Voor de tweede keer The Stone Gods van Jeanette Winterson gelezen.
Wat een geniaal boek, ik kan niet anders zeggen. Waar gaat het over?
Over ALLES.
Wat is werkelijkheid, wat is liefde, waarom hebben we Goden, wat is het ik-besef, wat het gevoel van thuis-komen en bij iemand horen?
Er is een 'ik' die Billie Crusoe heet (verwijzing naar Robinson Crusoe; mens op een onbewoond eiland) en er is een Spike of Spikkers.
In deel 1 Planet Blue, dat zich afspeelt in een verre toekomst, is de 'ik' een vrouw die verliefd wordt op een Robot Sapiens, een geevalueerde Robot die bijna een echte mens is, omdat zij zich dingen kan blijven herrinneren, voor altijd.
Spike, de Robot Sapiens is een nieuw soort God.
In deel 2 (Paaseiland) is de 'ik' een man, heet ook Billie, leeft in de 17e eeuw in de tijd van de ontdekkingreizen en James Cook en gaat liefde voelen voor een man (Spikkers) die daar woont in een grot.
Verwijzingen naar Orlando van Virginia Woolf (waar een ik door de eeuwen heen man of vrouw is) en naar de beroemde vergelijking van Plato: ons denken, de wijze waarop we de werkelijkheid waarnemen, is als mensen in een donkere grot, die hun hoofd niet kunnen draaien en de schaduwen op de wand die door een vuur achter hen onstaan, zien als werkelijkheid.
Maar wat gebeurd er als je in het licht kunt kijken? Pas dan weet je dat alles slechts een schim was van het echte.
Paaseiland is de plek van de Stenen Goden uit de titel. Het oprichten daarvan, is tegelijk de verwoesting van het eiland.
In Deel 3+ 4 is er weer dezelfde(?) Billie, nu zo ongeveer geboren na de tweede wereldoorlog. Of is er sprake van een alwetende 'ik' die maar 28 dagen heeft geleefd en buiten de grens van het eigen lichaam door gaat met vertellen?
Hier is Billie degene die dezelfde Robot Sapiens, Spike uit deel 1, opleidt en laat ontwikkelen.
In deel1 vlucht ze met Spike omdat een liefde tussen een mens en een Robot verboden is, maar ook in deel 4, neemt ze Spike al mee op een avontuur. Ze gaan naar de wrakkenstad: een gebied met vloeiende grenzen omdat er hele gebieden radioaktief zijn, een stad die een soort vrijplaats is geworden voor mensen die zoeken naar authenthiciteit.
Dit is maar één versie van dit boek dat zo gelaagd is! Het gaat ook over de funktie van verhalen vertellen en het raadselachtige dat in wat we aan elkaar vertellen, heden, verleden en toekomst geen echte rol spelen.
De Billie uit deel 3+ 4 leest bijvoorbeeld flarden uit het dagboek van James Cook en wat zij waarneemt als een science fictie verhaal, is voor de lezer het verhaal van deel 1, over de Blauwe Planeet.
Wat het boek voor mij geniaal maakt, is dat het cirkelt rondom een heel oud wezenlijke soort ervaring: dat bij alle belangrijke dingen in het leven en betekenisvolle ontmoetingen je op de een of andere wijze het gevoel hebt, dat je het al eerder hebt beleefd.
Dat je thuiskomt bij iemand of iets of een omgeving omdat je er al eerder was.
Alsof wat je ten diepste raakt met TERUGKEER te maken heeft.
