Reisdag(en)

Nu dacht ik, toch nog net vanuit New York op één dag Nijmegen te bereiken, ondanks de gemiste aansluiting in London Heathrow. En nu kom ik er achter dat het in Nederland één uur later is… Dus dat betekent weer vijf uur wachten op Schiphol, alvorens de eerste trein gaat, die er dan ook nog eens meer dan drie en een half uur over doet, in plaats van de gewoonlijke anderhalf uur, overdag.

De vliegreis was met Delta met New Yorks personeel, dat kon bijna niet anders. Geen enkel totaal wit mens, allemaal met een kleurtje, de ene gemengd met zwart bloed, anderen met Caraïbische bloed, met Chinees bloed en een kleinere man met donker haar, die Russisch bloed zou kunnen hebben, weet ik nu. In de hectiek van de overstap bleek er een hele groep te zijn die naar Amsterdam moest, en daar stond ik dan ineens weer klein te wezen in de transferbus tussen Nederlandse mannen en vrouwen. Die bus reed in achtbaankronkels, zonder enige logica, zo leek het, over de luchthaven met,voor een deel dus, gestresste passagiers, die hun aansluiting nog hoopten te halen.

Ik dacht aan mijn nichtjes, met hun gemengde bloed: dat zij er last van hebben dat aan hen gevraagd wordt waar zij vandaan komen, terwijl ze in Nederland geboren zijn en hun beide ouders ook. Wat een bevrijding zou het voor hen zijn om in New York te wonen! Elk gesprekje dat ik gevoerd heb, begint met de vraag waar je vandaan komt. Als ik dan ‘Nederland’ zei, was de vervolgvraag waar of hoe lang ik dan in New York woonde. Ook het Amerikaanse Engels dat iedereen in de openbare ruimte met elkaar spreekt, is dus gevuld met accenten,  waardoor mijn aardappel-Engels niet opviel. De enige keren dat de vraag werkelijk naar het lánd was, waar ik vandaan kwam, was bij het laten zien van de ‘Go-City-pas’, een kortingspas voor toeristen bij musea en de fietsverhuur. 

Delta Airlines liep dus met een grote stoet mee op de Pride. Geen loze belofte: In hun welkomstfilmpje droeg de woordvoerder, een gemengd mens met wit en zwart bloed, een oorbel als een diamantje in zijn oor, en degene met de ‘gay-dar’, weten dan genoeg. Op het strand las ik twee Joodse kranten, die je gratis kan pakken bij het metrostation. Tja, en dan lees je in de ingezonden brieven en artikelen weer die ‘gezonde’ afkeer tegen al die deviantie  van de Pride-maand in NY en hoe belangrijk het is dat de Joodse gemeenschap elkaar moet blijven ondersteunen om hun jongeren weerbaar te maken. In een artikel over de joodse nederzettingen in Israël: wij planten bomen van vrede, de Palestijnen halen ze weer weg, ze zaaien haat, maar haat maakt niet gelukkig. Alles doorspekt met de spreuken van ‘wijze’ rabbijnen. Gelukkig was de centrale synagoge wél aanwezig op Pride; het betreft hier zéér orthodoxe Joden.

Enfin. Over dik een uur vertrekt het vliegtuig naar Amsterdam. De hele dag rustig op een stoel zitten, wat wegdommelen, podcasts beluisteren, wat lezen…Ach, mijn lichaam vond dat ook wel bést zo, die heeft zich een maand lang elke dag versleept van het ene in het andere. En nu dus nog een halve nacht op Schiphol. Maar het is korter dan die hele nacht op de vlieghaven van Chennai in India, toen ik onverwacht het land niet mocht verlaten en geen idee had hoe dat verder zou gaan. Ik heb vlieghavens eigenlijk altijd wel een leuke, prikkelende omgeving gevonden: al die mensen van over de hele wereld een  kort moment bij elkaar, om daarna weer uit te zwermen. Al zou een warme douche en languit op een bed liggen, nu ook wel fijn zijn.

