Toch ook een beetje toevallig, hoorde ik 's avonds Jackson Browne, een van de liedjeszangers die mij door de puberteit heeft geloodst met zijn poëtische songteksten, vertellen bij zijn openingsspeech voor Joan Baez, die in de hall of Fame van Rock and Roll artiesten, is opgenomen, dat de eerste elpee die hij kocht het tweede album van Joan Baez was en dat het lied We shall overcome hem van de sokkel blies en hij toen wist dat hij liedjes zou gaan schrijven. Dus ik luisterde, eerst haar jonge, kristalheldere, prille stem en daarna dat ze het zong op 76-jarige leeftijd, We shall overcome... o, deep in me heart, I do believe...
Dit was de derde begrafenis in nog geen kwartaal, van een ouder van vrienden en ook elke keer denk ik dan aan de begrafenis van Moeder, al is dat anderhalf jaar geleden. Het lijkt bij het rouwen te horen, dat er een moment komt, dat je ineens de eenzaamheid van die ouder ziet. Je deed wel van alles, je zorgde enzo, maar je bleef die dochter, had je niet aandachtiger kunnen luisteren, meer kunnen zeggen en doen?
Maar zo was het niet: de ander was de ouder en jij de dochter, ook in beslag genomen door je eigen leven en met wederzijdse ingesleten ouder-kind patronen en gevoelens. Ik ervaarde de afgelopen tijden ineens hoezeer mijn moeder gevormd was door die ene ervaring: ze kwam als jong meisje onbezorgd terug uit hun weekendhuis in de bergen van Surabaya en toen waren de straten van Surabaya vol lijken en bloed en onthoofde lichamen. Ik zag haar gezicht voor me, toen ze me dit vertelde. En dan sticht je zelf een gezin en hoop je bij je kinderen voorgoed je thuis te vinden, ze zijn jouw vlees en bloed, maar ze moeten ook zichzelf kunnen worden en dat levert dan levenslange worstelingen op...
Ach, wat verdrietig ook. Je kunt als kind niet de eenzaamheid van je eigen ouder oplossen. Sowieso kan wellicht niemand dat in de bodem voor een ander oplossen: juist bij de dood en na de dood wordt duidelijk, dat de ander alleen gestorven is, niemand kon meenemen, je wordt wel uit een menselijk lichaam geboren, maar je kruipt bij niemand terug.
Ik voelde zonet even een kwetsbare ziel, de hoop van Moeder die telkens niet werd ingelost, ze voelde ineens heel dichtbij, met haar hele persoonlijkheid. En toen kwam er iets zwarts naar beneden dwarrelen. Het streek neer op het terras, een meter van mij vandaan. Zij opende haar vleugels.Het was een dagpauwoogvlinder. Zoals die er ook was in mijn raam op de dag van haar begrafenis, midden in de winter, eind december. We shall overcome... Some day.
