vrijdag 25 september 2015

Mens met Beperking

Het laat me toch niet zomaar los: de cursus die ik vanochtend moest volgen: Mensen met een Beperking, heette het. Nog nooit zo'n cursus gehad in het kader van het beheerder zijn in een wijkcentrum. Wel omgang met agressie en allerlei Insight-achtige trainingen tot verheffing van jezelf, en communicatie-trainingen enzovoort. Maar dit? Er klonk iets van een argument, dat het steeds meer voorkwam: Mensen met een Beperking.

Nou, ja, het was ook wel een hype; alle ziekten groeien, zoals autisme en dan pddd-nos hebben. Dat laatste werd weer afgeschaft, want dat was dus alles waar-geen-verklaring-voor-is en dat onder de paraplu van het autisme is terechtgekomen. Daar had je dus niks aan. Maar ondertussen bestaat het dus wel. Hoe heten al die mensen dam zometeen, die nu van zichzelf denken pddd-nos te hebben?

Enfin. Alles kwam voorbij. De lichamelijke en verstandelijke gehandicapten. O, nee, die heten dus niet meer zo: het zijn mensen met een beperking. En we hebben allemaal wel een beperking, niemand is volmaakt, dat zou een saaie wereld opleveren, dus we zijn allemaal mensen met een beperking. Of toch niet? Autisme, was dus een aparte categorie en daarna kwamen de psychiatrische gebreken: een foto van Anthonie van Kamerling en Joost Zwagerman kwamen voorbij: die hadden schijnbaar alles, rijk, kinderen, succesvol, maar je weet niet wat er in dat hoofd kan omgaan. In ieders hoofd, dus.

Dementie: het affiche van een ouder paar in een omarming:  je ziet haar knappe, verzorgde hoofd en bij dat affiche staat: Hij lijdt. De clou is, dat zij dementie heeft, niet hij. Allerlei mensen die ik heb gekend gingen mijn hoofd weer in en weer uit. De eerste herinnering daaromtrent: waren die 'mongooltjes' in Boldershof in Druten nou vroeger echt zo ongelukkig? Verstopt in de bossen, want bosgrond was toen goedkoop, zei de cursusleidster. Ik herinner me alleen maar blije gezichten.

Ik heb ook nog aan mijn eigen coming-out gedaan, want ja ook ik, ben een Mens met een Beperking. Traumatisch opgelopen hersenletsel, heet het, ik ben ooit met mijn hoofd tegen een muur geknald, tegenover herseninfarcten en bloedingen enzo. Zo kan het gebeuren dat je linker hersenhelft is  uitgeschakeld en mensen links dus niks zien en bijvoorbeeld precies de helft van hun bordje opeten. Of ze lopen zo tegen een deur aan,  ja, dat is moeilijk voorstelbaar, zei ze. Dus toen moest ik wel zeggen dat het voor mij makkelijk  voor te stellen is:  als  ik moe ben is het me ook al eens gebeurd of gebeurt het bijna. En gekke dingen rondom fijne coördinatie en het inschatten van afstanden enzo. 'Wat goed dat je hier mee naar buiten komt', zei ze. Het is onzichtbaar, dus niemand ziet het, daar weet je dan alles vanaf, he? 

Twee benen eraf, dat is duidelijk. Maar al die mensen met een gebrek: je weet het niet, je weet het nooit: autisme, borderline, dementie, angst, wanen, hechtingsproblemen, zelfoverschattingen, ongeremdheid.  Je weet het nooit en als je het wel weet, kun je er in het algemeen weinig aan doen. Begrip tonen, is al heel wat.

De meesten vonden het een interessante ochtend. Het had hun ogen geopend. Dat betekent dus, dat voor de gemiddelde mens, heel veel van wat er verteld werd , aardig nieuw is. Ze zouden toch anders gaan kijken naar de mensen om hen heen. 'En naar mezelf', zei een collega, naast me in de pauze tegen me, ik kijk nu anders naar mezelf. Welke Beperking hij heeft, ik weet het niet.