 Nog een laatste blik op de kamer waar ik een maand in vertoefd heb, de straat bij de bushalte. In Queens verwees een jongen mij naar de metro, niet naar een vervolgbus. Ik wist al van deze optie, maar niet dat een metrostation van deze blauwe A- lijn vlakbij was. Een andere jongen bood uit zichzelf aan om mijn koffer de stijle trappen de ondergrondse in te dragen, wát een snelheid en kracht!…hij liep weer naar boven, maar ik zag hem iets later, terwijl ik wachtte op de ‘train’, bedelen…Er is nog heel veel te ontdekken in NY, met gemak zou ik er jarenlang weer andere indrukken kunnen opdoen. Maar voor deze maand en de ontdekkingen van dé stad der steden, ben ik dankbaar.

De laatste dag

 Mijn laatste dag beleeft als een kleurig stripboek. Een slenter-en mijmerdag; zoals dat heet in mijn persoonlijke jargon. Mij bewust dat elke stap hier in dit dynamische New York een andere sfeer kan opleveren. Om elke hoek kan het weer anders zijn.

In Williamsburg een doodstille wijk en alles in het Hebreeuws, mannen die van het een naar het ander liepen.

In een verlaten havengebied terechtkomen met een muur van containers, in de verte de skyline van Manhattan en dan is er ineens een soort van begraafplaats/strooiveld voor mensen van de marine.

In een voedselmarkt terechtkomen, afgeladen met lekkernijen; sushi voor de lunch. Langs een gemeenschapstuintje komen.Onder de Manhattanbrug schuilen voor een plotseling regenbuitje. De sfeer van oude pakhuizen, vergane handel van vroeger en nu.

Héél lang mij op een bankje koesteren in de zon, zolang dat ik de enscenering voor mij steeds zag veranderen. Kijken naar het water, naar de Brooklyn Bridge en die skyline van New York, waar ik nu een maand naar binnen heb kunnen gaan. En daarna op de Brooklyn Bridge, dat plekje groen aan het water, in de verte zien.

 

Onverwachts (de hele dag was onverwacht en niet gepland) langs een park( Cadman)  gekomen, waar ik de tweede dag ook in terecht was gekomen. Nú weten wat Juneteenth is en de poging van Parc & Recreation om daar in elk park in New York een plek voor vrij te maken, zodat het zichtbaar wordt. En Chinatown bleek maar een straat verwijderd, als je een trap afdaalt naar de straat, een flink stuk voordat de brug bij het park van het stadhuis eindigt.

Ja! En zo liep ik toch Manhattan binnen over de Brooklyn Bridge: niet op mijn eerste dag, maar op de laatste. Mijn koffer is al grotendeels gepakt, morgenochtend nog even naar zee. Ik kwam ook nog aan in het Walt Whitmanpark, aan de voet van de brug. Die gaf mij een mooi citaat, gebeiteld in een witte cirkel.

Brooklyn Bridge. Rondom het rampgebied

Voor het eerst een dag dat ik de toeristen kon herkennen tussen de New Yorkers. Fototoestellen in de aanslag en allemaal aanwezig in een klein gebied. De onderste punt van Manhattan heeft allemaal attracties die prima op één dag passen: Wallstreet, The City Hall en het 9/11 Memorial  én de Brooklyn Bridge. Mensen lopen er in een constante stoet overheen. Het was mijn oorspronkelijke plan: via Brooklyn over de brug voor het eerst wolkenkrabbers zien en Manhattan in wandelen. Per ongeluk ging dat anders.  Eindelijk! Nu liep ik er! Maar op-en-neer vanuit Manhattan en ik heb op een bankje mijn maand in New York overdacht en een cijfer gegeven: een 10, dus.

Ik at een hotdog tegenover de plek waar Amerika als natie is begonnen omdat George Washington, de eerste president, daar zijn handtekening zette en op het balkon verscheen. Ik at Indiaas streetfood in een parkje dat geheel nieuw moest worden aangeplant, omdat hier de brokstukken van de Twin Towers zijn gevallen. Aan de jonge aanplant eromheen, de boompjes zijn dus pas ongeveer twintig jaar oud, en de straten die zijn afgezet, er rijden daar dus geen auto’s, zag ik nu precies tot waar het puin gekomen is. 

Veel toeristen willen een foto bij een grote stier, die aan het begin van Broadway staat. Er staat een lange rij wachtenden. Het grijpen van de ballen moet geluk brengen.

