Ik heb het even opgezocht in mijn leengeschiedenis bij de bieb: 24 oktober was het de laatste zomerse dag in Nederland. Ik leende toen het dikke stripboek ofwel comic ofwel graphic novel van MOEBIUS die Edena heet in de stad en heb het in de zon op een ligstoel bij de ingang van het Valkhofpark gelezen: een grappig plekje met bankjes en ligstoelen waarvandaan ik vorig jaar ook in de Stadskrant terecht kwam, samen met een wildvreemd meisje, wij raakten er zomaar in gesprek en toen dook ook ineens die fotograaf op.
Dat is dus de dag die mijn leesgeschiedenis ingaat als de geboorte van mijn échte - en ik vermoed blijvende - interesse voor dit genre: getekende verhalen in allerlei vormen en genres en stijlen. Daar hoort dan ook de manga bij, dat is in zwart-wit en komt uit Japan en kenmerkt zich dat actie in kleine tekeningen in beeld komen en als je ogen dan over een pagina vliegen, maak je het helemaal mee. Emoties komen binnen door de grote ogen van de personages.
Ik ben al heel lang getriggerd door het genre. ABC, the American Book Center in Amsterdam en Den Haag vulde er al een hele afdeling mee toen het in de Nederlandse boekhandel nog helemaal niet verkrijgbaar was. Maar nu is het makkelijk bereikbaar en de laatste 10 jaar ofzo lijkt er een explosie te zijn van het genre: op internet zijn er veel enthousiastelingen die hun favoriete boeken aanprijzen en ik heb mij afgelopen maand uitgebreid laten informeren door een Indiër in New Delhi. Grappig, je hoort soms getoeter van de straat, hij heeft samen met zijn vrouw kasten en kasten vol en behandelt ook al zijn boeken plank voor plank, daar ben ik nog niet aan toegekomen. Heel goede analyses en info: For the Love of Comics heet zijn site, gevonden op You Tube. Hij moet een heel rijke Indiër zijn...ik vermoed vast een prins ofzo uit een oud, welvarend geslacht. Op een vraag van een kijker hierover houdt hij zich op de vlakte en zegt uit de iets hogere middle classe te komen.
Het begon dus al eerder bij mij: op onderzoek in mijn eigen blog blijk ik op 20 januari 2011 al een blog aan Ayako te hebben gewijd. Maar nu ben ik definitief verkocht en heb ik de afgelopen week meerdere boeken besteld. Een handige methode: ik kijk op YouTube naar aanbevelingen en als ik iets zie dan zet ik het beeld stil, klik op Bol.com en zoek het boek op. Veel ervan komt uit Amerika of Japan, daar is het genre tot bloei gekomen, in Amerika met de Marvel Superheroes ook allemaal verfilmd met games erover die je weer kunt spelen en al in Japan dus de manga en de animatiefilm die met studio Ghibli dit genre uitvond. En het is allemaal bij Bol.com verkrijgbaar, veel gewoon op voorraad in Nederland, ongelofelijk, en ze werken dag en nacht door, dan bestel je iets en krijg je midden in de nacht een bericht dat ze met je bestelling bezig zijn.
Edena heet op de achterkant: ‘een Science-fiction, ecologische sprookje en spirituele fabel ineen’. Het gaat over twee aanvankelijk androgyne mensen die op zoek gaan naar het hof van Edena, naar een soort van paradijs dus, waar ze in een wereld die woestijnachtig is geworden, gewoonweg in het groen kunnen leven en natuurlijke dingen kunnen eten in plaats van pillen. Ze komen eerste op een ster waar een grote doorzichtige piramide staat die er aanbeden wordt, niemand kan erin maar hen lukt het en ze komen op de plaats van bestemming, en worden weer een man en een vrouw door het organische voedsel.
Het is prachtig getekend en gekleurd, de sfeer doet in het begin aan de kleine prins denken, maar het verandert in weer heel andere werelden, het is moeilijk na vertellen. Moebius, die eerst naam heeft gemaakt als de striptekenaar Jean Giraurd, heeft zijn naam in het tweede deel van zijn carrière veranderd met een verwijzing naar de Moebiusriing; die oneindige acht. Hij tekende ook The Incal, geschreven door Jodorowsky en dit boek, verschenen in afleveringen tussen 1981-1988 wordt visionair genoemd. Alle sci-fi-film heeft hier gekeken, en letterlijk dingen overgenomen. Inderdaad, véél komt mij bekend voor en op blz zes gaf het mijn een licht schokje om daar een soort van iPhone in een hand te zien.
The Incal is een soort van goddelijk principe die haar behuizing heeft gevonden in een tweede rangs rommelige privédetective die helemaal niet zit te wachten op deze uitverkiezing en op de vlucht moet met zijn ineens ook kunnen pratende betonnen vogel, door the Incal aangeraakt. Hij krijgt helpers en ook hier pyramide-vormige ruimteschepen, in de beeldtaal van Moebius dus een verwijzing naar het goddelijke, die tegenover de techniek geplaatste wordt die alles kan verstikken.
Ik vind dit allemaal lichtelijk opwindend, het voelt aan als in mijn eerste studiejaren, dat je echt iets nieuws ontdekt. Hoe in één boek door een samengaan van beelden en taal zoveel werelden, tijdsperioden, het eigen verleden en heden van personages, gevoelens en gelaagdheden aan de orde komen en dat veel tekeningen soms losse kunstwerkjes op zichzelf zijn.
Diep in mij, kijk ik met de blik van een theoloog: wij hebben verhalen nodig om een kader en zin te geven aan het leven, om het verlangen dat het goed het wint van het kwaad gestalte te geven, uiting te geven aan de zoektocht naar liefde en naar elkaar, wat onze oorsprong is en onze bestemming en ik zie een jonge generatie die verhalen echt niet meer in de Bijbel vinden. Wel hier dus en het blijkt dat er aan heel veel film en ook heel veel Netflix-series en games, er een comic of graphic novel aan ten grondslag ligt.