Hij gaat weg bij Albert Heijn omdat hij de richtlijnen van het hoofdbureau in Zaandam niet meer kon uitvoeren. Hij moest zijn personeel tot dingen zetten, waar hij niet achter kon staan. Nu heb ik zelf heel lang vleeswaren gesneden bij de Miro, de grote zus van Appie, en daar was het van een 'vrije bende', als je het werk maar afkreeg, dan maakte het niet zoveel uit hoe lang je koffiepauze nam, naar 'het keurslijf': precies een kwartier heen-en-terug. De personeelskantine lag veel trappen op, helemaal aan de andere kant van het gebouw.
Alles draait allemaal om die ene gedachte: tijd is geld. Elk persoonlijk verantwoordelijkheidsgevoel is geheel verdwenen. Ik las ergens dat er onderzoek is gedaan naar wat efficiënter was: géén rijen voor elke kassa, maar het systeem zoals het in de Primark is: er wordt omgeroepen naar welke kassa je mag gaan. Een caissière zou daarmee gemotiveerder en dus efficiënter werken, omdat er een groepsdruk is: dan durf je geen gezellige praatjes meer te maken met klanten: want dan kijken collega's je scheef aan.
Maar wat blijkt nu? Het is niet zo. Caissières met een eigen kassa-rij werken over de hele linie harder, ze hebben meer aanslagen per minuut. En waarom? Omdat ze niet willen dat de mensen in de eigen rij te lang moeten wachten. Caissières vinden het ook prettig, dat sommige vaste klanten bij hun in de rij komen staan, al is die rij langer dan bij de collega naast je.
Dit alles getuigt, lijkt me, van het gegeven dat menselijk contact een deel van de werkvreugde is. Groepsdruk als aanjaageffect gaat uit van een aardig zwart mensbeeld: vermeende dreiging en veroordeling van je peergroup, je collega's, zou je harder doen werken. Maar nu blijkt dat zelfstandigheid en eigenheid je harder doet werken.
C. de zanger, die bedrijfsleider is, hoopt een baan in de sport te vinden. Da kan hij doen waar hij goed in is: dichtbij mensen staan en hen aanmoedigen. Hij heeft het Wijkcentrum altijd gesponsord, middels kerstbroden, bakplaten, verrassingspakketjes. Bij acties met verzamelplaatjes, kwam hij een bak met wat over was brengen, zodat kinderen alsnog hun verzameling compleet konden krijgen. Als ik Appie inkwam , wist ik altijd meteen of hij in het pand was. Er hing warmte in de winkel, als hij er was; zijn personeel deed dan vanzelf met hem mee. Ik zei hem dat een keer, en hij glimlachte.
