En nu is de schilder Corneille overleden, op 88 jarige leeftijd. Weer zo'n bekende Nederlander, die ooit iets in mijn ontwakend bewustzijn bewerkstelligde. Hij heet de schilder van de kleur: vrouwen en vogels verschenen op bordjes en bekers en sjaals en etuis en theebladen, dat heettte 'toegepaste kunst' en men sprak er schande van: een kunstenaar had zijn ziel verkocht aan de commercie. 'Kleinzieligheid', noemde Corneille dat.'Kleur is op een schilderij hetzelfde als enthousiasme in het leven', is een uitspraak van Vincent van Gogh die als magneetje op mijn broodtrommel plakt. Van Gogh en Corneille, dat zijn dus enthousiastelingen, volgens deze definitie. Volgens de wortelbetekenis van enthousiasme zijn ze met zijn tweeën dan 'in God'. Daar willen we tegenwoordig niet meer zo aan.
Maar ach, alles hangt natuurlijk af wat je met dat woord 'God' bedoelt. En wat dat precies is: enthousiast-zijn. Hans Dorrestijn is nou niet iemand waar je meteen het woord 'enthousiasteling' op plakt. Hij is 's lands treurdichter en zanger; depressies, gebroken liefdes, treurzangen al om. Maar van de natuur, daarvan raakt hij in vervoering. Na zijn Vogelgids is er nu een Natuurgids van hem uitgekomen. Het zeepaardje ontroert hem en in de gids staat daarover een gedicht:
Zeepaardje
zeepaardjes staren zo innig
in de toekomst van zilt
die langsstroomt
waarzegstertjes zijn zeepaardjes
ze weten wat u droomt
bekroond voor hun lieflijke aandacht
Mona Lisa's van het zeewier
ontworpen naar een glimlach
zij waaien zich stilte toe
met hun verzilverde
Japanse
waaiers
boegbeeldjes van het statige varen.
Wat een mooi, zacht, fijnzinnig sfeertje ademt dit gedicht! Daar hoort geen boeman God bij, een krachtpatser of een schepper die, hupsakee, in zeven dagen of zo, het ganse heelal schiep. Die God is door Nietsche allang dood verklaart. En ook Dorrestijn, natuurlijk, gelooft niet in God.
Hij zegt in Trouw van vandaag: 'Darwin klopt, maar toch is er meer. Ik zie in de natuur zoveel dingen waarvan ik denk dat het te veel is voor een mechanisch gevolg van een scheikundige gebeurtenis. Het is te veelvormig en te verwonderenswaardig. Ook de grote geleerden hebben geen afdoende antwoord. De kosmos blijft vol vraagtekens, godzijdank. De bedoeling is nog steeds dat we ons verbijsteren.'
Verbijsterend. Dat is wel een mooi woord om alle dualiteiten in op te heffen, omtrent goed of slecht, kunst of commercie, vreugde of treurnis, mens of dier? ... 'Ik zie in elk dier de mens', zo is de kop van het artikel. God als zeepaardje is ook een leuke.
