donderdag 12 januari 2017

Grenslanden

Ik hou een heel grote behoefte om me op 'de realiteit 'te richten. Dus geen fictie lezen, of een film kijken, maar iets uit 'het echte leven'. Zo lees ik nu de autobiografie van Oliver Sacks, beroemd geworden door de verfilming met Robin Williams, van Awakenings: patiënten de jarenlang in een catatonische toestand verkeerden en wakker werden door het toedienen van L-dopa, maar daar zoveel bijverschijnselen van kregen, dat sommigen verkozen om weer 'in te slapen'.

Hij leek een vriendelijke, aseksuele dokter en dat was hij ook in die tijd van zijn leven. Oliver Sacks blijkt homo, hij heeft het daar moeilijk mee gehad, hij heeft een paar korte relaties, of wellicht eerder amourettes gehad, niks duurde heel lang, en toen 'gewoon' 35 jaar niet meer gevrejen. Hij was verzot op motorrijden en hij beschrijft hoe hij in zijn jonge jaren in  het weekend van de Westkust naar de Grand Canyon reed, heen en terug , achter elkaar, zonder veel te slapen, en dan Maandag gewoon weer braaf verschijnen in zijn witte jas op de afdeling.

Dat contrast tussen je beroepsleven en je privéleven, de verschillende identiteiten die je daarmee aanneemt. Het kan allemaal. Bij Sacks is het opvallend, dat hij privé zelf experimenteerde met drugs en wat dat met zijn brein deed, en vervolgens geintrigeerd raakte hoe het brein van patienten wellicht veranderbaar is, bij de toediening van middelen.

Ik bekeek ook de documentairereeks Grensland van Jelle Brandt Corstius. Over Rusland en de omliggende staten. Dan denk ik; wat leven we hier in onze eigen kokervisie met onze zeer beperkte blik op de wereld. Hij praat er met al die Poetin-aanbidders: de jonge generatie die niks weet van een Koude Oorlog of een IJzeren Gordijn, maar in Poetin gewoon hun held en redder zien. Mensen die smalend over het Westen praten, waar geld en individualisme alleen maar telt.

Ik sla de krant open en denk ineens: waarom is het in elke kwaliteitskrant zó gewoon om verslag te doen hoe alle omliggende landen omgaan met 'de vluchtelingen'en dat er een afname of een toename is in het aantal? Ik zie die rijke jongeman in Togo dan weer voor me, die met glimmende ogen vertelde dat hij genoeg geld gespaard had om naar Europa, Duitsland was zijn plan, te gaan. Zijn Droom. En dat is alweer twintig jaar geleden en ook toen waren vluchtelingen een probleem in Nederland, , maar anders dan nu.

Ik denk aan Moeder: die maakte 'zomaar'  als niet-Europese vrouw met een kleurtje een glansrijke carrière in Nederland. Dwars door glazen plafonds en discriminatie heen. Het was deels vanzelfsprekend dat ze dat deed. Nooit gehoord van haar dat vrouw-zijn of gekleurd-zijn een rol of een remmende factor speelde in dat openbare leven.

Hoe  kneedbaar is het menselijk brein? Moet je zeer intelligent wezen, om boven jouw dagelijks omstandigheden uit te stijgen, zoals ook Ayaan Hirsi Ali van vluchtelingenmeisje de maatschappelijke ladder beklom? Had  ik in Rusland ook gewoon weg kunnen lopen met Poetin? Hij heeft een heel groot gevoel voor humor, zegt men daar unaniem. Waarom ben ik zo blind, dat ik het niet kan zien?

Wat is realiteit? Iets in mij hoopt dat Trump als een soort van koevoet of als L-Dopa, zal gaan dienen om 'ons', wij 'van het vrije westen', bij zinnen te brengen en ons laat verstaan wat ons écht  gelukkig maakt. Het door breken van allerlei soorten van Grenslanden.