Het programma Spoorloos ligt nu onder vuur omdat er verkeerde ouders aan kinderen zijn gekoppeld, blijkt nu uit DNA onderzoek. Ik moet denken aan het verhaal van ‘Het Paard van Troje’. Je dénkt dat er een geschenk naar je gebracht wordt, maar dat blijkt een grote vergissing. Bij Spoorloos hoop je maar dat het bij incidenten blijft. Uiteindelijk gaat het om de vraag wat écht en onecht is; wat zit er verscholen onder het oppervlak? Bovenstaande lijkt, of is, een kleurig schilderij waar natuurlijke vorm (een blaadje) en ritme en iets van abstractie of patronen samengaan.
Dan blijkt dat het geheel gemaakt is van alle kleuren aan elektriciteitsdraden die er nu in de techniek aanwezig zijn. Het is een ambachtelijk weefsel dat met spijkers bij elkaar wordt gehouden. En dichterbij gekomen vertelt dit kunstwerk op de Biënnale dus ineens ook een ander verhaal: over de verhouding van de mens en de techniek; dat deze wellicht heel erg met elkaar vervlochten zijn. Er spreekt hoop uit dat alle vooruitgang voor mooie dingen wordt gebruikt; dit is er in ieder geval een voorbeeld van.
Wat is echt?… De menselijke geest zit vol puzzelstukjes. Je hoeft deze ook helemaal niet allemaal te begrijpen of op te lossen. In vriendschap hoop je dat je wel dichterbij iemand mag komen, als iemand dingen zegt of doet die je niet begrijpt. En zeker dat je elkaar kunt aanspreken als die andere dingen zegt over jóu die niet kloppen en je teleurgesteld bent… Als dit geheel niet mogelijk blijkt, die ander wil niet praten, alleen maar doén, of de ander verbreekt het contact: dan weet je dat de puzzel en de pijn die in het hoofd zit in ieder geval door jou niet kan worden opgelost. Mensen bouwen soms een hele wereld en een eigen constructie om zich heen om zich te handhaven. Soms door dwangmatige gewoonten en handelingen. Soms door overdag een heel drukke agenda te hebben, maar dan komen s’nachts de muizenissen en spoken. Soms door allemaal vijanden te maken: het zijn de anderen die jou dwarsbomen, miskennen en bedreigen, jij bent het niet. Soms maken ze van zichzelf een speciaal iemand: altruïstisch, creatief, speels, you name it. Ofwel : ze hebben hun eigen paard van Troje binnen gehaald: alles ziet er aan de oppervlakte ‘smooth’ uit, maar ergens in de buik zitten andere dingen verstopt en moet je ook omgaan met de woede en de agressie in je.
Daarom is deze film zó fijn om in herhaling te bekijken. Het is ook nog gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Vigo Mortensen ( die in de Lord of the Rings de slanke, dunne Aragon is) speelt een recht-door-zee man, voor niets en niemand bang uit little Italy in New York. Hij wordt chauffeur van een zwarte man, pianist, die een concert-tour gaat maken in het diepe Zuiden van Amerika, toen er nog segregatie was. Deze man is belezen, verfijnd, de tegenpool van hem, én zo blijkt ook nog eens, homosexueel. Wie heeft meer kans van slagen in die samenleving, wie krijgt er echte erkenning? De zoon van de echte Tony zegt dat die roadtrip toen anderhalf jaar duurde. In de film gecomprimeerd tot twee maanden. Heerlijk om te zien hoe twee volstrekte tegenpolen elkaar naderbij komen, en er een vriendschap ontstaat voor het leven.
