Gisteren een halve dag in Rotterdam doorgebracht. Eerst zag ik 'Kabouter Buttplug' (zie blogje Let's play! 1 dec 2008) en ik vond het des te onzinniger dat hij daar zomaar stond, gesponsord door de winkeliers rondom het pleintje. Zwart is hij, met dreigende, kwaadaardige ogen, alsof hij al het licht absorbeert. Dit is geen gezellige vent met een kerstboompje in de hand en een jinglebell in de andere. Er luidt een noodklok, maar de winkeliers aldaar hebben dovemansoren.Vervolgens naar het Nederlands Fotomuseum op de kop van Zuid, vlak achter Hotel New York, waar vroeger de Holland-Amerika scheepsdienst van vertrok, voor de tentoonstelling Questioning History: de verbeelding van het verleden. Hé, daar komt een mens weer van bij. Fijn toch, dat er mensen zijn die vragen blijven stellen bij van alles wat vanzelfsprekend lijkt.
Meteen geraakt was ik: Ik hoorde Pie Jesu, van Fauré, gezongen door een vrouwelijke sopraan. Op de begrafenis van Vader werd dit ook live gezongen. Een opmerkelijke keuze bij de videofilm die daarbij hoorde: The Three Failures ( 2006) van Michael Blum. Je ziet een man lopen in een rode overal en een soort eskimojas, door besneeuwde straten van Riga en Malmö, die weer naadloos overgaan in de straten van New York. Hij vertelt hardop zijn sprookje dat de ondergang verhaalt van achtereenvolgens het communisme, de sociaal-democratie en het kapitalisme.
Een heel andere ervaring gaf de donkere kamer van David Claerbout, die Venice Lightboxes (2000) heette. Je stommelt de donkere ruimte in en pas na enkele minuten, als je ogen wennen aan het donker verschijnen aan weerzijden twee afbeeldingen van het St Marcoplein van Venetië in de nacht en de 'skyline' van Venetië. Het langzaamaan van deze lichtgeelgrijze beelden laat je voelen in welk schril kontrast de stortvloed van schreeuw-en-kleur beelden je zinnen meestal doen afstompen en verstommen.
Ook huiveringwekkend was de installatie van Dennis Adams, Making Down (2004/2005) geheten. Op een video zie je een man zijn legerschutkleuren van zijn gezicht afschminken met de papieren kopieën van het portret van een beeldschone vrouw. Achter je een glazen bak met frommels van al die af geschminkte portretten, besmeurd met groen en bruin. Het blijkt het gezicht te zijn van een terroriste, die doordat zij haar zwarte sluier af heeft gelegd en te verschijnen als een moderne westerse vrouw, een geslaagde zelfmoordactie heeft kunnen ondernemen.
Iets heel anders waren twee geconstrueerde foto's met daarop een bijna levensechte oogende lopende band en detectieapparautuur op een vlieghaven en een piepklein keukentje met alles daarop en daaraan, van boordkarton. ( Thomas Demand; Gate, 2004 / Kitchen 2004). Blijkt het een reconstructie te zijn van de keuken in het schuilhol van Saddam Hoessein en de poort waardoor Mohammed Hatta van de Twin Towers met levensgevaarlijk spul heeft kunnen doorlopen...
Grappig was het teruggedraaide filmpje van een evenement in een zomerpark, waar een standbeeld van Lenin werd omgezaagd en van zijn sokkel werd getakeld. Mensen juichen en lachen en Lenin zwaait met een hand naar een ieder en het is alsof hij verschijnt in plaats van verdwijnt. ( Deimantas Narcevicius; Once in the XX century, 2004)
Ook iets om over na te denken: de gebroeders Lumiere staan erom bekend dat zij het bewegende beeld hebben uitgevonden, maar het blijkt al jaren daarvoor te zijn bedacht door ene meneer Le Prince. In detail wordt verteld hoe hij erop kwam dat beelden konden bewegen door ze achterelkaar te plakken, een paar seconden bewegend beeld maar, van een brug ergens in een Frans stadje. Onderwijl zie je in een loop, ratelend afgedraaid op oude filmapparatuur op een oud verkreukeld laken, beelden van dezelfde brug, nu. Ineens realiseer je je, hoe anders de wereld moet zijn geweest en daarbij het bewustzijn van mensen, toen er nog geen bewegende beelden waren! (Matthew Buckingham, False Future 2007).
Ach, het zijn maar wat voorbeelden van een tentoonstelling die je bewust maakt dat er niet zoiets bestaat als dé geschiedenis, of hét verleden. Alles is een voordurende interpretatie en een selectie van talloze feiten, meningen, individuen, perspectieven, enzovoort , enzovoort. Zo kom ik weer terug bij mijn thema van de laatste tijden: dat alles en iedereen in Metamorfose verkeert. Niets blijft zoals het was, alles wat was blijft veranderen, alles wat komt wordt in het heden: Het Verleden is Nu en de Toekomst is Nu.
