Goudjakhals en zalm

Het was de geur van groene aarde en planten, gemengd met die van kruidig eten, hete olie, rook uit sissende pannen en de lichamen van mensen, die mij heel dicht bracht bij de authentieke ervaring van Indonesië en andere Zuid Aziatische landen op de Pasar Malam in Burgers Bush. Rondom half vier kwam ik aan, na mijn favoriete wandeling door Sonsbeeck en Park Zijpendaal. De bezoekers stroomden van alle kanten toe. Weer een slimme deal: men betaalt 10 euro entree en dan kun je ook nog in de dierentuin zelf gaan kijken. Abonnementhouders gratis en dat ben ik.

Mensen zijn helemaal Homo Economicus geworden, want ik ving meerdere flarden gesprekjes op omtrent de slimme opzet. Dat de dierentuin profiteerde omdat mensen zo op het idee kwamen dat dit toch wel een erg leuke dierentuin was en ze verhuurden de ruimte en konden met de horeca weer geld verdienen en de Pasar Malam had hiermee een perfecte locatie. Ondertussen zei M. - met wie ik er was - bij de muziek en de dans onder echte tropische planten, dat ze zich op een strand ergens ver weg waande.

Ik moest tevoren weer even aapjes kijken: die chimpansees en gorilla's met hun groepsgedrag van de belangrijkste man en vrouw en alle anderen die zich tijdens voedertijd daaromheen bewegen. Bij de goudjakhalzen, die ineens uit een groep van wel tien bestond en waar een heel groot stuk vlees aan een touw bij een tak was gebonden en geen enkele in de aanval overging en ze allen alleen maar reikhalzend draalden, waren de analyses ook feilloos: ‘Ze wachten tot de belangrijkste begint, kijk die tussen de bosjes, die rondjes rent.’

Waarom weten mensen zonder haperen en heel nuchtertjes alles over deze thema’s: over macht, hiërarchie, bij de groep willen horen want dat geeft profijt en iets anders maakt bang? Over wat voordelig is en hoe je anderen altijd in de gaten moet houden? Waarom kan het niet op dezelfde vanzelfsprekende toon gaan over verbondenheid, gelijkwaardigheid, mededogen hebben voor elkaar, enzo? Omdat de dierenwereld spiegelt hoe mensen ook doorgaans in elkaar zitten? Maar bij de zeekoeien staat er op het bordje dat deze heel sociale dieren zijn en veel lijfelijk contact met elkaar zoeken en veel met elkaar communiceren. Maar dat ziet er niet spectaculair uit, dus dat is geen gespreksstof.  De meeste mensen lezen ook geen bordjes.

Ach, het is weer Oudjaar. Het knalt al buiten in de ochtend. Het knalt al dagen in mijn buurt. Ik heb zelden zulke concrete drempels gehad waar ik overheen zal stappen. En op welke wijze? Moet ik op mijn werk, gezien de hiërarchie en de macht mijn hoofd buigen omdat ik anders gestraft wordt met een ontslag? Juridisch heb ik geen been om op te staan omdat mijn klachten  niet medisch objectiveerbaar zijn. Of blijf ik ook zeggen dat ik het schandalig vindt hoe iemand na 29 jaar trouwe dienst ineens werkweigering en plichtsverzuim in de schoenen wordt geschoven?

Ik weet het antwoord al: ik zal niet definitief gaan buigen. Maar het is wel een beetje moeilijk om zeekoe te zijn bij gorilla’s. Vandaag ga ik me maar bedwelmen in de al oude bekende geuren van Oudjaar: oliebollen, bowl, een zalmslaatje. De zalm maak ik tot mijn totembeest voor 2018: tegen de stroom in zwemmen omdat dit voor mij de enige wijze is, om echt thuis te komen.

