Ik had behoefte aan open ruimte, luchten zien. Dat kon: want in Haarlem was er in de Lakenhal een tentoonstelling van Luchten in de Nederlandse schilderkunst. Haarlem kende ik ook niet echt, want ik ging altijd rechtstreeks naar het Teyler Museum of naar Het Dolhuys: maar in de winter was ik vorige jaar bij schemering en sneeuw in het centrum en toen kwam het me over als dé oerhollandse stad bij uitstek: een oud centrum rondom de Bavokerk, met Hollands Welvaren in sjieke, verzorgde, degelijke ouderwetse winkels. Best wel een langer bezoek waard.
Dus ik ging naar Haarlem. Een heel prettige tentoonstelling vol Hollandse Luchten. De link met moderne, conceptuele kunst raakt me dan toch het meest: een filmpje van 9 minuten met eigen gecomponeerde pianomuziek van Guido van der Werve, die een etmaal op de Noordpool op eén plek bleef staan, met steeds de zon in zijn rug: een statement om níet met de aarde mee te draaien. Daarmee verslaat hij dus zowel de tijd, als de kou en bijna technische onmogelijkheden: hoe krijg je op die immense lege ijsvlakte 24 uur lang genoeg elektriciteit om te filmen? Hij deed het.
Ik wandelde door Heerlijk Haarlem naar het Frans Hals Museum. Wel even wennen na 25 dagen Verrukkelijk Venetië. Daar was een tentoonstelling waar de fotografe Rineke Dijkstra haar portretfoto's naast geschilderde portretten van mensen uit de 17e eeuw plaatste. Hoe is het toch mogelijk: dat mensen door de eeuwen heen dezelfde gelaatstrekken hebben: maar meer nog: dat er in de gezichten dezelfde vibraties en sferen omgaan. Het lichaam dat spreekt, dat ervaring en emotie opslaat: ik geloof daar wel in: dat het lichaam op een eigen wijze herinneringen bewaard.
En toen kwam het toetje: de échte Nederlandse Luchten. Naar Zandvoort. Daarna met de trein naar Den Haag: een traject dat ik nog nooit getreind had: de bollenstreek met in de verte de lichtende oranje lucht, waar de zee begint. Van Den Haag meteen door naar Utrecht. Achterwaarts rijden en naar buiten kijken: roze, lichtblauwe, mauve, paars, oranje strepen, waaiers, stippen: En zo veranderen op het einde van de dag de grauwsluiers van de ochtend in toverachtige kleurige ruimte.
