Het ligt ook aan het weer: de afgelopen dagen heb ik in rap tempo een heel aantal dvd's bekeken. Dan kijk je anders: een soort van gemakzucht om je te laten vullen met beelden waar je niks voor hoeft te doen, ervaringen die naar je toe komen, waarvan aan je wordt gevraagd om je een beetje in te leven: ander is er tenslotte niks aan, nietwaar?
Ik zag het Zweedse Simon, gebaseerd op de internationale bestseller van Marianne Fredrikson. Een schrijfster die een aantal jaren geleden een ware hype was, maar wat ik ervan las, teleurstelde me altijd lichtelijk. Nét iets te voorspelbaar, een stijl die niet sprankelt, maar voortkabbelt in een gestage vertelstroom, bestemd voor een welwillend hart.
Dat heeft Simon ook. Het gaat over een jongetje dat graag droomt in zijn boomhut, zich in andere werelden begeeft en zichzelf heeft ingeschreven voor het lyceum. Zijn ouders zijn arm, vader wil hem leren vechten en is een ambachtsman, moeder houdt zoveel van hem, zegt ze steeds. Maar er trekken andere werelden aan hem, boeken en met name de muziek. Hij blijkt geadopteerd door zijn tante, en die gekke tante is zijn moeder en zijn vader was een muziekleraar en Joods. Het speelt zich af rondom de Tweede Wereldoorlog.
Dan gaat het over afstamming en of je daarbij hoort of niet. Ik voor mij denk steeds vaker dat je niet hoort bij de familie waar je uit voort komt. Je hebt je eigen familie te zoeken en te vinden. Het lijkt meer voor te komen dat het nest waaruit je komt je beperkt, dan dat het je een andere horizon kan laten zien. Daar gaat Jonathan Livingston Seagull, naar een boek van Richard Bach ook over. O! Ik vond het wel een beetje spannend om die film die als tiener zo'n indruk op me maakte weer te bekijken. Stel dat het heel erg tegen zou vallen?
Maar dat was niet zo. Alleen de soundtrack al, van Neil Diamond, beluisterd door de koptelefoon, voerde me naar die oude laag van je puberteitsjaren, toen ik thuis bar ongelukkig was. Dit verhaal bracht uitkomst en perspectief: Jonathan die de grenzen van zijn vlucht verkent en ontdekt dat je in het hier-en-nu kunt zijn wie je wilt zijn. Mooie natuuropnamen en er bestonden nog geen beelden die door de computer gemaakt zijn, dus veel van wat je ziet, is echt. Alleen de stem van Jonathan, een krakerige mannestem, had wel anders gekund. Het stelt, denk ik, de menselijke vertaling voor van het gekrijs van een zeemeeuw.
Tot slot herzag ik Star Wars: The Empire Strikes Back. Hier ontdekt Luke Skywalker, dat zijn aartsvijand, de donkere, duistere Darth Vader, zijn bloedeigen vader is. Kwaadheid, onmacht, opstandigheid en agressie overspoelen hem. Bijna. Maar dan herinnert hij zich de lessen van Master Yoda: een klein onooglijk wezentje dat in een dampend moeras woont en hem probeert te verbinden met The Force: de energie die alles verbindt, waardoor alles groeit, waarin alles mogelijk is. De grootste vijand zit in jezelf, zei deze: Vergeet jezelf en probeer te voelen.
Voel. Zoek naar je werkelijke afstamming. Blijf bij de wortels die je voeden. Zoek degenen die je verder laten kijken. Verlaat de claim van hen die je bij je proberen te trekken om eigen egoïstische motieven. Zo bevatten enkele dvd'tjes weer een hele hoop levenslessen.
