De tijd van de zwijgende film en waar 'het simpele feit' van bewegende beelden, iets heel geweldigs was. Er werden allerlei soorten van filmpjes gemaakt, die door heel Europa verhandelt en uitgewisseld werden. Korte reisimpressies, waar mensen waarschijnlijk voor het eerst een wuivende palmboom zagen. Een nijlpaard met Afrikaanse mensen eromheen. Japanners in kimono's en vreemde gebruiken, zoals het ophangen van grote vissen aan vlaggenstokken in de wind, als een jongen 17 werd.
Er werd geëxperimenteerd met de eerste vormen van heel eenvoudige animatie. Met 'er bijna in het echt bij aanwezig zijn': alsof je mee, voorin een boot zat en de haven en de open zee kon meemaken. Of in een trein boven een enge, gevaarlijke brug. Spoken en geesten of ronddraaiende ruimtes werden via het beeld voor beeld monteren, voor het eerst waarneembaar. Of ingekleurde bomen en struiken langs een rivier. Kleine beestjes, spinnen en mieren enzovoort werden voor het eerst van dichtbij gefilmd, in een verhaalvorm, een strijd op leven en dood.
Even kijk je mee op de drempel: er was ooit een wereld zonder bewegende beelden. Wat moet dat een wonder zijn, als je dat dan voor het eerst ziet! Een filmavond bestond in het begin uit heel veel korte, kleinere films, waaronder ook dramatische verhaaltjes, maar er ontstond ook alras het concept van een hoofdfilm, met daaromheen kleiner spul. Al of niet begeleid met live-muziek.
En dát vond ik nou zo aardig om te zien: op de voorkant van de aankondiging van de flyers, zie je iets van wat je associeert met 'droomfabriek': drie mensen in een vreemd voertuig dat een boot ofzo zou kunnen zijn. Maar wat je ziet is waarschijnlijk de eerste sci-fi film: het is een soort van open zeppelin, of een luchtballon in de vorm van een boot, in plaats van een mandje. En wie je voor een jongen met een petje houdt, die peinzend naar beneden kijkt is in het verhaal een barones, die zich verkleedt als jongen en een meesterdief is. Het is één van de eerste langere hoofdfilms en z(h)ij heet Filebus.
