Tja, hoe leg je dat uit als je er geen geluid bij hebt? Denk aan het woord 'GApen' en lees daarna het volgende woord 'GAmen' en daarna: 'GAmende kinderen'. Ik dacht: ik heb iets fundamenteels gemist, toen ik de Vrij Nederland van deze week opensloeg. Kinderen met een volkomen vreemde, wezenloze blik staren je aan. Of kijken dwars door je heen. 'GAmende kinderen, vierkante tranen', zegt de kop.Is dit een enge nieuwe ziekte?, dacht ik. Een nieuwe afwijking in de genen? Het blijken portretten te zijn van kinderen die gewelddadige spelletjes spelen, achter de computer. Juist ja: je moet lezen GEEmende kinderen, op zijn engels dus: gamende kinderen. De Britse, in Amerika woonachtige, kunstenaar Robbie Cooper heeft ze vastgelegd, de foto's zijn stills uit een video van vier minuten die Immersion heet en dat betekent zoiets als 'onderdompeling', ergens helemaal in opgaan.
Hij plaatste een camera in een computer, zodat je dus ziet, wat een computer ziet, als hij kon kijken. In dit geval presenteert de computer een wereld van geweld, waar deze kinderen al gamend , op leven en dood in vechten, bloedvergieten, moorden en wat al niet meer. Ze krijgen een killerslook, de doodsheid en desolaatheid van een onbewoond wezen, zoals in de science fiction-film Don't look now: ontzielde mensen. Tenminste, dat is de bedoeling, denk ik, zó moeten we deze beelden interpreteren. Dat is wat de kijker moet zien.
Waarom deze fascinatie voor geweld? Want Robbie Cooper zit in wezen in hetzelfde spoor als al deze kinderen: je schuurt je aan het gewelddadige, je speelt ermee, het heeft iets vluchtigs en hijgerigs zoals het vieze mannetje in van Kooten en de Bie van alweer lang geleden: kijke, kijke kijke .
Volgens mij is het kijken naar de wezenloze blik van deze kinderen toch niks anders dan een soort oppervlakkig voyeurisme. Toegegeven, door het woord GAmen, dacht ik ook even met iets heel bijzonders te maken te hebben. Nu ik weet dat het gamen is, raak ik vooral benieuwd naar de blik van mensen als ze andersoortige spelletjes spelen. Hoe kijken ze als ze zich op Second life begeven, als ze virtueel seks hebben, surfen, als ze daten, MSN-en enzovoort?
Hoe kijk je als er niemand terug kijkt? Want dat is de blik die Cooper heeft vastgelegd, dankzij de moderne techniek. Ik moet steeds denken aan het beeld van Bernini van Theresa van Avila in extase, die in een kerk in Rome te zien is. Ook daar is iemand ondergedompeld en gaat geheel ergens in op. Alleen is dit beeld ontstaan door zorgvuldig te kijken, vakmanschap, geconcentreerde aandacht. Zo raak je betrokken in een blik en lichaamshouding en kun je je ogen laten dwalen. Je gaat er van mijmeren en mediteren: waardoor is zij bevangen, wat raakt haar zo?
Een filmpje van vier minuten daarentegen en foto's daarvan in een tijdschrift: het is niks meer dan de verlokking van het moment, een kortstondige sensatie.
Artikel met filmpje in VN
