dinsdag 15 december 2015

Stralende helderheid

Mach dich hubsch!
Blijven geloven
dat
licht en liefde
de grondverf is
waarop wij schilderen
en zichtbaar kunnen worden
in stralende helderheid

Dit waren net mijn woorden voor de ochtendmeditatie. 'Dat is echt advent', zei M. erna. Ja, dat klopt wel. Al vielen de woorden me gisteren in, bij een totaal andere context:: lopend over de overzichtstentoonstelling van Isa Genzken in het Stedelijk Museum in Amsterdam, die Mach dich hubsch! heet.

Ik was er helemaal onverwachts, omdat de tram ervoor stopte en ik besloot ter  plekke een rondgang te gaan maken.Overrompelend in de gekke, onbegrijpelijke dingen die je ziet. Rolstoelen versiert en half in elkaar geklapt met allerlei doeken, babypopjes erop, de buste van Nefertiti, zoveel maal naast elkaar met telkens andere zonnebrillen op, röntgenfoto's van Genskens eigen schedel en nek, stukken vliegtuigramen beschilderd (iedereen heeft een venster nodig, zegt ze), een muur vol ooit zelf gedragen blouses en jasjes aan simpele kleerhangertjes. Foto'tjes van Margareth Rutherford als Miss Marple op eentje ervan. Foto's van oren, geschilderde staande lampen. Etalagepoppen in groepsscenes.  Enzovoort.

Ik ga zeker nog eens kijken. Want het prikkelt en spreekt je aan op een laag die niks met rationaliteit te maken heeft, maar wel met vitaliteit en radicaliteit: tot de wortel willen komen onder de zichtbare wereld, daarbij gebruik makend van allerlei zichtbare, onzinnige dingen . Ze zegt zelf in 1994 'I always wanted to have the courage to do totally crazy, impossible and also wrong thing.'

Ik kwam van de promotie van A. waar ik ook zo moest glimlachen om de verschillende soorten van werelden die daar bij elkaar kwamen. A. in haar Dr Martin Boots, die wel door de plaatsvervangende rector magnificus werden herkend, die in het interval tussen verdediging van haar proefschrift en de 'uitslag'-muziek van David Bowie en Neil Diamond in de aula liet horen en die als doctor die aula weer uitliep tussen de zwarte toga's,  met een rocknummer, wellicht gemaakt door haar partner, waarbij ze lachend de vuisten balde.

Tijdens de lunch, in wat een soort van vrijplaats leek midden tussen de hypermoderne torenhoge  universiteitsgebouwen:  kipjes liepen buiten, slordige moestuintje eromheen, een barak-achtige gebouwtje van golfplaten en hout, een houtkachel ter verwarming, vroeg iemand me of je dat nou kon weigeren: dat de hele plechtigheid begon met het aanroepen van God en werd afgesloten met het lofprijzen van God.

'Nee, dat kan niet', zei ik, dan moet je promoveren aan een andere universiteit dan de protestante VU.'  Maar is dat nodig, heeft dat zin? De wereld die stralend en helder kan zijn, kan zich  tonen in allerlei soorten verschijningsvormen. Het enigen criterium van helderheid is, of het binnen een gegeven  context mogelijk is om al die andere werkelijkheden te laten stralen .