In Paardenjam (zie vorig blogje) toont Charlotte Mutsaerts een schilderij: Kersentaart geheten, ofwel zoveel melodieuzer in het oorspronkelijke frans: La Tarte aux Cerises (1908). Dit ter illustratie van de o, zo trouwe hondenblik: Hondje Black. 'Die zit hier volledig saamhorig te wezen en heeft er geen flauw benul van dat hij een pikzwart jasje draagt', zo zegt zij.Maar ik kan hondje Black en zijn blik niet van me afzetten, juist omdat ik het omgekeerde zie. Hond is geheel gefixeerd op de kersentaart voor hem en als je goed kijkt zie je dat de taart ook al met een randje niet op tafel staat en er zo vanaf kan kieperen. Dan zie je ook de houding van de vrouw aan tafel die, wie weet Hondje Black toespreekt: níet aankomen! en links achter in de struiken snelt er een kind toe.
Het zou weleens het moment kunnen zijn, net van tevoren, voordat het idyllische tafereel door hondje Black zal veranderen in chaos en desoriëntatie, omdat hij tóch naar de kersentaart zal springen. Ik herinner me, dat mijn hele familie eens op Eerste Kerstdag saamhorig rondom de tv naar een kerstfilm aan het kijken was. Toen kwam hond Guardie met zijn staart tussen de benen langs de muur aangeslopen, oren naar beneden, ons angstig aankijkend. Wat bleek? Hij had alle biefstukken van het kerstdiner die in de keuken lagen te ademen, opgegeten.
Het schilderij van Pierre Bonnard en die hondenblik, die heldere ogen die net boven de tafel ook jou, als toeschouwer van het schilderij, nét niet aankijken: het lijkt me een prima meditatie en beeld over de werking van ons eigen onderbewuste. Of ook wel: de gevoelens van de buik die meer verborgen lijken dan alles wat je denkt en van daaruit doet. Er is een kant in onszelf die we niet zo goed kennen, maar die er wel is, broeit en via zijwegen ons leven mee vormgeeft.
Het kan ook symbool staan hoe hondje Black wel ineens kan toeslaan. Vanochtend las ik in Trouw dat de Roemeense kandidaatpresident Geonana meent dat hij verloren heeft door zwarte magie. In tv-progamma's in Roemenie duikt naast de president steeds hetzelfde gezicht op: die van de magnetiseur en hypnotiseur Manolea. En verhip: ik zie dezelfde starende en je net ontwijkende blik als die bij hondje Black.
Dit schilderij van Bonnard: Het is al met al een schilderij dat gaat over de Grens. Tussen harmonie en disharmonie, geluk en chaos, het instinctieve en het redelijke. Het is ook een illustratie dat het de mens is, die bepaalt hoe je wil samenleven met een dier. Je laat hem toe, tot aan je dis, maar jij bent het die zegt: tot hier toe en niet verder.
Het is ook een aansporing om even bewust met onze eigen instinctieve, intuitieve en dierlijke krachten om te gaan. Niet weg stoppen en weg moffelen, maar het uitnodigen tot dicht bij je en er een verhouding mee vinden. Wie snoept van de kersentaart, die je wellicht zelf gebakken hebt: dat bepaal jij en niemand anders.
