Gisteren sprak ik met A., de biebjuf van mijn buurtbieb. Die gaat sluiten per 1 maart. Bezuinigingen, ja ook. Maar de bieb verplaatst zichzelf ook in de school. Om de boeken helemaal tot op de de neus van de kinderen te brengen. Kennelijk is de uitgang buiten toch een te grote drempel, want alle kinderen kunnen gratis lid worden, maar het schiet niet op. Terwijl de bieb een oud klaslokaal van de school is.De luxe van een internetverbinding in mijn straat is dus voorbij. Men kan niet alles hebben. Als bibliotheken zelf maar overal aanwezig blijven, vonden A. en ik. Wat internet ook vermag, al zou je alle titels zo kunnen opzoeken met zelfs een bezorgdienst thuis; iets heel wezenlijks verdwijnt dan wél: de bieb en de boekhandel als struingebied. Voor onverwachte vondsten. Internetbeschikbaarheid van titels, shoppen op het web, e-boeken bestellen etc: dat zijn mooie ontwikkelingen, maar de bieb en boekhandel als ontdekkingsplek; dat moet blijven.
Zo ontdekte ik onlangs in de grote bieb een dik boek: De Japanse bezetting in dagboeken, buiten de kampen. Samengesteld door Jeroen Kemperman. Je leeft mee met het wel en wee van drie Nederlandse vrouwen, vanaf wanneer de Jappen Indonesië binnenvallen, ergens in 1942. Een wereld gaat open, ook vooral tussen de regels: de wijze van hun leven ervoor, hoe de Jappen steeds harder en wreder worden, dat deze vrouwen eerst niet naar de kampen hoefden en later weer wel en dan onderdoken: van het ene adres naar het andere gingen en een huis gedeeld werd met meerdere gezinnen.
Het is zo'n boek waar ik in mijn actieve geheugen en belangstellingssfeer niet naar zou gaan zoeken. Maar toen ik het vond was het meteen: ja, die wereld mag wel tot leven gewekt worden. Omdat het behoort bij de geschiedenis van mijn ouders. Die dezelfde tijd vanaf een heel ander perspectief beleefd hebben: als Indonesiër, die eindelijk weer Indonesisch mochten praten, de hoop die de Japanners aanvankelijk brachten van bevrijding van het koloniale juk, tot uiteindelijk ook de wreedheid van de Jappen mee gemaakt te moeten hebben.
Ondertussen lees ik ook: De Patgonische haas, van Claude Lanzmann. Dit is zijn autobiografie. Hij heeft de 9 uur durende documentaire Shoah gemaakt, over de vervolging van de Joden. Hij is zelf ook Jood. Nu zit ik daar ook in 1942, maar dan in Frankrijk, het Joodse perspectief en de dreiging van de Duitsers: ook hier een wereld die steeds angstiger en bedreigender wordt. Ik geniet erg van zoveel perspectieven, tegelijkertijd. Want zo is het leven.
