In The return of the King, het derde deel van de verfilming van Tolkien's The lord of the Rings, zit een sleutelscène, waar Frodo, de ringdrager zijn vertrouwen in Sam, zijn metgezel opzegt. Het is vreselijk: ze zijn samen een lange, lange weg gegaan en vlak bij hun eindbestemming raakt Frodo in de ban van het kwaad en wil alleen verder. 'No, Mr. Frodo, please, you cannot mean that!', zegt Sam met betraande ogen op een rotswand waar hij bijna door Frodo de afgrond in wordt geduwd.De scène blijkt in een squashhal in Queenstown in Nieuw-Zeeland te zijn opgenomen. Onverwachts, want het regende en regende en daardoor konden er geen buitenscènes worden geschoten. Beide acteurs hadden het gevoel niet klaar te zijn voor deze sleutelscène, maar regisseur Peter Jackson vond van wel. Eerst werden de close-ups met Sam opgenomen. Toen klaarde het op en was het alleen nog maar mooi weer. Frodo's gedeelte werd op de lange baan geschoven en uiteindelijk pas een jaar later opgenomen.
Dus, in het echt zit er een jaar tussen een scène waar alles draait om die twee gezichten: de wanhopige blik van Sam, smekend om erkenning en nabijheid en de blik van Frodo, die vervreemdend en met iets van afschuw en afstandelijkheid terugkijkt. De scène grijpt aan omdat het iets vertelt over wat je zelf van binnenuit kent en dus meebeleeft: de machteloosheid een roepende in de woestijn te zijn, de horror van verraad, het verdriet van het verlaten worden.
Vanavond gaat de film 'The Age of Stupid' wereldwijd in premiere, tegelijkertijd in 500 bioscopen. Een klimaatfilm en niet toevalig zijn in dezelfde tijd in New York de verenigde naties bijeen om over het klimaat te praten. Zogezegd een world wide event. De film schijnt een soort doemscenario te geven. Grote delen van Europa staan onder water en Sydney en Las Vegas staan in brand. Een beheerder van het laatst overgebleven archief van de aarde kijkt in 2055 terug naar deze tijd, de tijd van de beslissingen.
De Britse regisseur Franny Armstrong wil je met de film een spiegel voorhouden en er verschijnen daartoe in de film mensen van allerlei pluimage. Maurits Groen, die de film naar Nederland heeft gehaald, je kunt vanavond om 19.00 in Rotterdam, Den Haag, Groningen en Amsterdam gaan kijken, antwoordt op de vraag of men wel zit te wachten op weer zo'n klimaat- en milieufilm in de lijn van de regisseur: 'Onderwerpen als oorlog en liefde zijn ook al behoorlijk afgegraasd. Bovendien kunnen kunst en muziek op een heel ondoorgrondelijke manier recht in het hart aankomen.'
Ik vrees dat er hier een denkfout wordt gemaakt. Een klimaatfilm gaat over de wereld buiten je en over die wereld heersen vele verschillende soorten meningen en gedachten. Sommigen voorspellen in elke eeuw weer, de ondergang van de wereld en anderen blijven on verbetelijk vrolijk en optimistisch. Daarom zal de Age of Stupid, alhoewel die pretendeert over de échte wereld te gaan, niet veel mensen tot de ziel wakker schudden. De adepten gaan er naar toe en en hebben het gevoel heel zinnig bezig te zijn.
Terwijl The Lord of the Rings, al staat die geboekt onder de fantasyfilm en al weet je dat alle scènes erin bij elkaar geharkt zijn en vol computeranimaties en plastic trollenvoeten zit, uiteindelijk over de binnenwereld gaan. Over een strijd van goed en kwaad in je, over de weg die je hebt te gaan naar loutering en licht. Daarom raakt het, ondanks de wetenschap dat het allemaal illusie is, waar je naar kijkt.
De onvermijdelijk konklusie is dus, dat de binnenwereld in veel opzichten echter is dan de buitenwereld en dat de buitenwereld alleen maar verandert als er iets binnen in je geraakt wordt, iets wat dan zacht en ontvankelijk wordt, vol stromend met warmte en mededogen.
