Gisteren bezocht ik het ‘Kerkenproeverij Event’ in het Oranjepark in Apeldoorn. Grote zeepbellen waaiden mij tegemoet. Uit de muziektent klonk de warme stem van een vrouw met een band van Zuid-Amerikaanse origine. Het moest vast gaan over geloof enzo, maar ik hoorde een liefdeslied. De kerkelijke kringloop stond er en ik nam twee boeken mee, Toerganev en Octavio Paz, voor ieder een euro en luisterde tijdens het snuffelen naar een gesprekje waar een man vertelde geen spijt te hebben van zijn theologiestudie in Leiden, al was het ook wat te kerks voor hem geweest.
Ik nam wat folders mee van mensen die meteen een praatje maken vanuit hun kraam, als je iets langer stilstaat. De vrijwilligersorganisatie die mensen naar het buitenland zond, dit jaar wereldwijd 90 en er zijn meer dan 150 projecten beschikbaar, was direct gelinieerd aan Rome. Maar ze zouden nooit actief ‘het geloof’ opdringen. Alleen als mensen het vroegen. Waarom je je wilt inzetten voor anderen en 1-2 jaar van je leven ervoor geeft. Dit was ook de teneur van de andere twee organisaties, rondom Apeldoorn. Wat mij raakt is het idee van ‘roeping’ daarin. Ergens is er de ervaring van overstelpende liefde, die je dan uit wil delen.
‘God wil dat echt niet hoor, dat er zoveel ellende is, dat doen de mensen, al die rotzooi.’ ‘Ach ja, men zegt wel dat alleen mensen, de handen van God kunnen zijn’ , antwoordde ik, en de twee dames van mijn eigen leeftijd beaamden dit. Ik weet dan nooit wat de ander precies onder rotzooi verstaat. Hoort daar dan ook homoseksualiteit bij en echtscheiding?… Er waren meerdere kramen waar de vlag van Israël wapperde, eentje verkocht jam, thee en cosmetica. Ook dan vermoed ik toch ook iets rechts en conservatiefs…
De ervaring van universaliteit; dat mensen ten diepste met elkaar te maken hebben, verantwoordelijk zijn voor elkaars welzijn en dat van de planeet, komt veel voor. Het vermoeden en de ervaring daarbij, dat alles gevoed wordt uit een bron die groter is dan je eigen kleine menselijke ikje, is er ook bij velen. Maar hoe geef je daar hedentendage vorm aan? Er is behoefte aan rituelen, handelingen die je van de ene ruimte naar een ander brengen, die levensfasen begeleiden…waar je woorden kunt delen die verbinding scheppen. De meiboom waar de kleurige linten eerst los van elkaar rondom de stam van een boom hangen en daarna door zang en dans met elkaar verwikkeld raken, is zo’n lente-ritueel. En het is aangenaam als zo’n ‘heidens’ ritueel onbevangen overal voltrokken kan worden. Dat grenzen en hokjes, wat wél en niét mag of hoort achtergelaten kunnen worden. Controleverlies. Loslaten. Overgave.
Gelukkig zijn er de schone kunsten, waar mensen ook geen genoegen nemen met het kalme burgerlijke bestaan, waar de balans tussen werk en ontspanning, algemeen nut en eigenbelang, productie moeten leveren en je verborgen houden, de mens ‘smooth’ door het leven heen loodst, in afgebakende kleine domeinen. In De Groene Amsterdammer een artikel over de op 24 september overleden tenor-jazz - saxofonist Pharoah Sanders. Toen hij jong was, golden de rassenwetten nog in de zuidelijke Staten van Amerika. Wat mij triggert is, dat hij deel werd aan een stroming die ‘spirituele free-jazz’ wordt genoemd. Dit zat niet vast aan een kerk; het ging hem om innerlijke spiritualiteit en transcendentie. Ik vond dit op YouTube: The Creator Has A Masterplan. Mooi die vrijheid van spelen en de kracht en de mildheid die stroomt. De enige woorden die hij zingt, over de schepper, die een meesterplan heeft: She sends her message across the land (Vrije hertaling van mij.) Dat moet wel de boodschap zijn van openheid en zachtheid.