Maar dit beeld zei mij meer. Het is heelhuids uit het puin te voor schijn gekomen en was er al vóór 9/11, geplaatst in de tachtiger jaren: een zakenman in het financiële hart van Manhattan. Hij heeft de ramp als het ware overleeft, met wel wat schadeplekken. Zoals New York ook weer is opgeveerd. De vitaliteit van de stad en haar inwoners hoort, denk ik, écht bij het DNA…Een heel hoog percentage van kunstenaars, filmsterren, de intelligentsia en rijken van de aarde op een klein oppervlakte, die er ook allemaal gebaat bij zijn om hun stad leefbaar te houden. Én Immigranten van over de hele wereld. Misschien is iedereen over het algemeen zó vriendelijk omdat ze allemaal denken: Ik ben hier gast, mijn familie is hier gast: wat zijn ze allemaal aardig, laat ik dat zelf ook maar zijn. Zélf heb ik nog nooit zoveel ‘sorry’ gezegd als in deze maand en je hoort het, naast de vele talen, ook de hele tijd om je heen. Elke aanraking in de metro, als een hond te dichtbij je komt, en iedereen wil een ander voorrang geven.

Ook deze kerk raakte mij. Het is de oudste kerk van New York, zonder enige restauratie of renovatie; ongeschonden in de oorspronkelijke staat, en staat vlak naast het vroegere rampgebied. Het is niet beschadigd door de meer dan honderd jarige oude boom die erbij staat. Na de ramp was het direct een plek van rust en troost voor alle nabestaanden en wanhopigen, zoekend naar familie. En tijdens de opbouw, de koffie- en pauzeplek van alle werknemers. Er hangt een oud schilderij met daarop het eerste ontwerp van het wapen van Amerika, die de eerste aanzetten van de vlag en een arend bevat. Dat was dus bijna een kalkoen geweest, in plaats van een adelaar, die suggestie is indertijd wel gemaakt. Dat de bomen eromheen deze plek hebben beschermd, dat vind ik wel mooi.

Wandelen. West Side Story

 Het regende hard, maar het was droog, toen ik uit het Guggenheimnuseum kwam. In Central Park rook het naar de bloesem van de es. Opnieuw een regenbuitje, maar ik bereikte via sjieke Upstairs-Downstairs  huizen, uiteindelijk droog, het Lincoln Center, dé plek van de opvoeringskunsten: balllet, orkest, toneel en theater zetelen daar en hebben daar hun podia. Hier stond eerder de wijk waar West Side Story zich afspeelt en is opgenomen. Nu herinnert de ‘Leonard Bernstein Pl’ daar aan. Nog steeds zijn er rijen huizen eromheen, die nog wel uit die tijd komen.

Ik zie een hogere concentratie aan witte mensen. Voor het eerst weer een lange witte vrouw, die haar hond uitlaat. Kan ik alvast weer wennen aan West Europa.

S’avonds was er weer film in Bryant Park. Nu niet op het grasveld, dat was nog nat van al die regen, maar op een stoeltje eromheen. Onder dit grasveld ligt overigen het boekenbezit van de Public Library, dat eraan grenst. Ik geloof dat er nieuwe kinderstoeltjes en tafeltjes zijn toegevoegd, ik heb ze nog niet eerder gezien, net als  een vrouw in burka.  Nog even bewust genieten van New York in de avond, vlakbij Times Square…ja,het afscheid nemen is al een beetje begonnen…

The Solomon R Guggenheim Museum

Ik ben nu geneigd om te zeggen, dat dit het mooiste moderne gebouw is op de wereld dat ik ken: het Guggenheimmuseum. Frank Loyd Wright is de architect.

De grote tentoonstelling in de rondgang van GeGo; Measuring Infinity, versterkte deze ervaring. Geen woorden meer.

Pride 2023

New York kán zich dus wel helemaal vullen met mensen. Op Pride 2023. Fantastisch om meegemaakt te hebben. Het thema was: Strenght in Solidarity. De parade liep vanaf de fifth street, door 8 Avenue, langs de Stonewall Inn en eindigde in een straat  daarboven. Het grootste deel bekeek ik met uitzicht op de Empire Statebuilding. 

