Unsheltered is de oorspronkelijke titel en is rijker aan betekenislagen door het woord shelter: wat gebeurt er met mensen als dit wegvalt? Door de zelfmoord van je schoondochter en je zoon berooid en failliet achterblijft met een baby? Door oud en ziek zijn en hulpbehoeftige te zijn en arm in een gezondheidssysteem in het Amerika waar Obama Care nog net niet goed op de rit staat? Doordat je 150 jaar eerder leeft waar de theorie van Darwin in opkomst is, er nog geen vrouwelijke wetenschappers zijn en de wereld om je heen zich beschermt meent door God en de Bijbel? En je dan leraar bent, het vak waarin je gelooft, kennisoverdracht, maar je die theorie niet mag doceren?
En nog dichter op je huid: als je woont in een groot huis dat letterlijk op instorten staat? In elk hoofdstukje maak je ombeurten alles mee van de inwoners van hetzelfde huis: nu en 150 jaar geleden. Ook toen was het huis al gammel, gedeeltelijk zonder fundament, laat staan wat het nu is. Bij een flinke storm valt er zomaar een stuk plafond naar beneden. In beide periodes woont er een familie en hun perspectief daarop is evenzo gevarieerd. De vrouw van de leraar, traditioneel, vooral bordurend, verwijt haar man de leraar dat hij niet op tijd een timmerman heeft besteld, de dochter in de huidige tijd maakt zich zorgen over de afname van de permafrost, de klimaatverandering. Leven we nu in een tijd van de verdwijning van soorten, de leraar 150 jaar geleden wordt meegezogen in de wereld van zijn buurvrouw die onderzoek doet naar varens en vleesetende planten en in het moeras in de buurt nieuwe soorten ontdekt. Zij heet Mary Treat, heeft intensief met Darwin gecorrespondeerd en Kingsolvers roman is ontstaan bij het lezen van deze briefwisseling.
En bij mij viel tijdens het lezen het kwartje waarom ook ik een fan ben van Chateau Meiland, die deze week de Gouden Televizierring won en afgelopen maandag 1,4 miljoen kijkers trok. Niet alleen door Martin Meiland die ook in Ranking the Stars een duidelijke chemie met Paul de Leeuw heeft. Om beide hangt dezelfde uitgesproken, geen-blad-voor-de-mond-nemende, soms relnichterige en hysterische sfeer. Maar ook dat je er een gevoelig type doorheen voelt, die hardwerkend alles wat hij doet en wat hem overkomt wel serieus neemt.
Maar het is vooral omdat Chateau Meiland zoveel verhalen tegelijk vertelt en lichtjes zoveel leefsferen even aanraakt: een ongewone familie waar dochter Maxim gewoon ‘papa’ zegt en niet modern, de voornaam. Waar iedereen als een gek aan het klussen is, maar vooral Erica die er echt van geniet. Nee, in Frankrijk kent niemand ze, alleen bij de Bouwmarkt kennen ze Erica, zegt Martin bij de prijsuitreiking. Ze schelden en vloeken regelmatig naar elkaar en vallen elkaar een moment later, als iets gelukt is weer in de armen. Ze zijn verknocht aan elkaar en allemaal helemaal niet bezig met het willen hebben van een relatie, daar hebben ze helemaal de tijd niet voor. Dat levert een nieuwe verhaallijn op: want Maxime, 23 jaar, wil wel een broertje of zusje voor Claire en ze gaat op internet wereldwijd op zoek naar een spermadonor. Als ze het vertelt aan haar ouders dat ze iemand gevonden heeft, zeggen die: de baby komt in ieder geval wel in een warm nest.
En het gebeurt allemaal in het echt, je kunt er logeren en ze zijn al voor 2020 volgeboekt. Maxime en haar moeder die ook de administratie en de boekingen doen, kijken al naar een nieuw kasteel met 30 kamers, terwijl Martin de gasten ontvangt en kookt. En ondertussen is er een lekkage, valt er een grote boom op het doorgangspad die acuut weg moet, valt er een stuk plafond naar beneden... Hier, net als bij Kingsolver, een vervallen huis met haar bewoners, maar hier komt alles uiteindelijk toch op de pootjes terecht, in een opwaartse lijn. Dat wil je wel meemaken, ik wel tenminste.
