Ik had er één aflevering van op de tv gezien en zag meteen dat het goed was: Ramses, geregisseerd door Michel van Erp; over het leven van Ramses Shaffy in zijn jongere jaren, de tijd dat hij Liesbeth List leerde kennen en Café Chantant begint. Waar List de schrijver Cees Nootenboom leert kennen, en zij het 'eilandmeisje', zoals Ramses haar noemt, internationaal furore maakt met liederen van Theodorakis en Jacques Brel. Ramses die onderwijl, tijdens hun artistieke scheiding, bijna ten onder gaat aan uitputting, alcohol en drugs.
Nu lag het in de bieb en kon ik alle afleveringen achter elkaar bekijken. Dan komt die levenslust van Ramses en tegelijk zijn destructiviteit wel heel erg binnen. Dat groots en meeslepend willen leven, wars van onechtheid en middelmatigheid. Ergens herken ik wel iets van die felheid, heftigheid en dynamiek. Alhoewel ik een zeer braaf leven leidt en nog nooit een stickie heb gebruikt. Kennelijk kun je alle kanten op met zo'n innerlijke dynamiek.
In zijn liederen overheerst de levenslust. Nu kon hij ook alleen maar componeren als hij een beetje boven Jan was: 'Laat me mijn eigen gang maar gaan, ik heb het altijd zo gedaan... De wereld heeft me failliet verklaard... Hoog Sammie, kijk omhoog.' De vogel die zich losvliegt uit de drek.
Dat was zijn gave: Het méé kunnen krijgen van de mensen om hem heen: zijn enthousiasme en charisma. Dat is aanstekelijk. Maar die andere kant., die destructiviteit, het kwetsen van anderen, het stuk maken van gezamenlijkheid,die greep me ook wel aan. Altijd van huis zijn, hij woonde toendertijd met de acteur Joop Admiraal, het bed delend met mannen en vrouwen, Joop die daar kapot aan gaat.
Ach, het toont me weer dat het leven niet maakbaar is. Tegengestelde polen trekken elkaar aan: het brave meisje uit Vlieland en de bruisende internationale Ramses. De timide, zachte, in zichzelf gekeerde Joop Admiraal en Ramses, wiens probleem is dat hij van iedereen houdt, zegt Joop ergens. Ramses, die zich niet kan binden en tegelijk zegt dat Joop en Liesbeth de belangrijkste mensen voor hem zijn, van wie hij écht houdt.
Wat zocht en vond Ramses bij die tegenpolen? vraag je je dan af. Misschien om uiteindelijk die regels te kunnen zingen: Zing, Vecht, Huil, Bid, Lach Werk en Bewonder.