In die zin raakt het aan het thema van Remains of the Day van dezelfde schrijver over die Engelse butler die niet in staat blijkt om een eigen leven te leiden en geen vorm kan geven aan zijn gevoelens. Daarin zit de vraag ofwel eerder oproep vervat: wat is écht leven, wat doe je met je eigen authenticiteit? Het is kennelijk mogelijk om deze te verkwanselen en geleefd te worden in plaats van keuzes maken die echt bij je passen.
Tegelijk is er ook de thematiek of elk leven niet ‘gewoon’ vervangbaar is. Het blijkt dat Josie ziek is en de moeder van Josie is bezig om een replica van Josie te maken en uiteindelijk vertelt ze haar plan aan Klara met de belofte dat als deze geheel in de huid van Josie kan kruipen, ze nooit afgedankt wordt en er straks ook echt van haar gehouden wordt. Klara neemt het aan als opdracht en schat in dat het haar goed af kan gaan om Josie te worden, maar Josie’s vader, die gescheiden is van de moeder, schat weer in dat zijn ex alleen maar hoopt dat Josie onsterfelijk zal kunnen worden omdat zij niet met verdriet om kan gaan, ze hebben al een dochter verloren.
Dan is er ook nog de laag waarin de vraag besloten is, wat de bron van het leven is. Klara wordt gevoed door de zon, daarvan krijgt zij haar energie en zij heeft als het ware een eigen godsbeeld geconstrueerd. Zij denkt aanvankelijk dat de zon ergens woont achter de daken waar zij naar verdwijnt vanuit haar winkelruit. Dan gaat zij bij Josie wonen en ziet de zon dus op meerdere plekken verschijnen en hoopt dan maar dat waar ze ook is, de zon haar genoeg energie kan blijven geven en haar dus goedgunstig zal blijven.
Gisterenavond belandde ik al zappend in de film Dangerous Liaisons met een nog jonge Glenn Close en John Malkovich, de film maakte indertijd een verpletterende indruk. Beide hebben een ‘vriendschap’ of naar het lijkt een onverbrekelijke band met elkaar waarin ze zichzelf en de andere de opdracht geven om amoureuze contacten met anderen aan te gaan en graaf Valmont krijgt de opdracht om een preutse, christelijke, zeer moreel zuivere vrouw te veroveren, weergaloos goed gespeeld door Michelle Pfeifer, iedereen acteert trouwens voortreffelijk.
En dan gebeurt het dat de graaf écht verliefd wordt, tegen beter weten in en Glenn Close heeft dit eerder door dan hij zelf . Er ontstaat een barst in hun cynische pact, je ziet haar pijn al, dat ze hem verloren heeft en dan gebruikt ze alles wat in haar macht is, om hem pijn te doen: zij geeft hem de opdracht om te breken in ruil voor een nacht met haar, maar die belofte verbreekt ze, ze zegt dat hij afgedaan is en ze liever haar jongere, vitale minnaar ziet. Alles en iedereen wordt vernietigd, gaat ofwel letterlijk dood, of valt uiteen.
Ook Glenn Close ‘valt’ en de eindscène duurde in mijn herinnering minuten lang, maar het bleek veel korter: je ziet hoe ze zich voor haar spiegel afschminkt nadat zij in het theater door de Beau Monde om haar heen is uitgejoeld en beschimpt. De jonge minnaar heeft in opdracht van een stervende graaf hun briefwisseling openbaar gemaakt waarin zij al hun snode plannen bespreken en becommentariëren.
Wie ben je? Ben je vervangbaar? Wordt je echt gemist? Wie wil je zijn? Wie kún je zijn? Ben je echt vrij? Durf je te vertrouwen in je eigen gevoelens? Hoezeer ken je je echte gevoelens en herken je wat er nodig is om dat verlangen vorm te geven? Hoe wordt je beperkt door programmeringen die de maatschappij en mensen om je heen aan jou, met een vanzelfsprekendheid aan je opleggen? Hoezeer zet je jezelf gevangen omdat je niet durft uit te breken uit je comfort-zone?
Elke vraag kan als een hamer op je inbeuken. Of misschien kan dat niet... Maar dit boek en deze film zeggen beide dat ‘worden wie je bent’ met liefde te maken heeft, met betrokken zijn. Geen afstand bewaren, maar rekening houden met de begrenzingen van jezelf en die van een ander. En van daaruit het aangaan van echte verbinding.