Heel Greenwich Village en omstreken bomvol met mensen. Het deed mij aan de Vierdaagse denken, maar dan vele malen groter: de parade had het karakter van een mars, met af en toe een praalwagen. Trouw dus aan de oorsprong: je uitspreken dat je er bent en nooit meer weggaat. Elk segment van de samenleving van New York was vertegenwoordigd. Op de markt, waar ik in de ochtend was, een hele straat vol organisaties uit de gezondheidszorg, die ook op de parade hard werden toegejuicht. 

Ik keek in een kraampje met biseksuele comics. Een meisje erachter zei: There are many ways of being bisexual. ‘I know’ antwoordde ik. Zij moest lachen. Gedurende de hele dag wenste iedereen elkaar: ‘Happy Pride’. 

De Amerikaanse vliegtuigmaatschappijen hadden praalwagens: Delta en United, maar ook daar leek het er meer om te gaan , om te laten zien hoeveel personeel ervan LHBTQ+ is, hun stoet was eindeloos. Ook de advocatuur was er, de bibliotheek, de parkwachters, het onderwijs, de vuilophaaldienst. Ik heb geen wandelgroep ‘politie’ gezien, maar die liepen overal op straat vriendelijk te wezen. 

Verschillende kerken, de centrale synagoge van NY en meerdere joodse organisaties,  het boeddhisme…géén islamitische vertegenwoordiging. In heel New York ben ik ook maar enkele kleinere ‘moskeeën’ tegengekomen: een groot woord, het waren meer gebedshuizen. Ik las op een bord dat de Presbyteriaanse kerk, nu héél duidelijk aanwezig, ook middels het uitdelen van vlaggen, waarvan ik er dus eentje mee naar huis neem, al in het derde jaar na 1970, de mars ondersteunde. Mooi: een man vierde zijn 50ste deelname, een vrouwenstel hun veertigste keer.

Daarna even bijkomen aan de waterkant, waar Greenwich Village op uitkomt; ‘Watching the River Flow.’

Aan zee

 

Ik had wel zin in een dag helemaal ‘niks’, alleen het geluid van de branding. Maar de weervoorspelling was: regen. Ik ging tóch: de zee is dichterbij dan Manhattan, vanaf mijn kamer. Dit had ik niet eerder meegemaakt: vochtig en warm, windstil; er hing mist en die voelde als warme stoom. Het klaarde op én er vielen af en toe dikke druppels. Ik liep uiteindelijk heen en weer: van zee weer naar de boulevard en de winkeltjes weer een straat verderop  daarachter en ontdekte nog een sjieker gedeelte van Brighton Beach met  dure, luxe winkels met grote voedselbuffetten en ik hoorde alleen maar Russisch om mij heen.

  

De sfeer in Brighton Beach is die van een rustige enclave, ‘Klein Odessa’, waar arme en rijke Russen prettig samenleven aan zee en het is maar een steenworp, een strandwandeling,  verwijderd van het schetterende Coney Island, met haar grote pretpark, waar de New Yorkers van oudsher hun vertier zoeken.

Ik kocht een paar T-shirts, eentje met ‘I❤️NY’ daar kan ik mij helemaal in vinden, en at voor de lunch een soort van koeken: oliebolachtig maar gevuld met vlees en ei. Die ik wilde was net op, het zou vijf minuten duren en haar man kwam uiteindelijk met gloei hete nieuwe uit een keuken uit het woonhuisje erboven en zij steunen Oekraïne, dus.

Op de boulevard zijn er langs de hele kustlijn met regelmaat openbare wc-gebouwen. Buiten viel het mij al op: bij deze stonden plantenbakken en binnen was ik helemaal verrasd: het was helemaal aangekleed en versierd, vol bemoedigende teksten. Een oudere zwarte vrouw was bezig met een schoonmaakemmer. Did you do this? vroeg ik. Zij knikte. It is beautiful! Zij dook weg achter een deurtje. Ik had graag een praatje met haar gemaakt…

Uiteindelijk was ik niet weg te slaan en bleef tot laat in de avond en haalde daartoe goedkoper eten, niet van de luxe buffetten, maar bij het kleine, mij al vertrouwde ‘Exquisite Foodland’, zoals er op hun gevel staat. Daarna de strandwandeling naar Coney Island. Daar is een lange pier gebouwd, tot ver in zee. Op het uiteinde waren er hengelaars. 

