, now I don't...

Pieter van der Pol verzamelt hout en maakt daar een engel van, vogels, menselijke gedaanten in een frame. Er staat een grote lange houten tafel met dertien boomstammen als stoeltjes, op de tafel zijn cirkels getekend als bordjes met daarop stukken kronkelend hout, er staan bekers bij die gemaakt zijn van smeltend ijs. Er hangt aan het hoofd van de tafel  een groot gouden kruis aan de muur, met een boomachtig figuur daarop. het geheel doet denken aan Het Laatste Avondmaal. Zie je een soort van doemscenario? Associaties met smeltende poolkappen, een naderende dood door een kruisiging? Nee, de sfeer is eerder verstild en beschouwend. Op de plaats waar Jezus zou kunnen zitten hangt een koptelefoon met muziek.

Dan is er nog de kelder. Het ruikt er muf en vochtig, de vloer is ongelijk, je schuifelt in het donker. Prachtige video's: het regent met sneeuw, er verschijnt een zwevend mens van gras en hooi die veranderd in een kleine boot. Het doet me denken aan de cargo-cultuur: mythen die onstaan zijn in de Amazone van een vracht met goederen van een goddelijke weldoener die komt als je goed leeft, waarschijnlijk is dit verhaal ontstaan omdat er ooit een missionaris met goederen aanmeerde. Een video van een vogelkooi in een berijpt landschap, die daarna hangt in een boom: er vliegen vuurvonken naar toe, er ontstaat iets van twee witte papieren vogels in de kooi.

Natuur, die geen natuur is en vervolgens wel weer natuur is. Ontstaan en vergaan. Daar tegelijkertijd een deel van zijn en het niet-zijn...Waarom maak je een gestileerd hertenkop met gewei zoals de echte er hangen in talloze landhuizen, wat wil je zeggen door een rots te belichten met een grote lamp? Of in een soort van roestige lantaarn waar het fragiele netwerkachtige skelet hangt van een oranje lampionplantje waarna er een filmpje verschijnt van een man met daaronder: 2+2=5, waarna de man als het ware opgaat in het rood-oranje van het lampionnetje?

Ik weet het niet. Een antwoord is ook niet nodig. Dit is verwijlen bij het raadselachtig van ons eigen menselijk bestaan te midden van natuur die soms ver weg lijkt en soms juist zo dichtbij is, In onze eigen aderen . In elke zucht lucht die we inademen en vervolgens weer afstaan.

Kerk-ergenis

Ik was in de Molenstraatkerk, waar vanuit Vader en Moeder zijn begraven en dat was op uitnodiging, als het ware: er was een mail waarin gemeld werd dat er een soortement van Allerzielenviering was: er zouden kaarsen aangestoken worden: een voor elke overledene van dit jaar en de naam zou genoemd worden.

Zo geschiede ook: Moeder was al de derde naam van de vele namen, vast in chronologische volgorde van overlijden. 'So Djiang Nio, Christine', hoorde ik en iets algemeens over leven en dood. Gaandeweg de namen realiseerde ik me dat je zelf een intentie had kunnen inleveren. Er zong een koor, in de hoge: achterin boven bij het orgel en Piu Jesu van Faurë klonk: waarschijnlijk dezelfde vrouwenstem die het bij Vader ook gezongen heeft.

Dit was allemaal positief en oké. Maar het moet me van het hart: verder voelde ik dezelfde ergernis in mij opkomen zoals heel lang geleden in mijn jeugd. Het wereldwijde thema van de schriftlezing was dat nederigheid en je klein maken het ware heersen is en dé tool van de priester, bisschop en de Paus. Maar wat een zelfvoldaanheid zat er in de preek en wat een hoogmoed dat de Katholiek kerk de enige ware is. Werkelijk, ik had de neiging om op te staan en pontificaal over het middenpad weg te lopen.

