Gisteren zag ik voor het eerst een deel van Earth Flight, een nieuwe documentaireserie van de BBC, waar belooft wordt dat je door de ogen van vogels over de hele wereld heen vliegt. Ik had er hoge verwachtingen van, maar ik was een beetje teleurgesteld. Ik geloofde het allemaal niet zo. Hoeveel beelden kwamen werkelijk vanuit cameraatjes die aan de koppen en lijven van vogels waren gemonteerd? Ik zag een aantal schokkerige, en schommelende beelden en die leken me wel echt, ja. Maar verder?
Misschien moet je je maar laten meeslepen, maar mijn analytsich oog zag, en mijn brein dacht daarbij: 'Ja, mooi, die beelden door de Grand Canyon en Monumentvalley', maar zijn die niet gewoon met een vliegtuigje gemaakt? En die haarscherpe beelden van vogels, al vliegend, in colonne, waarom zag het er zo gefotoshopt mooi uit? Ik wil rommeligheid, lichte feestelijke chaos, vliegbewegingen die duikelen en op-en-neer gaan, niet één rechte lijn van een begin naar een einde.
Zo is het ook met communicatie: proberen elkaar te bereiken, werkelijk te kunnen voelen wat een ander beweegt, samen kunnen vliegen: het vraagt ook iets van controle en krampachtigheid loslaten, niet in woorden proberen te vatten hoe en wat precies, niet de ruimte van de belevingen en de gevoelens proberen in te kaderen in tien zinnen ofzo, niet een ander proberen te vangen in woorden...
Het leven is zo rijk aan verscheidenheid, aan opties, aan wijzen waarop we zijn, vormgevingen verzinnen, creeëren. Of ze onstaan door de loop van de tijd, zoals de loop van een rivier niet gegraven wordt door mensenhanden, maar er is door een overgave aan storm, regen, het water, het slijk, de waterplanten, kiezels, stenen en rotsen.
Wat ik ook storend vond in Earth Flight, was de ietwat heroische muziek die erbij was gemonteerd. Natuurdocumentaires lijden vaak aan dat euvel. Alsof de boodschap die ook maar steeds moet worden overgebracht is: Kijk! Hoe Geweldig, Bijzonder, Uitzonderlijk de wonderen der Natuur zijn! En als dan ook nog de dieren vermenselijkt worden, ja dan... zet ik liever het geluid uit. Dan zie je alleen de bewegingen, de confrontatie van de dieren met elkaar, het samenwerken, de vleugels van een vlucht.
Zo zie je veel meer, al begrijp je dan weer veel en veel minder. Wat is te verkiezen? Het is zoals die menselijke communicatie: het dilemma soms tussen van alles willen bepreken en uit wisselen en het-maar-laten-gaan en vertrouwen dat het levendiger en nabijer kan zijn zonder woorden.