In Niger, waar Broer een paar jaar heeft gewoond, gingen we op bezoek naar het dorp van zijn hulp in de huishouding, Amadou, die stamhoofd was. Een dorp aan de rand van de Sahel. Amadou had een westerse opleiding genoten, maar kwam in Niamey toch niet verder dan housekeeper van de blanke ontwikkelingswerkers.Hij moest het opnemen tegen de oude gewoonten en gebruiken van zijn dorp. Zo werd zijn dorp geteisterd door droogte, de woestijn trok steeds verder op en slokte het vruchtbare land op, maar een keer per jaar tijdens de moesson, dan zwol de rivier en ook die sleurde stukken al bewerkte aarde weg.
Broer had met Amadou bedacht dat een corridor van jute zandzakken de loop van de rivier kon afbuigen, weg van het dorp. Broer leverde de jutezakken, in Afrika niet horend bij de allerdaagse gebruiksvoorwerpen, en aan Amadou de taak om zijn dorpelingen de zakken met woestijnzand te laten vullen.
Maar de dorpelingen wilden niet. Ze zagen het nut er niet van in. Broer ging nu zelf kijken en praten. We zaten in het hutje van Amadou en zijn vrouw vroeg of we wat te drinken wilden. Jawel, zeiden we. Ze verdween. Ze kwam meer dan een half uur later terug met een kruik. Het bleek dat ze naar de waterbron was gelopen, een kwartier in de brandende zon en de hitte, om water te putten en dan weer terug.
Is dit nu allemaal armoede? Ergens wel en ergens niet. Het leven is daar ánders met eigen uitdagingen en die aangaan, dat maakt ook dat je kunt voelen dat je leeft en dat is een rijk gevoel.
In Nederland ken ik iemand, die ook van dit soort uitdagingen leeft. Op de rand van niks-hebben probeert ze haar droom uit te leven. Bijna geen eten hebben, soms. Geen geld voor benzine. Onder curatele van de bank die haar financiëen beheert. Nooit een uitje, nieuwe kleren, een terrasje pikken of zorgeloos op vakantie.
Je hébt altijd nog 100 keer meer dan Amadou in zijn hut in de Sahel. Maar ís dat zo in deze maatschappij? We spreken hier van sociale armoede; langzaam maar zeker het leven van een zonderling leiden, je afsluiten van nieuwe impulsen, niet in staat om dit leven te delen met een ander, omdat je tegelijkertijd niks van een ander wilt ontvangen. Je trots aan je droom vastklampen en alles wat een beetje anders is als jij of een andere mening heeft elimineren, want dat is veel te bedreigend.
Ik zag dat ze haar burolamp in de verkoop heeft gegooid. Dan gaat, mijn inziens, toch letterlijk en figuurlijk, het licht bijna uit.
