Het blijft elke keer weer verrassend hoe herkenbaar en actueel die derde brief van Clara van Assisi aan Agnes van Praag is. Nu stond er:
Zo zul je helemaal voorbij gaan aan alles
wat in deze bedriegelijke en verwarrende wereld
hen verstrikt die in hun blindheid alles liefhebben.
Een regel later gaat het over iets heel anders. Ik mag de vragen maken, dus ik vroeg: Clara maakt hier een 'reuzensprong'van verstrikt zijn in een bedriegelijke wereld naar de zon en de maan die schoonheid bewonderen en weldaden zonder grens. Kun jij deze sprong mee voltrekken? Wat roept het bij je op?
En ja: Opnieuw vertelde een ieder aan tafel, hoe dat, soms dagelijks te werk gaat. Elke keer weer bij jezelf ervaren hoeveel rommel er soms in je zit.'Rommel!'wat een leuk woord, voor al die ruis in je, reageerde ik. En hoe je dan iets doet, waardoor je als het ware in ene keer weer het mooie ziet, en het dan grenzeloos ruim kan worden, waar zon en maan aan het firmament staan.
Je kunt je afvragen of dit de kern en de kracht van alle religie is. Waar in het Christendom heel specifiek een mens centraal staat, die ook wel de Zoon van God genoemd wordt en wiens leven in feite mislukt is, omdat hij aan een kruis komt te hangen. 'Ik geloof daar allemaal niks van', zei zuster J. , 91 jaar oud, 'Jezus was gewoon een mens hoor, ik geloof ook niet dat hij verrezen is.' Zo, dat is dan duidelijk: Het gaat niet om wat er letterlijk gebeurd is, maar het verhaal vertelt over die perspectiefwisseling, die je dagelijks soms hebt te maken: van bedriegelijkheid, verwarring, je verstrikt voelen naar...? Een ruimte die niet te controleren is, want zonder grenzen.
Maar ja, er zijn veel mensen die zo'n perspectiefwisseling niet kunnen maken. Omdat ze...? Er geen kennis van hebben dat dit mogelijk is, omdat angst hen bevangt en hun verstrikt houdt, omdat hen de moed ontbreekt, omdat ze er te lui voor zijn, omdat ze gewend zijn geraakt aan hun eigen kleine, benauwde wereld. Enzovoort. Op sommige van die mensen knappen welzijnswerkers, therapeuten, vrienden en geliefden af. Je hoopt op een perspectiefwisseling, maar al je energie verdwijnt in een zwart gat: en jij blijft onzichtbaar voor ze, met al je goede bedoelingen.
Gelukkig gebeurt het ook wél: dat mensen weer het heft in eigen handen nemen van hun leven. Ik zag de film The Best of Men. Heel bemoedigend. Het is het waargebeurde verhaal van de in 1944 joodse gevluchte arts Dr. Guttmann, die in het Engelse dorpje Stoke Mandeville komt te werken op de afdeling van gewonde soldaten met verlammingen en dwarsleasies. De afdeling van de bijna doden: ze werden verdoofd met pijnstillers, verpakt in gips, met stinkende doorligwonden. Hij haalt ze uit hun isolement, laat ze fysiek zich inspannen en organiseert sportwedstrijden om hen bezig te houden. Zo vergroot hij hun krachten, ook de mentale. De Manderville Games in 1948 werden de voorloper van de Paralympische spelen.
Het blijft een altijd durend raadsel voor me, waarom de ene niet en de andere wel de mentale kracht heeft, om opnieuw te kunnen beginnen in het leven. Guttmann zelf blijkt zijn hele familie al verloren te hebben aan de gaskamers. Hij en zijn vrouw zijn over. Deste meer reden om te gaan dansen! zegt hij tegen zijn vrouw, wij doen dat nu voor alle anderen. Het is zo'n perspectiefwisseling die je iedereen wel zou gunnen.
