Wat viert de lente toch haar groeikracht deze dagen! Ik fietste langs de verkeersrotonde waar drie dagen geleden nog niks te zien was en nu waaien er narcissen in de wind,een stralende,felgele cirkel. Ondertussen beleef ik in mijn hoofd ook ijzige perioden. Dat komt omdat ik in de drie delen verzeilt ben geraakt van de IJslander Jon Kalman Stefánsson, respectievelijk: Hemel en Hel, Het Verdriet van de Engelen, Het Hart van de Mens. Sneeuw: dat is het verdriet van de engelen en alles speelt zich voornamelijk af in de winter, in het ruige landschap van IJsland, bij de zee, in kleine gehuchten.
Hoofdpersoon is 'de jongen'. Je volgt hem op zijn zwerftocht naar?... De zin van het leven, wat echt is...? Het woord God duikt regelmatig op, als een soort van onzichtbare medereiziger, maar dat ben je als lezer ook. In Hemel en Hel lees je de oorzaak van zijn op drift raken: voor zijn ogen, op een bootje op zee sterft zijn beste vriend Bardur een vriesdood. De reden is, dat deze een gedichtenbundel, mee op de boot nam , om aan de jongen voor te lezen, maar daardoor zijn dikke jas vergat. Het filosofische thema, dat steeds weer terugkomt is, de verhouding tussen je lichaam en je geest: je vult je met geestelijk voedsel, en als gevolg ben je zó dood; een boek dat de dood veroorzaakt, de macht van woorden.
Een andere thema is, hoezeer dood en leven dicht bij elkaar ligt. En hemel en hel,en geluk en wanhoop: elke keer gescheiden door een heel dun lijntje. Hoe waar is dat elke keer weer. Zo ook vertrouwen en wantrouwen, afstand en nabijheid: warmte en kou. Allemaal vervat in mooi proza en een heel eigen stijl: het landschap en de sneeuw en het ijs lijken al deze gevoelens in te vriezen of te laten ontdooien. Ergens is het heel fysiek geschreven en tegelijk ook abstract en etherisch.
Je kunt de delen ook los lezen en zo begon ik in deel drie: Het Hart van de Mens, omdat deze het eerst bij de bieb voorradig was. Het verhaal begint met deze woorden op een verder lege pagina: IN EEN OUD ARABISCH MEDISCH HANDBOEK STAAT DAT HET HART IN TWEE KAMERS IS VERDEELD, DE ENE HEET GELUK, DE ANDERE WANHOOP, OP WELKE MOETEN WE VERTROUWEN?
Tja, wat een vraag. Ik zou antwoorden: op welke wil je vertrouwen? Wat wil je de doorslag laten geven? Maar het vraagt geestkracht om hierin iets te willen. Voor jezelf is zoiets wellicht te bewerkstelligen. Maar kennelijk kun je nooit meekijken en meeleven in de diepte van de wanhoop van een ander. En je kunt zo'n wanhoop ook nooit voor die andere veranderen in geluk. Helaas. Soms zou je zo'n toverkracht willen kunnen bezitten. Zoals de groeikracht van de lente. En dan samen in een stralende gele cirkel staan van geluk.
