Langzaam doofden de lichten van de zaal, de muzikanten gingen weg, de orkestbak vulde zich met musici. Er kwam een doktersfiguur op, een gemoedelijk type en de lichten gingen weer aan en hij houdt een college over de soorten van melancholie en hij begon een praatje met het publiek. Of er meerdere dokters in de zaal waren en of ze weleens patiënten met melancholie in de praktijk hadden? Een vrouw uit Oosterhout deed haar verhaal en je denkt nog: zit zij in het complot, hoort zij bij de cast? En of er mensen waren die zelf weleens melancholisch waren? Op het toneel in het midden een heel grote witte schedel, even een voorproefje om in de juiste stemming te komen.
De lichten doofden weer en er kwam een danseres op, die rondom de schedel danste. Zo expressief, bewegingen die innerlijke strijd heel voelbaar maakten, van robotachtig naar onzichtbare wanden aftasten, in jezelf imploderen en heel klein zijn en dan weer schreeuwende en wilde gebaren, een explosie naar buiten... Ja, ik werd er wel een beetje melancholiek van, ik moest denken aan een dierbare... De gemoedelijk keuvelende dokter kwam weer op en betrapte me door te zeggen dat we nu vast al een beetje melancholie hadden ervaren en voerde gesprekjes met mensen in de zaal en pas toen een meisje schuin achter me hakkelend iets vertelde, wist ik dat het écht was. Het bleek ook dat er in het begin teksten waren voorgelezen van jongeren die ook in de zaal waren. Dat was mij inderdaad al opgevallen, dat er ook andersoortig publiek zat.
Even denk je: als dit de hele voorstelling zo doorgaat, is dit ‘het anatomisch theater van de psyche’ wat de belofte van de dokter is, dat je daarin wordt meegenomen... Maar waar is de opera? Er moest ook muziek komen van Phillip Glass. Dokter vertelt dat we zometeen in de schedel gaan kijken van Roderick Usher uit een verhaal van Edgar Allan Poe, The fall of The House of Usher. Hij heeft twee imaginaire metgezellen: het gevoel en het bewustzijn die strijden om zijn aandacht, en de geneeskunde hoopt dat hij uiteindelijk mee zal gaan met het bewustzijn en niet zijn gevoel. Maar bij melancholie zijn beide als een Siamese tweeling en het gevoel, zijn tweelingzus Madeline , blijkt verbeeld door de vrouw die eerder al heftig en gepassioneerd danste.
En dan begint de opera, een bellenblazende jongen komt op... Roderick verschijnt, de schedel wordt gelicht en dan word je ondergedompeld in prachtige beelden, ze zingen en dansen in water en al eerder waren er woorden dat bij melancholie het hart lekt, het is er duister met sneeuwbuien, rode explosies, de zang van de twee mannen Roderick en zijn ingebeelde jeugdvriend William, zijn bewustzijn, is meeslepend, de muziek zuigt je mee in een soort van stroperige herhaling dat wat je ziet onontkoombaar is en niet zomaar is te veranderen.
Pas achteraf waardeer je dan dat alles begon met een alledaagse setting van wat mensen en jongeren in de zaal die weten wat melancholie is omdat je na de voorstelling dichterbij de ervaring komt dat melancholie geschakeerd is in een kleurenpalet van een beetje somber, wat iedereen herkent naar waanzin... Heel apart, deze voorstelling begon saai en lacherig educatief en eindigde meeslepend. Na de strijd van Roderick onder zijn schedeldak, kwam ook het jongetje weer op, bellenblazend en de kleurige bellen proberend te vangen. Zo ga je weg met een beeld dat zacht en poëtisch is. Dat gun je elk persoon die lijdt aan melancholie.