Wat is New York toch fantastisch: zoveel goedverzorgde parken, stoeltjes met tafeltjes en bankjes en bloembakken, waar het ook maar mogelijk is, geen stukje grond is onbenut en nergens is het tegelijk echt druk, de sfeer is overal relaxed.

MoMA. Birdman

Wolkenkrabbers in de wolken; regen, dus ik was de hele dag binnen in het MoMA. De uren vlogen er voorbij; mijn geest slaat een beetje op hol, bij zoveel moderne kunst. Ik zou veel kunnen zeggen, maar beperk mij tot Mark Rothko. Zijn werk roept sterke emoties bij mij op. Zelfs al zijn er meerdere mensen in de zaal, ik voel… Presentie. Ik zou daar rustig een hele middag bij kunnen zitten. En alle mensen worden er present, aanwezig; ze worden opgenomen in de sfeer, de ruimte die Rothko bewerkstelligt.

In de avond was het weer droog, dus ik kon naar Birdman (2014) in de openlucht van Alejandro Gonzales Iñárritu, met live de drummuziek van Antonio Sánchez. De laatste naam zei mij niks, de eerste deste meer, door zijn twee indrukwekkend films: 21 Grams en Babel. Ik herinner mij dat ik indertijd niet zo’n zin had in Birdman, het leek mij een genrebeuk. Ik vond het nu ook een gekke film, maar het heeft wél drie Oscars in de wacht gesleept. De volledige titel is: Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) - Dus de diepgang zal ik een andere keer eventueel nog reconstrueren; mijn geest kon dit, na de dag in het museum, niet meer aan. 

Die vond het alleen maar leuk dat het zich in New York afspeelde, dat ik nu alles herkende, en dat ik daar zat, op het gras, in New York.

De plaatjes van vandaag

 

Greenwich Village. Islands

Washington Square blijkt hét park te zijn van Downtown Manhattan. Aan de ene kant is het omgeven door gebouwen van de universiteit en aan de andere kant begint Greenwich Village, dé plek waar van oudsher veel kunstenaars, schrijvers, zangers, filmmakers etc wonen. Het is alsof je er wandelt in een Europese stad, kleinere straten die bochten maken, veel woonhuizen, winkeltjes, cafés. Achter de markerende boog, begint Fifth Avenue. 

Ik had er een leuk gesprekje met een kunstenaar die al zes jaar daar staat, ook in de winter, en kan leven van de verkoop van zijn werk. Hij vertelde dat tijdens de pandemie het park s’nachts een ontmoetingsplek werd van jongeren, zoveel dat ze er vaak door de politie weer vanaf moesten worden gehaald. Het heeft er altijd wel een beetje naar marihuana geroken. Het is nu gelegaliseerd en de geur ervan was het eerst wat mij opviel. Ook klonk er gedurende de lockdown, overal in New York vuurwerk en lichtten er pijlen op, eerst dacht hij dat het alleen maar in zijn buurt was, maar toen bleek dat het bij al zijn vrienden zo was. Hij woont nu in East Harlem, dat was ten tijde van de pandemie twee weken lang dé plek, wereldwijd, met de hoogste besmettingshaard. In het eerste jaar van de lockdown ging elke week in Amerika wel een zwart mens dood door politiegeweld…Het resulteerde in protestmarsen over de Brooklyn Bridge, niet op het wandelgedeelte, maar daar waar de auto’s reden. De politie moest elke week de weg weer vrijmaken. De dood van George Floyd en de opkomst van ‘Black Lives Matter’ was dus hét moment en het gevolg van veel protest in de tijd ervoor. (Mij stemt dat optimistisch over Extinction Rebellion en het zitten op de A12. Op 9 September wil men het wéér doen en dan elke dag die erop volgt, zolang de overheid geen aandacht geeft aan de afschaffing van subsidie voor fossiele brandstof).

