zaterdag 7 januari 2017

Rondzwervingen

Altijd leuk: zo'n besneeuwd, bijna wit dagje als deze. Ik opende het gordijn, of beter; ik haalde de paarse doek weg, bij het tuimelraam, en ik kon niet naar buiten kijken: alles was wit. Wandelen naar de winkel en dan met opzet over het gras: om dat knerpend, knisperend geluid onder je voeten. Alles bemist, wittig en stil. Besneeuwde takjes, dakpannen, ik hou wel van deze poedersuiker - wereld.

Tijd om me eens in totaal andere sferen te begeven en de makkelijkste manier om je zinnen te verzetten is, languit liggen en films gaan kijken. En dan , het toppunt van luiheid daarbij: een kant en klaar maaltijd opwarmen in de magnetron en met een dienblad op schoot eten en kijken. Zo. Even helemaal niks. Behalve dan, wat er naar je toe komt en waar ik dan bijna gedachtenloos voor kies, al bladerend door de dvd's van de bieb.

Ik zag: Experimenter: The Stanley Milgram Story. Het is een biopic van een waargebeurd leven: het is 1961 en om de Holocaust te verwerken verzint Dr Stanley Milgram, verbonden aan Yale University een experiment: Proefpersonen krijgen de opdracht om stroomstoten toe te dienen als de ondervraagde, in de ruimte ernaast, niet het goede antwoord geeft. Om zelf te voelen wat die meemaakt krijgt de proefpersoon 45 volt toegediend en dat voel je. Maar zelf kan hij oplopende voltages stroomstoten toedienen, tegen het dodelijke aan. De proefpersoon hoort de reacties aan de andere kant,  zelfs tot het stil wordt. Het blijkt dat 65 procent van de proefpersonen all the way gaan, mede omdat de 'doctor' die het begeleidt, steeds op een rustige wijze zegt: Please continue. Ondertussen is het een bandrecorder aan de andere kant: niemand krijgt in het echt, stroomstoten toegediend.
Zo zijn mensen dus: zeer beïnvloedbaar, in een vanzelfsprekend systeem verdwijnt eigen denkvermogen als sneeuw voor de zon... Hoe herkenbaar in relaties, familieverbanden, in kloosters, peer-groepen enzovoort.

Op naar de volgende film, die in feite over hetzelfde bleek te gaan: 99 Homes: greed is the only game in town. Inspired by true events, staat er op het hoesje. Hoe een slachtoffer van dezelfde praktijk, dader wordt: op meedogenloze manier mensen uit hun huis zetten, middels het vervalsen van documenten en heel kleine lettertjes in het wurgcontract. 

Ik zie mezelf aan en realiseer me, dat ik, zo vlak na het heengaan van moeder, geen behoefte heb om me onder te dompelen in romantiek maar kennelijk zoek naar de rafelrandjes van menselijk gedrag. De spannende serie The Bridge 3, zit daartussen in: een beetje autistisch-asperger-achtige vrouwelijke rechercheur in Zweden, die je al sympathiek vindt, door de eerdere twee delen, moet samen met een Deense rechercheur, vrouw en kinderen zijn al jaren vermisd, maar hij ziet ze dagelijks in zijn huis rondlopen, een hele reeks lugubere moorden oplossen. 

Maar ik zag ook Lip service, een serie over les(Bi)sche vrouwen in Glasgow, fijn deze moderne tijd en dan zien dat gedachten over vloeiende seksualiteit nu zeer gewoon zijn. Zo word en ben je vanzelf een ouder mens, die zich ooit druk maakte over issues, die helemaal niet meer tellen. En dat gold ook voor Effie Gray, ook al gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Zij is een van de eerste vrouwen nog in de Victoriaanse tijd, die zich laat scheiden van haar man, de beroemde schrijver en kunstkenner John Ruskin, omdat hij het huwelijk nooit consumeerde, zoals dat dan heet. Een heel mooie kostuumfilm. Het scenario is geschreven door Emma Thompson, die de beschermvrouw speelt van Effie Gray. Deze film, nam ik mee, omdat het zich deels in Venetie afspeelt.

En zo zie ik dus, wat er zoal mijn brein in en uitgaat, deze dagen, waarin ik nog niet terug ben in het 'volle leven'.Ik las ook de heel dikke pil: Het uur van onze dood, van Philippe  Aries, een geschiedenisboek over tweeduizend jaar sterven in het Westen. Dat boek viel me zomaar in handen , al struinend in een antiquariaat. Zo ontdekte ik  dat Moeder een 'getemde' dood, en dat is een mooie dood, heeft gehad. Zo was het tot in de negentiende eeuw: sterven doe je publiekelijk, in bed, met zoveel mogelijk geliefden om je heen. De dood was nabij en vertrouwd tijdens het leven.

Ik vond toen ook nog een ander, dun, boekje: De tuin van de profeet van Kahlil Gibran. Ik las een stukje en het kwam me voor dat de sfeer van Moeder tot mij sprak: Zo zal de sneeuw van uw hart smelten, wanneer uw Lente is gekomen en zo zal uw geheim wegstromen om de rivier des levens te zoeken in het dal. En de rivier zal uw geheim opnemen en het dragen naar de grote zee. (...)  Hoe zou het anders kunnen? In bos en schaduw wanneer de regen danst in de bladeren op de heuvelen, wanneer de sneeuw valt, een zegen en verbond; in de vallei als gij uw kudden naar de rivier leidt; in uw velden, waar beken als zilveren stromen het groene kleed tezamen houden; in uw tuinen  als de vroege dauwdruppels de hemelen weerspiegelen; in uw weiden wanneer de avondnevel uw weg half verhult; in dat alles is de zee met u, een getuige van uw erfdeel en een beroep op uw liefde. 'Het is de sneeuwvlok in u, die stroomt naar de zee'