Je kunt zeggen van de katholieke traditie wat je wil, maar het mooie is wel dat het een beeldentraditie in ere heeft gehouden. De Protestanten hebben alleen het Woord, in kale kerken, tenminste in Nederland. In Scandinavië is de beeldentraditie ook bewaard gebleven. Maar de mooiste beelden zijn toch te vinden op het Europese vasteland.Al die taferelen waar je je woordenloos aan kunt laven en waarmee je je kunt identificeren. Naast de Kerststal, is daar Maria in allerlei gedaanten. Huilend, stralend, troostend. De Piëta is een tafereel dat door zeer veel grote kunstenaars is afgebeeld of gebeiteld. In marmer, bijvooorbeeld: Maria die haar dode zoon in haar armen en op schoot houdt. In Rome staat er eén van Michel Angelo. De aders op Jezus kuiten en handen staan strak en levenloos, akelig echt, in de schokkende armen van Maria, die je bijna ziet beven van verdriet.
Dan heb je de taferelen rondom het hof van de Olijven, die ik ook altijd aangrijpend vind. Jezus in angst over wat komen gaat en zijn vrienden liggen erbij te slapen. En Jezus aan het kruis, met aan de ene kant Maria en aan de andere kant zijn lieveling Johannes. Jezus heeft tevoren de twee aan elkaar gekoppeld, 'zorg voor elkaar', en daar staan ze dan aan weerzijden, alleen in hun verdriet en toch verbonden met elkaar.
Vorige week was ik voor het eerst in het museum voor religieuze kunst in Uden en enkele dagen later in de Nicolaaskerk in Kalkar. Prachtig dat kerkje, vol middeleeuws houtsnijwerk, driedimensionaal, groepen mensen, drie rijen dik, allemaal met een eigen gezichtuitdrukking, heel fijntjes uitgesneden. Een volgende keer ga ik er met een verrekijker staan kijken.
Er viel me op beide dagen, een heel nieuw tafereel op: het sterfbed van Maria met alle apostelen rondom haar heen. Gek, ineens herken je het: Maria nog niet verstijfd, met mond open en gesloten oogleden, recht in bed. De spanning en betrokkenheid van de anderen rondom haar heen. Waaraan zie je nou dat ze stervend is? Ik weet het niet, maar de houtsnijwerkers hebben heel goed gekeken... Sterven: dat is het laatste werkwoord, dat een mens leeft.