Hij vertelde ook dat vroeger het personeel in de metro ook geldtransacties deden, je kon gewoon een kaartje kopen bij het loket. Dat kan niet meer, alles gaat via machines. Begonnen in de lockdowntijd, maar de bonden hebben gepleit het zo te houden. Zo is ook het straatbeeld veranderd. ‘Het is je vast opgevallen, al die ‘schuren’ langs de straat bij café’s en restaurants, sommige héél bouwvallig, anderen heel sjiek. Allemaal gebouwd in Coronatijd, zodat men buiten toch kon doorgaan. Die mogen dus blijven, nu’. En hij bevestigde mijn ervaring over New Yorkers. Hij heeft eerder in zijn leven in o.a. Arizona gewoond en Californië, maar sinds 23 jaar in New York. Hij wil nooit meer weg. The most friendly people in the world. En iedereen is er, de wereld is aanwezig in New York.

En zo wandelde ik Greenwich Village in, natuurlijk ook op zoek naar de Stonewall Inn op Christopherstreet. Dé plek waar de LHBTQ+ beweging is begonnen in 1970, óók dus na het geweld van politie, bij een inval, als protest. In het parkje ertegenover waren muziekoptredens, als opwarmer voor de Pride van Zondag. Ooit begonnen als één mars, nu overal in de westerse wereld een dag vol feest en parades…en in New York is de regenboogvlag overal aanwezig.

Ik zag de plek waar de serie ‘Friends’ afspeelt, de straat van de hoes van een LP, waar Bob Dylan met zijn liefje liep en het café waar hij voor het eerst optrad, ik at mijn boterham in een binnentuintje van een kerkje. Ik zag het meest verfilmde huis met een soort van erker en ertegenover heeft Rosa Luxemburg gewoond met haar man. In de buurt de zwarte filmfamilie de Huxtables, helaas door Bill Cosby’s sexuele misbruik wel wat aan glans verloren, maar ik keek er graag naar. En in het smalste huis van de Village woonde de dichter Edna Vincent St Milley ( 1892-1950), open biseksueel met meerdere relaties, in het straatje erachter richtte zij een theater op. Ook Gary Grant heeft in dit huisje gewoond…Enzovoort. Het buitelt er van de bekende namen.

En toen maakte ik ook nog een zonsondergang mee over de Hudson, op het prachtig ontworpen park ‘Islands’ en het optreden aldaar van een jazzy zangeres met band (alles gratis en voor niks.) Ja…New York heeft wel mijn hart gestolen…Zucht.

Op de fiets

De Bethesda fontein in Central Park. Hiermee wordt het moment herdacht det New York voorzien werd van stromend vers drinkwater. Water: levengevend… de engel is het eerste werk van een vrouw in de publieke ruimte. Ze speelt al langer een rol in mijn verbeelding: voor het laatst in de Netflixserie Sense 8, maar het is, denk ik, begonnen in de prachtige serie Angels in America. De engel waakt als het ware over New York.

Maar zij staat met de rug richting het noorden van New York: Harlem, dat zo heet naar Haarlem, omdat Nederlanders zich daar als eersten vestigenden. Ik was op de fiets en ben tot de uiterste punt van Manhattan gegaan. 

Zoals ik op Terschelling ook altijd wandel naar de uiterste punten. Deze vergelijking is niet helemaal toevallig: Manhattan heeft ongeveer de grote van Terschelling, het is een eiland en de stad New York breidde zich later uit op Friesland en Groningen. Als het ware. Ik ben in New York, na wel bijna 30 jaar op een bijna rij in deze tijd, op Oerol te zijn geweest. Het gewoontedier in mijn brein maakt dit soort vergelijkingen. 

In Harlem eindigt de stad. Hier geen grote luxe wolkenkrabbers, maar hoge woontorens. Ineens is er graffiti, het is er slordiger in de straten, grote publieke scholen in het zicht. De mensen uit Puerto Rico wonen er: tussen 1950-1960 is een vijfde van de bevolking, 500.000 mensen,  naar New York verhuisd. En dan natuurlijk veel zwarten, al degenen met een slavernij verleden. De gospelkerken, met muziek die begon op de plantages, zijn wereldberoemd. Ik weet niet of het mij lukt, om daar vroeg voor op te staan. En of ik bestand ben tegen de lange preken die een meer dan drie uur durende dienst, ook bevat. Maar er zijn ook allemaal kleine kerkjes en geloofsgemeenschappen gesticht, wég van, en niet horend bij het establisment.

