Rob Schouten besteedt in de Trouw van vandaag zijn column aan Het onzegbare.
Dat is leuk, want dat is eén van de naamgevingen die ook aan het woord God kleven.
Dat vinden atheïsten, de redelijken en verlichten niet leuk of flauw of irritant als je daar op wijst. Alsof je via een achterdeur God naar binnen wilt halen.
Alsof dat nodig is, denk ik dan op mijn beurt.
God bewijst zichzelf in de menselijke ervaring, namelijk in het onzegbare.
Schouten: ""Opeens wordt je leven verrijkt met een gebeurtenis uit het verleden. Of nee, gebeurtenis is vaak niet het goede woord, sensatie. Je proeft iets, een atmosfeer, een geur, een aanwezigheid."
Dat laatste woord is interressant: een AANWEZIGHEID. Onthou dat maar even.
Vervolgens zegt hij:" (...) het lijkt of het gevoel een opening biedt naar een heel ander leven dan waar je sindsdien in terecht bent gekomen."
Het gevoel biedt dus een opening naar een ander leven. Dit is precies de ervaring die het joodse volk in slavernij in Egypte heeft gehad. Ze zijn het gevoel JHW gaan noemen, die hen zal bevrijden uit de ballingschap.
"Alsof je er had kunnen afslaan en blijven. Dat is natuurlijk niet zo, het leven heeft zijn onverbiddelijke loop..." Dat is een vreemde zin. Ineens lijkt het alsof Schouten het fatalisme aanhangt. Dat jij het niet bent die je leven mee vorm geeft, maar het leven zelf een onverbiddelijke loop heeft. Maar hij vervolgt:
"...maar toch is het een prikkelende gewaarwording dat je ooit ergens ten volle was en het zomaar hebt bewaard."
In Schoutens, wellicht toch wat fatalistische houding, lijkt het, alsof deze gewaarwording geheel buiten je eigen toedoen onstaat of ergens in het brein oppopt.
Het is echter precies dat wat gezocht en bewerkstelligt wordt als je bidt of mediteert!
Op die plek ten volle zijn, het bewaren en je realiseren dat je een vrijheid hebt. Om ergens af te slaan of te blijven. Om gevoelens en ervaringen en belevingen te koesteren of van je af te werpen. Sommige dingen op te zoeken en andere te vermijden.
Kortom in elk leven, hoe beperkt en bepaald ook door de uiterlijke omstandigheden liggen in het hier-en-nu mogelijkheden "ten volle er te zijn"en dat is een "prikkelende gewaarwording", in Schoutens woorden.
Schouten verplaatst deze ervaring naar het rijk van het verleden, de herrinnering. Waarom?
De AANWEZIGHEID waarover hij spreekt, is elk moment aanwezig. Onzegbaar. Velen verwijzen naar God, juist door de ervaring die erbij hoort van de opening naar een heel ander leven.
JHW leidde het joodse volk uit de ballingschap en bracht hen naar het beloofde land. Nadat Jezus een smadelijke dood vondt aan een kruis, ervaarde de eerste gemeente dat zijn verhaal toch niet ophield: geloof, hoop en liefde werden de 3 kernwoorden van de christelijke verhalentraditie.
Voor mij hoeft niemand christlijk te worden. Ik noem me zelf immers ook niet zo. Christelijk, gristelijk...er is zoveel ellende aangericht in naam van dat Gristendom. Maar de bibliotheek aan boeken die de Bijbel is, zomaar op de plank laten liggen en daar niks mee doen, dat is jammer. Veel kloosters en plaatselijke geloofsgemeenschappen doen mooie dingen met de bijbel. En dat is zo bizonder: er samen iets mee doen is een totaal andere ervaring dan iets alleen lezen in een stoel.
Het onzegbare wordt met meerdere mensen tegelijk beleeft maar blijft: onzegbaar.
