Ik realiseerde me toch nog nauwelijks wat gegeten te hebben, maakte drie rijstwafels met ham klaar en na het nuttigen ervan werd ik zó moe. Alsof ik mijn lichaam zich schrap voel zetten en hoor denken: nu gaan we dit eten op de gewone wijze verteren, hoe moet dat ook alweer? Dus ik kwam de deur niet meer uit en ben daarvoor in de plaats gaan binge-watchen. Ik heb de complete zesdelige documentaire Wild, Wild Country over Bhagwan in Oregon tot me genomen. De meest gelauwerde docu van 2018, geloof ik, en terecht.
Je kijkt ernaar als naar een spannende thriller, die zich gaandeweg ontvouwt en waar je op het einde toch nog moeilijk kan inschatten wat er nu werkelijk allemaal gebeurd is. In de staat Oregon, bij het slaperige, landelijke en vredige dorpje Antilope, neemt Rasjneesch City langzaam maar zeker er alles over. De dorpelingen vertellen hun versie, gefilmd in de schaduwachtige setting in hun huiskamers, Sheela, de persoonlijke secretaris van Bhagwan, en zijn spreekbuis gedurende de bijna vier jaar dat hij niet gesproken heeft, is veel aan het woord en twee directe vrouwelijke volgelingen van haar. En de advocaat die Bhagwan tot op het einde verdedigd heeft. Verder heel veel beeldmateriaal van de hele bouw en opkomst van de stad van Bhagwan , zelfvoorzienend, met vliegtuigen, 93 Rolls Royces, een laboratorium , afluisterapparatuur, enzovoort, midden in onvruchtbaar, woest land.
Is Bhagwan naar Amerika gegaan omdat hij anders in India ook al op het punt stond om gearresteerd te worden? Hebben hij en Sheela zeer weldoordacht een imperium opgebouwd met religie als dekmantel daaroverheen? Zijn ze in staat geweest om de crême-de-la-crême aan westers rijk en intelligent potentieel te mobiliseren, dat zij al hun talenten en geld gaven aan die utopie die hen werd voorgespiegeld: een paradijs vol liefde en vreugde op aarde? Dat maakt hen dan tot ware misdadigers. Een opponent zegt al vroeg in de docu: we hebben hier niet te maken met hebzucht, maar met het kwaad zelf.
Veel geschriften van Osho, zoals hij later nadat alles al gebeurd was, genoemd is geworden, na de arrestaties en gevangenisstraffen en de onduidelijke dood van Bhagwan zelf, vinden nog altijd gretig aftrek. Sheela zelf werkt nu in een woonwerkgemeenschap met geestelijke gehandicapten en psychiatrische patiënten. De ene noemt haar arrogant en totaal empathieloos, zij zelf zegt: I served my sentence, en alle mensen hebben zowel het goede als het kwade in zich...
Nu ik in India geweest ben, voel ik meer aan hoe al die goden met al hun verschillende gedaantes een soort van weerspiegeling geven van het eigen chaotische menselijke brein, vol tegenstellingen. Alle goden hebben een eigen plek, dus ook die eventuele goddelijke Jezus of die Allah uit de islam. In kleine dorpjes en achterafstraatjes zag ik moskeetjes en tempeltjes gezusterlijk naast elkaar, ook in de krappe kronkelige oude steegjes van de heilige hindoe-stad Varanasi, de stad van het licht, zaten moskeetjes verstopt en hingen er ineens islamitische vlaggetjes.
In de deelstaat Kerala is er nu een protest gaande van vrouwen die zich de toegang hebben verschaft tot een tempel waar vruchtbare vrouwen niet welkom waren. Het hogere gerechtshof van India heeft deze vrouwen gelijk gegeven, met het pikante detail dat er van de vijf rechters, één vrouwelijk rechter was, die tegen heeft gestemd met het argument: er zijn nog zoveel andere tempels waar deze zelfde godheid vereerd wordt en waar wel vrouwen mogen komen, laat dat ene tempelcomplex dus met rust...
Tja, alles draait elke keer weer om het schuren van verschillende werkelijkheid naast elkaar. Alles draait om communicatie en elkaar ook wat gunnen. Misschien is dat in alle naaktheid toch het meest huiveringwekkend: dat al deze mensen van Bhagwan met hun geld en potentieel en hun hoofd en lijf vol liefde en vreugde en extase, niet in staat zijn geweest om de kleine groep mensen in Antilope in hun waarde te laten en letterlijk over hen heen zijn gewalst.Tenzij allen vanaf den beginne zo gemanipuleerd zijn. Dat maakt Sheela dan tot een soort van schizofreen monster en vertelt dat de religieuze leer en het bijbehorend visioen, nooit, nooit, nooit samen valt met de mens die het verkondigt.