Maar het lichtje van Moeder brandde daar voor het altaar, tussen al die andere lichtjes, nou nee, laat ik dat maar niet de rug toekeren... Ik besloot wel koffie te gaan drinken: gewoon uit nieuwsgierigheid, hoe de sfeer achter de schermen is, bovendien werden alle genodigden expliciet genoemd, dat zij ook welkom waren.  Ik zag de gegoede, oudere burgerij en dat klopt, die wonen in de binnenstad.  Moeder kwam veel in deze kerk en een aantal vrijwilligsters kenden haar ook, bleek bij haar uitvaart. Die vertelden dat ze een week tevoren nog geweest was: nét te vroeg want de de kerststal, die was nog niet opgebouwd.

Daar stond ik dan alleen met mijn kopje koffie. Ook bij de vredeswens was er niemand die ik de hand kon schudden. Nou, ja. Er waren veel genodigden maar die dronken geen koffie. In de viering maakte de priester heel veel fouten, want het was niet zoals gewoonlijk, zei hij. Je zou zo'n dienst met beide handen kunnen aangrijpen om er iets aanstekelijks van te maken. Ik vrees dat precies  het omgekeerde het geval was en dat er niemand van die genodigden ooi terug zal komen. Behalve voor een volgende begrafenis. Buiten op een bankje zat een zwarte vrouw koffie te drinken uit een thermosfles. Zij zat ook in de kerk

Sweet sixteen, telkens weer

Het was gisteren Allerzielen en omdat ik toch in de ochtend in het centrum was waar de kerk staat waarvan uit Vader en Moeder zijn begraven, wipte ik even binnen in de Mariakapel om een lichtje te gaan branden. Bij binnenkomst kwam de orgelmuziek me tegemoet. Dat blijft zó apart: dat je van stadsgeluiden in een keer in een gewijde, heilige ruimte raakt. Wat dat dan ook is.

Ik deed dus een lichtje en na de cursus kwam ik wéér langs de kerk en zag dat er nu heel veel lichtjes branden. Aanstekelijk: toch weer even naar binnen. Maar  mijn lichtje was alweer opgebrand, het was enkele uren later.Zo snel gaat dat. En hier klopte het tenminste: In Venetië had ik een kaars aangestoken , die zeven dagen zou moeten kunnen branden. Maar enkele dagen later zag ik dat mijn kaars weg was gehaald. Dat is zo'n moment om weer helemaal de kriebels te krijgen van de katholieke kerk. Dat roept de aflatenpraktijken van de middeleeuwen op, waar Luther zich tegen in het geweer zette,  500 jaar geleden.

Nee, weer een lichtje aansteken, dat deed ik niet. Daarvoor in de plaats schreef ik iets in het intentieboek: 'Voor F en C en allen die uit hen zijn voortgekomen: verbondenheid' door de dood heen, naar nieuw leven'. En ik tekende er een groot hart bij.  Dit allemaal in de geest van Moeder, voor wie één HART en 'verbondenheid' belangrijke woorden waren, al liep het in de praktijk niet vanzelfsprekend. Zoals nu, ook. 'De erfzonde', zou zij dat noemen. Ik kan jaloers zijn op de familie van B. waar de rest van de broers en zussen 'gewoon' de boerderij hebben gegeven aan één van de broers, omdat hun ouders dat graag wilden... Zó zou het moeten zijn, vind ik: de goederen van je ouders eigen je je niet toe,  als zijnde van jezelf: je probeert mee te bewegen met de stromen van hun intenties, hopen en dromen...

Het was ook de dag dat nichtje L zestien is geworden. Sweet sixteen, wat gaat de tijd toch snel...'s avonds bij een etentje zag ik voor het eerst haar vriendje E. die over twee weken zestien wordt en haar een ring gegeven had met diamant-achtige stenen. Als verjaardagscadeau kreeg ze van haar ouders een nieuw gerenoveerde kamer met daarin een tweepersoonsbed. Kom daar in mijn tijd maar eens om, het kwam niet in je hoofd op!

