maandag 21 oktober 2019

Hart & Ziel

Ik heb wel aparte dagen achter de rug. Ik was helemaal ondergedompeld in de muziek van de Hart&Ziel-lijst, de top 300 van klassieke nummers door luisteraars zelf samengesteld. Er wordt een speciale sfeer gecreëerd doordat luisteraars ook het uitzicht appen waarvandaan zij de muziek horen en dat gaat van bergtoppen, meren en zee, naar midden in Wenen, met een baby op schoot, véél babies die rustig worden van de muziek meldt de aankondiger. En er waren  mensen op weg met oortjes op in de trein naar Utrecht naar Tivoli, Vredenburg waar op vrijdag een festival was met workshops, live-concerten, vanwaar alles werd uitgezonden. En persoonlijke verhalen over muziek die levens lang meegaan. 

Ik was er bijna ook geweest, puur uit nieuwsgierigheid, zo’n happening, had mijn jas al aan en toen begon het heel hard te regenen en te stormen. Dus toch maar niet en bovendien zoog een nieuw muziekstuk mij extra naar binnen; letterlijk en figuurlijk. Ik ben niet zo geavanceerd om met oortjes ononderbroken te kunnen blijven luisteren en ook later hoorde ik dat de mensen op het festival, er ook met koptelefoons rondliepen, om in de muziekstroom te blijven. Er werd ene Ali geïnterviewd, ingenieur en een vluchteling uit Syrië, voor wie de nocturnes van Chopin favoriet waren en alle Russische muziek vanwege de actie en de dynamiek.

De boodschap is duidelijk: muziek verbindt, ‘al die prachtige muziek, waar tegelijk naar wordt geluisterd, dat is het speciale, gedeeld voelen en genieten’ is een bericht van ene Jenny, dat rondom de top vijf, ‘de hogere sferen in de hoogste regionen’, wordt voorgelezen. En onderwijl las ik De Drukker van Venetië van Javier Azpeitia. Venetië stonk toen in de 15 e eeuw op veel plekken met dood vee in de Canal Grande, de kerk is machtig en wil regelen welke boeken wel en niet gedrukt mogen worden. De drukker verzucht zo blij te zijn met de klok die de ingang vormt naar de wijk van de koopmannen omdat voortaan in Venetië de tijd in 24  uur per dag is ingedeeld. Hij wil een manuscript van Epicurus drukken want zo’n denker uit de tweede eeuw voor Christus geeft een tegenwicht tegenover de onderdrukkende moraal van de op geld en macht uit beluste kerk. En dat is nodig omdat een mens alleen vanuit geluk en plezier en vrede in zichzelf , de wereld tot een betere plek kan maken, bepeinst hij te midden van alle tegenwerking die hij ondervindt. 

En dan denken dat het grootste gedeelte van al die muziek er toen nog helemaal niet was! Geen Mozart en Bach enzovoort, maar wel het oudste muziekstuk op de lijst die in de top 10 stond uit 1089 van Hildegard van Bingen. En toen zag ik mezelf ineens op sokken in de kapel van de Clarissen naar de muziekinstallatie lopen, de muziek weg draaien om de meditatie te beginnen. Spiegel in Spiegel van Arvo Pärt op nummer drie, het muziekstuk dat jaren en jarenlang klonk in de kapel wanneer de mensen binnendruppelden... Ach, de kapel, wat voelde ik mij er thuis... het was ook mijn plek waar ik stenen en takjes en bloemen in het midden legde, de banken verschoof, ontspanningsoefeningen deed, eigen geschreven teksten voorlas, met een klankschaal de meditatie beëindigde... Zaterdag de dag erop, cultiveerde ik mijn eigen huis als kluis door er een herfstboeket neer te zetten van kleurige gerbera's, klimop uit de tuin en rode bessen hulsttakken uit het plantsoen.

En op zondag was ik in de kapel van de Trappistinnen, in de abdij Koningsoord in Oosterbeek. Ik was er een keer eerder, overdag en vond het toen een wat rommelige plek, met net te veel esthetisch bedoeld decorum. Maar nu deed het mij onmiddellijk goed om weer op een plek van stilte te zijn, zo nadrukkelijk gebouwd om ruimte te maken voor dat wat het alledaagse overstijgt.  Zoals al die muziek op de radio; vijf dagen lang, Hart&Ziel dat ook doet.