Maar gisteren... had ik heel erg graag gewild dat al het geroezemoes en al die pratende mensen om me heen hun mond hielden. Ik was op de tentoonstelling van de schilder Marc Rothko in het Gemeentemuseum in Den Haag. Elk schilderij grijpt je vast. Ze zijn heftig en mild tegelijk. Gevoelens gaan door je heen, zoals bij het beluisteren van muziek: de hoogte in en de diepte, intens verdriet, intense vreugde en tezamen ontstaat er een soort van verzoening met dit vreemde leven vol losse eindjes en zeer rafelige randen, dat we allen leiden.
Het grootste wonder van Rothko's schilderijen is, dat dit gebeurd door louter verf: dat het werkelijk zo is dat materie tot je kan spreken, direct, en je bij de lurven grijpt. Het is niet de afbeelding, niet een concept erachter, niet licht dat in de duisternis geportreteerd word: het is puur de verf, de kleuren, de lagen op lagen die op het doek zijn aangebracht: de persoon van Rothko, zijn geest, die aanwezig wordt.Of wellicht eerder: de geest die ons allen bezield wordt aanwezig.
In de tentoonstelling zijn twee citaten prominent aanwezig: 'The people who weep before my pictures are having the same religious experience I had, when I painted them.' En tegelijk zegt hij: 'If people want sacred experiences, they will find them there. If they want profane experiences, they'll find those too. I take no sides.'
Zo is het maar net. Hoe je de emoties noemt dat doet er niet toe. De ene noemt ze heilig en de andere niet. Toch noemt Rothko zelf ze wél 'religious'. Mij lijkt dit te verwijzen naar de oerbetekenis van het woord: 'Verbindend'.
Rothko verbindt materie en geest: Elk schilderij is een levende presentie. Wat zou het mooi zijn als het Gemeentemuseum zou besluiten, om een keer in de week het publiek te vragen geen geluid te maken. Dan kunnen zijn schilderijen in de stilte spreken en wordt de ruimte waarin ze zijn gewijdt: Gezegend met al het leven dat er in ons is.
