Drie dagen achter elkaar veel in mijn boshuisje gelezen, elke dag één boek. Behagelijk in de zon binnen. Door de app TooGoodToGo, had ik bij de Brunchgelegenheid tegenover Park de Hoge Veluwe, vier gebakjes, vier croissantjes, zes harde broodjes en een bruin zonnebloempittenbrood. De Lidl heeft nu ook het beste supermarktbrood, volgens eigen reclame, maar dan blijkt toch het verschil met brood van de bakker. Het eerste gaat na een week schimmelen, dat van de bakker blijft gerust twee weken goed. Dus voor €4,99 ben ik twee weken onder de pannen.
In het boekenkastbibliotheekje onderweg is, zo lijkt het, er een lezer bijgekomen naar mijn smaak. Na drie thrillers pakte ik nu een boek van Grøndahl mee, een van mijn lievelingschrijvers. Hij kan feilloos en haarfijn het innerlijk leven van zijn personages analyseren en fileren. Het is een troost om hem te lezen, omdat je hierdoor zelf, wanneer je door de oppervlakte van mensen om je heen kijkt, weet dát het allemaal ingewikkelder en complexer ligt, dan wat je kan vermoeden.
Dat weet je niet is de titel van dit boek en je zit in de hersenpannen van een echtpaar. Hij van Joodse komaf, die daar helemaal niks meer mee te maken wil hebben, zij is een kunstenaar die nooit de moeite heeft genomen om door te zetten, haar werk aan de buitenwereld te tonen, terwijl er scharnierpunten in haar leven waren, dat dit wel mogelijk was geweest. Hun dochter is ook kunstenaar en heeft haar eerste vernissage, echter met ‘post-modern’ werk: video’s zo blijkt, waar ze zelf in meespeelt en haar nieuwe vriend uit Pakistan, die dus Moslim is. De dag voor de opening van de tentoonstelling maakt hij voor het eerst kennis met haar ouders.
Ziehier de aanleiding waarom dit stel individueel terugkijkt in het eigen leven. Beide vragen zich af waarom zij nog bij elkaar zijn. Hoe het leven anders was geweest, als ze bij een oude geliefde waren gebleven. Of de moed hadden gehad om uit te breken. Je ziet ook een beetje de deceptie. Hoe ze over de andere denken, terwijl die ander héél anders over zichzelf denkt.
Als lezer wéét je niet of dit stel bij elkaar had moeten blijven. De personages weten het op het einde van het boek ook niet. Beide zijn eenzaam in hun relatie.Maar hernemen, na een wél zichtbare rimpeling aan de oppervlakte, het leven met alle gewoonten daarin, zoals ze het altijd gedaan hebben…
‘Dat weet je niet’, is wel hét thema van de afgelopen weken, nu de wereldorde in sneltreinvaart aan het veranderen is. Wat dat gaat betekenen op zóveel vlakken; dat weet je niet…Vanochtend in de krant een visualisatie over een gebied dat ik goed ken, en dat vanuit Nederland bezien, een stukje buitenlands, woest bos is. Al door de Romeinen gepland; het Reichswald. Voor Duitsland, zo heb ik ooit van een Kranenburger vernomen, is dit het uiterste achterland, waar men ook denkt dat daar alleen maar wat onnozele boeren wonen. En nu wil men dit dus tot een windpark ontwikkelen. Wat voor het ene land van nul en gene waarde is, is voor het andere land een vitaal natuurgebied.
En zo is het op het wereldtoneel ook. Geen samenspraak of overeenstemming of wil, om een ieder een plek onder de zon te gunnen. De ellende in intermenselijke betrekkingen, zowel op het mini-niveau van elk individu, als op wereldniveau: waarom lukt het zó slecht, die wél door iedereen verlangde vrede en harmonie?
Van arren moede zoek ik de oudste versie van Bob Dylan op, die klassieker die overal gezongen wordt, ik denk dat ik de eerste versie als kind heb gehoord in de kerk…Het is er 1963 en nu in retrospectief toch ook de tijd van opbouw; het vormgeven van nieuwe vrijheid, een optimisme dat love, peace, understanding binnen bereik lag.
PS Ik blijk op 20 April 2011 ook al een blogje aan dit boek gewijd te hebben. Helemaal vergeten. De eindeloze herhalingen van het leven…
