Fenrir

Ineens is het een hot item in Nederland: De Wolf. Er moet een Wolvenplan komen sinds er een dode wolf is gevonden in de Noordoostpolder in Luttelgeest. Dat is nou zo'n soort naam die fijn kriebelt bij die grote boze wolf, die 'de wolf' is in het bewustzijn van velen. Het plan moet namelijk aangeven wie er verantwoordelijk is voor het voorkomen van schade die wolven kunnen aanrichten, voor voorlichting en voor het beheer van het diersoort, aldus het Ministerie van Economische Zaken.

Ik vind het net iets uit een sprookje. De wolf in Luttelgeest. Luttel... dat is toch iets van nul en gener waarde? Iets kleins gekoppeld aan de geest: dé wolf, waarvan men denkt dat je die zomaar kunt temmen, waar je met de juiste maatregelen straks ervoor kunt zorgen, dat deze geen overlast bezorgd: alsof de wereld maakbaar is en overzichtelijk: in luttele seconden regelen we de boel wel. 

Het was een grappig toeval dat die wolf net zo in het nieuws kwam, want ik las Fenrir van Hella Haasse, een roman uit 2000. Een concertpianiste houdt in een oud familiehuis in de Ardennnen wolven. Er gaan verhalen over de wolven en het huis en het verleden: is het een geheimhol waar neonazi's bij elkaar komen? Worden er vreemde natuur- rituelen opgevoerd door haar zus die er ook woont? Een halfbroer die opduikt zou er het liefst een soort van vrijplaats voor asielzoekers van willen maken.

Dat is het associatieveld rondom de wolf: bedreigend, kwaadaardig, sluipt rond de mensen, een indringer en de mens wil deze kunnen temmen en als overwinnar uit de strijd komen. Roodkapje plukt eerst bloemekes en brengt voedsel naar haar grootmoeder, maar dan blijkt de wolf haar plaats in genomen te hebben, hij verslindt Roodkapje, zoals hij haar oma heeft verslonden, maar op het einde dan komt de jager en die haalt ze allemaal weer levend uit de buik: Ik ben  niet bang voor de boze wolf... zingt ze in dat kinderliedje.

Fenrir is de naam van de oerwolf uit een sage, die de zon verslindt. Elke keer neem ie een hap, en elke keer verliest de aarde aan levenskracht. Het begin van een lange nacht, een ijstijd. Maar het is niet het einde van de wereld: er wordt een nieuwe zon geboren en alles herleeft: mens en dier, goed en kwaad, en ook Fenrir: er is een eeuwige kringloop.

Niemand kan verantwoordelijk worden gesteld voor de eventuele schade die een wolf in Nederland zou kunnen aanrichten, zou ik zeggen. Het is een deel van de kringloop. Wen er maar aan dat we de wolf en de wolf in ons niet kunnen domesticeren en klein houden. We kunnen ermee proberen te leven: hij hoort niet onder het Ministerie van Economische Zaken, maar onder het Ministerie dat niet bestaat, maar wat wel leuk zou zijn, als het er was: het Ministerie van Levenskunst.