Dat denk ik dus ook. 'Dan ben je maar depressief, iedereen heeft wat, maar dan stap je toch niet uit het leven?' Dat wil ik volmondig beamen. Maar T. de vrijwilligster met meestal de grote mond en vaak in de aanval, niet verzoeken maar commanderen, anderen noemen haar bij haar zeldzame afwezigheid: 'de generaal', en vragen me dan of ik er soms niet genoeg van krijg, 'van al dat rond gecommandeer, 'ík erger me soms kapot, jij bent toch de beheerder, waar bemoeit ze zich allemaal mee? vragen ze me dan, juist zij zegt mild: Je weet het nooit... je kunt er niet over oordelen.
Dat wil ik wel proberen. Er niet over oordelen. Al langer volgde ik in feite zijn gemoedsgesteldheid. Ik zag hem jaren geleden een keer op de tv vertellen hoe diep hij gevallen was, toen zijn vriendin hem verliet. Dat hij zichzelf betrapte dat hij mooi schreef in de hoop haar met zijn woorden terug te halen, maar dat dit niet ging. Oei, dacht ik, die weet wat wanhoop is.
Afgelopen Mei zag ik hem in levenden lijve: hij deed een lezing in het pop-up museum van De Wereld Draait Door in het Allard Pierson Museum. Hij kwam te laat binnen, met een wapperende regenjas om hem heen, hij had koorts en was grieperig, maar hij sprak bevlogen en erudiet over stilte en leegte in de beeldende kunst. Ik dacht nog: nou je lijkt helemaal boven jan maar... wat is de stilte en de leegte zoals je erover praat ook vlakbij het grote Niets, zó dat het af en toe ook wel wat donker en dreigend klonk.
Nee, je gunt niemand een depressie. Het is ongrijpbaar en oncontroleerbaar. Je kunt jezelf, zo lijkt het er ook niet van verlossen. Zoals rouw en verdriet, je hebt het soms uit te zitten, voor onbeperkte tijd. Maar depressies gaan, geloof ik, vaak gepaard met angst. Dat is onverdragelijk. Je kunt alleen maar hopen dat zijn nabestaanden, met name zijn kinderen, later als ze oud zijn, de empathie kunnen opbrengen om de verlossing te begrijpen voor het onverdraaglijke. Ironisch en ook wel tragisch dat de geschriften van hun eigen vader, al die milde mooie essays, hen daarbij zouden kunnen helpen.
