Altijd leuk om een boekhandel in te lopen en dan precies het boek te vinden waar je op dat moment behoefte aan hebt, dat een leemte vult waarvan je vermoedde dat die nog onontgonnen en leeg was. Nieuwe kennis die nog een ontbrekend schakeltje was en gisteren vond ik zo'n boek in de tweedehands boekwinkel vol Engelstalige boeken: Movements in art since 1945, new edition, van Edward Lucie-Smith. Uitgegeven door Thames & Hudson en dan weet je dat het goed zit.
Sinds de Dokumenta in Kassel een wederkeremd thema is en die onstaan is na de Tweede Wereldoorlog in een Duitsland dat op zoek was naar een nieuwe identiteit, had ik al bedacht dat het wel handig zou zijn om een overzicht of een ordening te lezen van de moderne kunst na 1945. De Dokumenta immers, buigt zich over de betekenis van de moderne kunst na 1945, zoekt eigen verbanden bij kunstenaars die bij het Dokumenta-thema of visie horen van dat moment, en put dus uit een bron van heel veel kunstenaars en stromingen.
Gisteren was het zo koud en winderig en vol regen buiten, dat ik na het bezoek aan de boekhandel meteen weer naar binnen ben gegaan en in dit boek gedoken ben. En ja, hoor: dit boek doet precies wat ik zocht: het geeft een overkoepelend beeld van de bewegingen van de kunst na 1945. Ik lees er terug wat zich door de Dokumenta al vermoeden liet: de kunst is uit een ivoren toren gekomen en is steeds meer een van de peilers van betekenis geworden, in een kultuur die steeds minder wat kan met godsdienst en religie als betekenisgever.
Veel kunstenaars zoeken naar wegen naar binnen en houden zich bezig wat een innerlijke realiteit met een buitenwereld te maken heeft. Nu viel me de activiteit van Jack Pollock op: hij maakt grote 'schilderijen', waar hij dikke klodders verf laat druppen en hun eigen weg laat zoeken. Als je voor een werk van hem staat, dan verzink je er als jet ware in, je voelt je meegezogen in een wereld die zich niet laat controleren en waar orde en chaos een spel met elkaar spelen. Je voelt dat er een dialoog tussen beide is, dat er een spel is, en dat brengt je dicht bij de eigen onbekende woelingen in je brein.
Een citaat kwam met name binnen. Jack Pollock bericht over zijn eigen activiteit, wanneer hij schildert: When I am painting I am not aware of what I'm doing. (...) I have no fears about making changes, destroying the image etc. because the painting has a life of its own. I try to let it come trough. It is only when I lose contact with the painting that the result is a mess. Otherwise there is pure harmony, an easy give and take, and the painting comes out well.
Mooi toch? Het is ergens van toepassing op wat 'levenskunst' is, als je het woord 'painting' verandert in het woord 'leven'. Laat het leven door je stromen en er is pure harmonie. Als je bang bent voor verandering, bang dat de beelden van je leven dan niet meer kloppen, dan leef je niet en wordt het een zooitje. Laat het dus gaan, laat gaan...
