Creatieve kernen

Margriet van Breevoort,

The Tourist

Gisteren zag ik in het Arnhems Gemeentemuseum twee oude programma's Kunstgrepen met Pierre Janssen. Ik heb zelf geen echte herinnering aan de inhoud van zijn verhalen over kunst, ik herinner me alleen die lang, dunne man met die spichtige vingers en bevende en trillende handen. Maar het kan niet anders dan dat ik toch zeer door hem ben beïnvloed, omdat hij 'Kunst' zo dichtbij brengt en ook meent dat het telkens weer om een ontmoeting gaat tussen dat kunstwerk en jou.

Tijd vervalt dan, het doet er niet toe of de maker een tijdgenoot is, of eeuwen en eeuwen geleden leefde, of zelfs 10.000-den jaren geleden... Jij en de maker hebben deel aan dezelfde universele, ongrijpbare ervaringen... Zo'n mooie en ruime gedachte: voor mij is dit de levende kern waar religie-beleving en kunst-beleving één en dezelfde zijn.

Op beide terreinen, de religie en de kunst is er ook heel veel poeha en poespas en paaierige pretentie. Maar in de kern is daar die creativiteit en waar we werkelijk creëren, met onze handen, onze gedachten en onze verbeelding, daar zijn we de god van onze dromen en verlangen, en maken we in de scheppingsdaad de wereld nieuw en heel.

Er was ook een tentoonstelling die Stijlloos heet en die gaat over de realistische kunst die er ook was , naast de abstracte kunst van de Stijl, die zo'n furore heeft gemaakt. Jan Mankes, Charley Toorop, Jan Sluijters, Dick Ket en een heel aantal namen die ik niet meteen herkende. Plots kwam het besef binnen dat in een ieder ook die tijdsgeest woelt: de tijden toen er nog niet de versnelling was van nu, het landelijke leven nog gewoon was en oorlogen geweest waren of weer aanzwelden: rust, onrust, een schaduw die valt of die je tijdelijk weer te boven komt...

En toen opende ik in de avond na de kerk dit blog en zag ik een prachtig plaatje dat L. geplakt had: het Laatste Avondmaal van Stanley Spencer. En helemaal nog in de stemming van die middag ontdekte ik zo, al surfend buiten op de wifi van de kinderboerderij, een nieuwe kunstenaar. Hij laat een andersoortige, een beetje mollige Jezus zien, die de leliën op het veld bewondert en tussen de holen van de vossen danst

Maar ook veel scenes die de eerste wereldoorlog verwerken en daartegenover in contrast zijn huis en tuin op het Engelse platteland.... Ja, de verleiding is groot om weer een boek bij Bol.com te bestellen. Ach, waarom ook niet?

Ik voel me wel verwant aan de nieuwste aanwinst in het Arnhems Museum: een levensecht-achtig beeld van Margriet van Breevoort: The Tourist. Een meisje met een ouderwetse rugzak om en voelhoorntjes van een hertengewei, kijkt met alien-ogen de wereld in. Alles wat je ontdekt, laat je ook weer het vreemde van jezelf zien; prikkelend en ongrijpbaar, wijzend naar overal woelende creatieve kernen.