Dat weet je niet

Het is toch wel een ongelofelijke luxe in een land, en een getuigenis van de vrijheid die er is, als je 's ochtends naar een openbare bibliotheek kunt gaan, zomaar een boek kunt gaan uitzoeken, om die vervolgens ergens in de zon buiten te kunnen lezen. Dat je als vrouw je overal in de openbare ruimte kunt begeven en niemand vreemd opkijkt. Dat in de bibliotheek er computers staan en er access tot internet is, ongecensureerd.

Dat laatste is er niet in China, liet een documentaire zien. Elke keer een 'muur' als je bv de naam van een kunstenaar intypt. A Wei Wei, (zie eerder blogje, maart 2010)) heeft zich in de illusie gewenteld dat hij, omdat hij beroemde ouders had die dichter en schrijfster waren, met rust gelaten zou worden. Niet dus. Opgepakt op het vliegveld in Hong Kong en sindsdien spoorloos. Heel akelig. Bewegingsruimte voor vrouwen is er niet in alle Arabische landen, waar vrouwen gesluierd moeten lopen, niet alleen kunnen wonen met een eigen tuintje, niet in een plantsoen kunnen zitten, zoals ik gisteren allemaal deed.

Het boek dat bij de nieuwe aanwinsten van de bieb stond was Dat weet je niet van de Deen Jens Christian Grondahl die ook Veranderend Licht schreef, waar ik erg van onder de indruk was. Nu ben ik weer eens helemaal ondergedompeld geweest in de wereld van de relatie. Wat kun je langs elkaar heen leven en wat kun je je zelf voor de gek houden door de macht van de gewoonte en een soortement van intern onbewust weigeren toe te laten dat het beeld dat je van de ander en van je zelf hebt, helemaal niet klopt met wie je werkelijk bent en had willen zijn: Hoe je elkaar gevangen houdt in elkaars beelden... Wat benauwend.

Dát is er een dag later over gebleven van dit boek. Het bestrijkt enkele dagen van het leven van een langgetrouwd stel, wier dochter, kunstenares ,voor het eerst thuis komt met de aanstaande schoonzoon, die Moslim is. Ze zullen gaan naar een expositie, waar zij een videoinstallatie toont die zij omhult met zwijgen. Hij speelt er ook in mee, ze zegt niks, ze moeten het zelf maar ondergaan. Dit vormt de aanleiding voor haarscherpe beschrijvingen van de breinen van het stel.

Over cultuurverschillen: de man van het stel heeft een verwaarloosde joodse achtergrond en hun dochter gaat nu met een moslim, hoe zal dat gaan? Maar ze gaan vooral in gedachten terug naar het eigen verleden. Eerdere liefdes. De gemiste kansen. De vraag waarom het die andere werd en is gebleven. Ze ontmoeten in die paar geconcentreerde dagen, ook oude liefdes. De lezer krijgt zo mee, hoe ánders beide waren in eerdere relaties. Zo heel anders, als wat zij tegenover elkaar zijn geworden. Hoe lichamelijke intimiteit eigenlijk de vervreemding ten top blijkt:

Zij leidt in den nacht zijn hand tussen haar dijen als wanhopg en teder gebaar tot toenadering. Hij interpreteert het als vulgair, iets waarvan hij dacht dat zij dat niet was, de reden ooit, van zijn liefde voor haar. Zij interpreteert zijn helemaal niet reageren, al was het maar het vluchtige: nu-niet-maar-dan-hier-een-nachtkus als afgestompte, fantasieloze botheid, waarvan zij tot op dat moment dacht dat het zijn redelijke respectvolle aanwezigheid was, waarom ze bij hem was... En ze lijken bij elkaar te blijven, ze weten niks van elkaar, ze wisselen geen gevoelens uit, het boek eindigt. Waarom mensen bij elkaar zijn: Dat weet je niet.