En dan ben je s’avonds weer aan de zuidzijde van Central Park, met al die wolkenkrabbers om je heen. Er werd voor het eerst dit jaar het Vegan Foodfestival georganiseerd, op elke Dinsdag. Toen ik er kwam waren kraampjes al uitverkocht en stonden er rijen voor anderen. Daar heb ik dan geen zin in. Ik ging in het gras zitten omdat ik vuurvliegjes zag rondvliegen rond die plek en keek uit, per ongeluk, op een tv-schermpje. Daar al die gruwelijke beelden uit de bio-industrie: kuikens door de schredder, biggetjes waar de staartjes worden weggeknipt, koeien en kalveren met stroomstoten, alles rood van bloed en op lopende banden…iets in mij vind dat ik daar toch naar moet kijken, juist omdat ik geen vegetariër ben. Ik eet een béétje vlees. Ik werd aangeklampt door een vitale vrouw van 74, die al 52 jaar geen vlees at en naar eigen zeggen dus duizenden dieren gered had…Dus dan heb je ineens weer zo’n gesprekje vol moralisme. Ik was een enviromentalist in haar ogen en ik kreeg een papier in handen vol cijfers, dat ik toch geen échte was, want ik deed dieren pijn. Zij bleek auto te rijden en ik zei dat we elkaar daarin dus tegemoet konden komen. Ze wist dat dit niet goed was voor het klimaat, maar ze deed het tóch, met mate.  Maar zo was het niet voor haar: ik vermoorde arme, weerloze dieren…

Enfin. Terug naar Harlem. Daar bezocht ik het iconische Apollo Theater. Alle grote zwarte wereldsterren maakten daar hun debuut, het theater is de geboortegrond van de Amerikaanse popmuziek. Het was maar zo’n klein theatertje, zag ik nu! Er passen 1500 mensen in. Ook Billie Holiday, die ik al ken vanuit mijn studententijd, heeft hier vaak opgetreden.

Tot slot, na een dag op de fiets, nog een wandeling door het zwoele New York. Hoe arm en rijk op zo’n klein oppervlakte samenleven, met zoveel culturen, vlak naast elkaar.

En hoe op de fiets, je bereik wel véél groter is. Want ik was ook nog ineens weer daar waar de Hudson is, ik zag de rivier stromen en genoot van bloemen en kunst in twee parken.

Nog even terug naar het Apollo Theater. Op YouTube kun je wel enige tijd zoet brengen met het bekijken van optredens. Deze is wel leuk, omdat je de binnenkant goed kunt bekijken. Ik kwam niet verder dan het halletje. 

 

De plaatjes van Juneteenth

De plaatjes van deze dag; de dag dat de laatste staat van Amerika, Texas, de slavernij afschafte op 19 Juni 1865. De dag die dus ‘Juneteenth’ heet.

Op Staten Island werd ‘Juneteenth’ gevierd, door het Family Enrichment Center; iedereen was welkom, er was gratis iets te eten en te drinken. Héél veel kinderen en hun moeders en enkele oma’s. ‘De ‘leiding’, schatte ik in, ging toevallig vlakbij mij zitten. Ik probeerde een praatje te maken met de vrouw die het eten uitreikte, wat deed haar organisatie?, maar ze zei: I don’t know nothing miss, I’m just celebrating Juneteenth. Bij de ingang een man die steeds zei ‘It’s free, it’s free en het kaartje op mijn IPad geen blik waardig achtte. Ik wilde bij hem checken, of ik op het goede adres was. Ik vermoed dat hij niet kan lezen. Ik zat riant in de loge-box van dit stadion, met uitzicht op Manhattan aan de overkant.

En toen was er film in Bryant Park, elke Maandagavond van Juni t/m Augustus, gratis en dit was het dertigste jaar. Dreamgirls. Over de zwarte muziekindustrie in Detroit, de roerige jaren van John Kennedy, met rassenrellen.Men applaudisseerde tussendoor, bij een mooi liedje, wanneer het publiek in de film ook applaudiseerde. De film paste wel bij deze dag.

 

En ach… ook zomaar wat mensen, die ik vandaag vast kon leggen. Er zijn hier véél mensen, die ik wel op de foto zou willen zetten, maar meestal gaat dat niet. Bij dezen wél.