zondag 16 september 2018

Kruisverheffing

‘Zo, dat heb ik dan ook weer meegemaakt’, zeg ik net bij terugkomst tegen poes Sammie. Naar de eucharistie-viering in de Stifft-und Wahlfahrtskirche van Kranenburg, in vol ornaat met de bisschop en een professioneel klinkend koor van buiten met trompetten en al. De eerste helft van de kerkbanken gereserveerd voor twee broederschappen in zwart pak, de ridderorde van het Heilige Graf van Jeruzalem in witte capen met rode kruizen erop en een dame in zwarte cape met sluier, de burgemeester, en ik telde dertien communiekantjes, die natuurlijk de toekomst van de kerk vertegenwoordigen...

En ondertussen denk ik:het is toch ondertussen voornamelijk folklore, de bisschop heeft de leeftijd van de seksueel misbruikers, al die mannen in rode jurken met witte bovenkleden en weer zo’n jongere diaken ofzo, die de hele mis de staf van de bisschop vasthoudt en dan die rare boodschap: dat het kruis de mensheid redt. Er werd het feest van de kruisverheffing gevierd, en na de mis werd het kruis in optocht door Kranenburg gedragen.

Het was me donderdag al opgevallen dat de monniken van Chevetogne niet gewoon de completen zongen, men was de halve avond aan het jubelen. Dus ik zocht het op: vrijdag 14 september was het de officiĆ«le feestdag van het feest van de kruisverheffing. Ontstaan in 325 rondom de legende, noem ik het maar, dat Helena, de moeder van Constantijn de Grote, het kruis waar Jezus aan genageld is, teruggevonden heeft op een pelgrimstocht naar Jeruzalem. Sinds 335 wordt dit feest gevierd naar aanleiding van een basiliek die ze heeft laten bouwen op de plek waar Jezus na zijn dood en tot zijn verrijzenis  ten ruste was gelegd. Allemaal volgens de overlevering dus.

Ik had nog nooit van dit feest gehoord, waar het te doen gebruikelijk is, om dan met een kruis een Openbare Rondgang te maken. Geloof ik. Vroeger waren er veel processies, maar in Nederland gebeurt dat toch nauwelijks meer. Hier met alle pracht en praal in de kerk, viel het me op dat het gros van de kerkgangers niet meeliep met de processie en gewoon dus naar huis ging. Het zijn wat ouderen en invaliden, naast al die vanendragers en de broederschappen, maar de Kranenburger Musikverein begeleidde wel die smartelijke woorden uit de Matteuspassion: O Haupt vol Blut und Wunden, voll Schmertz und voller Hohn, o Haupt, zum Spott gebonden mitt einer Dornenkron...

Ook ik liep niet mee, maar wilde wel het geheel van meerdere kanten bekijken. Ik had verwacht dat er wel meer publiek zou zijn, maar nee, totaal niet... Daar liep die kleine processie ietwat verloren langs de huizen, de bus moest wel even wachten en op het terras van Derks zaten mensen uitgebreid te ontbijten, de Turkse winkelier met waterpijpen in de etalage, in Kleef was er ook al zo’n winkel, maakte een foto met zijn mobieltje.  Bij de ijssalon keken enkele terrasgangers niet eens echt om...

Ik dacht dat de processie wel over het middeleeuwse pad zou gaan en had een doorsteek gemaakt door het dorp om ze naar me toe te zien wandelen. Maar nee hoor, ik hoorde op een bepaald moment geen muziek meer, waar waren ze gebleven? Ze bleken een soort lus over de ringweg te lopen en dan snel weer naar de kerk, die nog open was en waar enkele mensen in de kerkbanken aan het wachten waren. Er was ook nog Kaffee und Kuchen, had ik bij de afkondiging gehoord.

Ik moest denken aan de dag van de marathon die ik in Londen heb meegemaakt. De metro stampensvol en mensen gingen naar Canarywarf en daarna weer terug de metro in naar  Buckingham Palace om de finish mee te maken. De stad bruiste, zo geanimeerd. En aan dat kleine vissersdorp op een eilandje in de lagune van VenetiĆ«. Ook daar kwam de bisschop langs, in zijn gevolg bij het visrestaurant aan de kade zag ik ook alleen dure en sjieke mensen, maar daar was ten minste wel het hele dorp tot in de kleinste steegjes en achtertuintjes uitbundig versierd.

Hier niet. Wat in de kerk al aanvoelde als folklore, werd buiten nog eens hartgrondig bevestigd. Hoe lang kan dit nog doorgaan? De gemiddelde leeftijd is boven de zestig, schat ik zo in. Die 13 comminikantjes kunnen niet in de toekomst banken vol broederschap vullen. En dan die boodschap: dat God ons mensen zo heeft liefgehad, dat hij gestorven is aan een kruis... Het kost mij, door die hele entourage vol mannen, steeds meer moeite om de vertaalslag te maken naar: er is in mensen een ongelofelijke, heel sterk vermogen om lief te hebben en verbinding met elkaar te zoeken en elkaar te zetten in helder licht. Ondanks... de rest; dat is alles wat gevangen houdt en verduistert: Er blijft het verlangen naar verheffing.