woensdag 26 maart 2014

Universele verhalen

Iemand zei eens tegen me dat ik in een wel heel snel tempo dingen lees, bekijk en tot me neem. Dan doemt er al bijna een beeld op van een schrokop en een veelvraat. Of ik zou op de vlucht kunnen gaan, me verstrooien en me kunnen verdoven voor het leven, door me telkens te voeden met allerlei dingen: boeken, films, muziek, kunst, tentoonstellingen...

Ik denk dat het juist het omgekeerde is. Ik blijf wakker en alert door kennis te nemen van allerlei dingen. Volgens mij is het juist mijn kloosterlijke kant, waarvanuit ik dit zo doe. In het klooster is er ook veel tijd ingeruimd voor lezing, studie, meditatie, persoonlijk gebed. Doel daarvan is om juist dichter bij jezelf en anderen te komen: je schept nabijheid door wat er naar je toe komt te bezien en te ervaren  in het licht van het grote geheel.

Daar leest men veel in de Bijbel (tenslotte een bibliotheek van boeken) en andere 'geestelijke' schrijvers en denkers, en men noemt dat grote geheel God, de Levende, de Eeuwige. Ik noem dat grote geheel: de oneindige variatie, worstelingen, inventiviteit en creativiteit van het menselijk brein. Overal waar mensen zijn gebeurt er iets en ik kijk en mijmer daarover vanuit het perspectief van het zoeken naar het Licht en lichte, dwars door de duisternis en de donkerte heen.

Dus, vooruit met de geit: wat nam ik de afgelopen weken zoal tot me? Ik beluisterde en las De Vergelding van Jan Brokken. Voor het eerst een luisterboek, met de tekst daarbij. De expressieve, heel aanwezige stem van Brokken reconstrueert uit honderden interviews en nog meer documenten en vertelt over een klein dorp in de rook van Rotterdam, Rhoonen geheten, hoe het leven daar was, toen de Duitsers het bezetten. Een hoogspanningskabel ligt op een avond op de dijk, per ongeluk? sabbotage? , een Duitsers komt om en als vergelding worden er willekeurig zeven mannen uit het dorp doodgeschoten.

Een dorp vol verhalen, intriges, vriendschap en verraad. En ik denk dan: ach... wie zou ik zelf geweest zijn in zo'n dorp? Als ik jong was en wat wilde maken van het leven, op zoek naar wat vrolijks en niet naar zwaarte: Misschien zou ik dan ook wel verliefd kunnen worden op een Duitse jongeman, even vergetend, dat hij ook uiteindelijk in zijn  persoon De Vijand, de Mof is.

En ik ben weer even lichtelijk verslaafd aan een Deense dvd-crimi, Dicte geheten. Na vijf minuten was ik al verkocht: je ziet een meisje in barensnood met een doek voor haar gezicht  en haar pasgeboren baby moet ze van haar moeder afstaan. Dan zie je haar in de huidige tijd als volwassene voor een gebouw van de Jehova's, haar ouders komen eraan en die keren zich van haar af. Dan komt haar vader toch nog even uit de kerk en geeft haar de adoptiegegevens, van haar nu 24 jarige zoon

Dicte blijkt misdaadverslaggever, net gescheiden, wonend op het platteland nabij Aarhuus, met haar dochter van bijna 18. Dan ervaar je hoe het leven van iemand getekend is en welk levensprogramma er geleefd moet worden: Je snapt haar dominantie en doordrammerigheid en vasthoudendheid. Zo ook haar kwetsbare kant die ze het liefste verstopt, en het steeds weer zoeken naar de waarheid, geen onrecht duldend.

Ach... en zo probeer ik dan al lezend en kijkend, wat meer te begrijpen van de mensen om me heen. Want de strijd en het zoeken naar licht en geluk, door de zwaarte en duisternis heen, is universeel.