Ben naar de film Des Hommes et Des Dieux geweest. De film is waargebeurd en gaat over zeven Cisterciënzer monniken in Algerije in 1997, die daar een kommuniteit hebben bij een islamitisch dorpje, sinds lang, nog een resultaat van de Franse kolonisatie aldaar, en die aangeraden worden om te vertrekken omdat er extremistische moslim-terreurgroepen de boel onveilig maken. Twee leraressen zijn al vermoord, vele onschuldige burgers de keel afgesneden, rumoer en onoverzichtelijkheid alom.Er wordt hen aanvankelijk bescherming van het leger aangeboden. Maar de abt die weigert dit omdat het regime zelf ook corrupt is. Dat wordt hem door zijn medebroeders in het kapittel niet in dank afgenomen dat hij dit zomaar, zonder overleg met ze besloten heeft. Moeten ze daar nou blijven of niet? In de film zie je de broeders afzonderlijk twijfelen, eentje zegt aanvankelijk: 'Ik ben geen monnik geworden om me te laten vermoorden', maar uiteindelijk besluiten ze, in navolging van de abt, om te blijven.
De cast bestaat uit topacteurs en ik vond de broeders ook allemaal zeer overtuigend: heel levensecht. Voor elk van hen kon ik wel een echte in de plaats stellen. In Frankrijk had de film in een paar weken tijd, drie miljoen bezoekers. De filosoof Luc Ferry zegt dat de film zo'n succes is omdat dat leven van stilte en toewijding wel een aantrekkingskracht heeft op mensen, en dat er dus nog wel meer kloosterfilms zullen gaan komen, terwijl dat niet betekent dat er ook nog een mens daadwerkelijk zal intreden.
Voor mij laat deze film ook zien, waarom niet. Het gezamenlijk zingen en zo een plek maken van vrede en licht, en bij de Cisterciënzer monnikken komt dat nog extra tot uitdrukking omdat ze daarvoor een speciale witte gebedsmantel aantrekken, dat is heel mooi. Gewone mensen verkleden zich tot zuster of broeder en scheppen in die hoedanigheid al zingend en biddend in de kapel een ruimte waar op dát moment alles goed, mooi en in harmonie is. Daaraan meedoen; dat boort ook elke keer weer je eigen bron aan.
Maar het is ook een verkleedpartij, en dat kwam vorige week in het klooster nog eens extra zo bij me binnen omdat de zusters daar zelf zo over spraken. Ze deden mee aan de bezinningdagen in gewone kleren en bij het theedrinken na afloop, dan zeiden ze vlak voor de dagsluiting: o, ik moet me gaan haasten, ik moet me nog verkleden tot zuster. Het is prachtig als mensen zich daartoe geroepen weten. Als je je daarmee maar niet meer, beter of geweldiger dan andere mensen gaat voelen.
Ik kwam daarom wat kwaaiig uit de film. De monniken blijven, maar waarom? Een hoge Algerijnse functionaris zegt: Ga, alsjeblieft, jullie zullen onderwerp van manipulatie worden, jullie horen hier niet. Ik ben het daarmee eens. In de film zie je het ook gebeuren: de wachtkamer met de gewone mensen (altijd een reden om te willen blijven vanuit een christelijk perspectief) die naar Broeder Dokter gaan, die wordt leeggeveegd en hij moet een van de gewonde extremisten gaan helpen.
Het monnikendom komt ook voort uit ouderwets gedachtegoed. Waar bijvoorbeeld bedacht is, dat de abt zelf, een soort plaatsvervanger van Christus is, die in het christelijke dogma zowel God en mens is, op aarde. Zoals de Paus dat ook is. Wie kan en wil daar nog in geloven? Ik niet. Elk verabsoluteerd ideeënstelsel veroorzaakt alleen maar veel leed en ellende. De monniken overleven het dan ook niet. Behalve die ene die bij de inval onder zijn bed kruipt. Heel verstandig. Je bent maar een gewoon mens. Laat los.