Toen ik zestien werd, kreeg ik een tweedehands rode Puch Maxi en dat was de zelfde brommer als de jongen waar ik verliefd op was, had. Onze wederzijdse avances zijn nooit verder gekomen dan urenlang schuifelen in de feestkelder bij mij thuis, samen stijldansen op de zondagavond in de dansschool en maandag de klas tegenkomen met hun vraag: En is het al aan?... Wat een lieve onschuld.

Nichtje L krijgt honderden likes op Facebook voor een verjaardagsfoto waar zij en E opstaan. Zelfs van het vriendje waar ze vorig jaar verliefd op was, een 'mooiboy', achteraf: L had het uitgemaakt omdat hij helemaal niks gevraagd had hoe de begrafenis van haar Oma, mijn moeder dus, was geweest. En zo volgen de generaties elkaar op en is iedereen een kind van de eigen tijd.

Kabouteren

Gisteren een hele dag heel rustig, zonder kunstlicht thuis gebleven. En verhip: vannacht weer voor het eerst doorgeslapen tot 6.40 uur. Thuis genoot ik van de roze lelies die ik uit de bloemenbak van de 35% korting bij Appie heb gehaald. Wat ruiken ze ook lekker weeïg zoet. Dat is een nieuw voornemen: Om de hoge blauwe vaas van moeder voortaan standaard te vullen met 35% korting bloemen. De vorige bos waren grote roze rozen en zes daarvan konden weer mee in de nieuwe bos.

Ook heb ik lol van de grote blauw-purperen hortensia's en de oranje lampionnetjes die ik uit de bladerenbak, die in de herfst op sommige hoeken van straten worden neergezet, gevist had en in een grote vaas op de vensterbank staan. Extra leuk vind ik dat: genieten van iets wat al afgedankt is. Er klonken ook nieuwe vogelgeluiden in de tuin: dat zouden grotere merels kunnen zijn, die uit Scandinavië komen aanvliegen, las ik ergens. Vanochtend vroeg was het een roodborstje dat heel hard in de top van de bamboe zong.

Ik moest een beetje bijkomen van het 'kabouteren' met W. de avond ervoor. We dronken op het terras buiten, versgetapt La Chouffe-bier, kabouterbier noem ik het altijd. Het was lang geleden dat ik bijna de laatste trein naar mijn station nam, een beetje teut, licht schommelend; best een aangenaam gevoel, terwijl de 'gehaktballetjes-uit-oma's-tijd' in de buik je net genoeg standvastigheid gaven.

Onderwijl hebben we het dan best over zaken die ons aan het hart liggen. Voor mij is dat ook: weer horen over het reilen en zeilen in De Bron, waar ik zó lang mij zó verbonden mee heb gevoeld. Zo hebben W en ik elkaar ook leren kennen. Zij is ondertussen lid van de FLO, de Franciscaanse Lekenorde en binnen de Franciscaanse wereld is de lekenorde echt de derde poot van een driekruk: de Franciscanen, de Clarissen en de Leken.

W. portiert elke week een ochtend in het klooster, gaat naar de zondagse vieringen en alle andere, ze is het optrek-maatje van iemand die net is ingetreden, ze volgt er cursussen, danst er en gaat er binnenkort ook koken: een maaltijdsoep en toetje op de stille dagen in het klooster. Zij heeft een natuurlijke omgang gevonden in het klooster en dan ervaar ik ook, hoe mijn natuurlijke omgang ineens, zó abrupt verstoord is geworden, zodanig dat ik er nu niet meer kan komen...

Het roept weemoed op, maar het is ook een goed ijkpunt om weer te voelen dat dit voor mij echt voorbij is. Een tijd van toch meer dan 15 jaar, die in mijn interne huishouding gemarkeerd staat als 'mijn kloostertijd'. Het lijkt véél langer geleden dan dat ene jaar plus eén seizoen, toen alles barstte, door M en dit blog: M toen abdis, maar nu buiten het klooster op zoek naar haar levensweg...

Mijn nieuwe tijd noem ik vanaf nu maar 'kabouteren': met zonnebril en hoedje op, in plaats van een rood puntmutsje, struinen naar nieuwe mogelijkheden en hopelijk nog verborgen schatten.