Omzwervingen

Nou moe. Meestal is de tijd tussen kerst en oudjaar voor mij een onbestemde tijd: terugblikken op hoe het was, mijmeren enzo. Maar niet dit jaar. Ik ontving een brief van de werkgever dat deze het voornemen heeft om mij disciplinair  te gaan straf-ontslaan. Dus nu heb ik in de ochtend een ruwe schets van een aangetekende brief geschreven, om te protesteren. Met iPad wel fijn om dat behaaglijk onder de dekens te doen.

Omzwervingen... dat is toch wel het thema van afgelopen jaar en nu nog steeds. Allemaal acties moeten ondernemen die buiten mijn comfortzone liggen, omtrent erfenis, mussenkolonie, werk. Het moet niet gekker worden... Gisteren wandelde ik met de ogen van een toerist in de omstreken van mijn stad en kwam zo op plekken waar ik nog nooit geweest was: villawijken bij Heilig Land Stichting, het geheel volgebouwde Limos-terrein van de oude kazerne, een geinig verzetsheldenbuurtje waar ik wel al ooit van gehoord had. Iemand had in haar voortuintje een groot winterlandschap gebouwd met minatuur kabelbaantjes, skischans-springen, schaatsen en de kerstman die er met de arrenslee boven vliegt. Ik hou daar wel van, vind dat gezellig.

‘Gezellig’: dat is een typisch Nederlands woord, leerde ik uit een TED-talk van Tiffany Wats Smith, the history of human emotions. Zo interessant: zij laat zien dat sommige volken unieke woorden voor emoties kunnen hebben, die anderen alleen kunnen omschrijven en dat emoties ook werkelijkheid creeëren. Als je iets vaak verwoordt en koestert, dan wordt het dus ook meer wáár in je leven...Dus ik wandelde met het Franciscaanse motto dat we allemaal ‘pelgrims en vreemdelingen’ zijn gedurende ons leven en voelde daarbij een mengeling van... weemoed, verwachting en iets prikkelends wat tussen onrust en berusting zat. Het kan goed zijn dat er een volk is dat daar één woord voor heeft.

Ik eindigde met een filmavondje: The bletchley Circle, vier Engelse vriendinnen die in de Tweede Wereldoorlog in het geheim hoorden bij een team dat codes van de Duitsers kraakten en zich nu storten op een seriemoordenaar van vrouwen in kelders. Hun echtgenoten weten niks van hun verleden en hun activiteiten nu en de dader blijkt dichterbij dan gedacht. Heel spannend en ook verfrissend, zulke slimme dames in een nog traditionele maatschappij met vastgestelde man-vrouw-rolpatronen.

En tot slot: zo’n lieve film : AN. Een Japanse film van Naomi Kawasaki, over een oude vrouw van 79 die aanbiedt om zoete bonenpasta te maken in een klein eettentje van een man die haar zoon zou kunnen zijn. Hij bakt dorayaki: kleine ronde deegplakjes waartussen de rode pasta gesmeerd wordt. Gaandeweg blijkt hij door daar te werken een grote schuld aan het af te lossen zijn. En zij... met haar kromme vingers en moeizame loop blijkt vanaf haar jeugd in een leprozenkolonie in de bossen buiten de stad te leven.

Zo mooi, die mengeling van gewone levens en gewone handelingen:  zij leert hem om bonenpasta te maken, die hij eerder kant en klaar betrok uit grote horecapakken. En er komt een einde aan hun samenwerking, zoals alles, altijd uiteindelijk ook eindigt... Dan vervloeit deze omzwerving samen met andere omzwervingen die je onderneemt, als een fijnmazig net, een labyrinthachtig weefsel dat ‘Leven’ heet...

Feest van het licht?

Zit er een echt mens achter het maken van filmpjes van foto’s op iPad, of hoe zit dat? Want de afgelopen kerstdagen gebeurde er niks daaromtrent en nu zijn er ineens wel twee filmpjes toegevoegd van de afgelopen dagen. Ik zou denken, dat als alles automatisch is voorgeprogrammeerd, je dat tijdens de feestdagen ook gewoon kan laten doorlopen. Ik merk dat ik al fotootjes maak, met een filmpje in het achterhoofd. Die verslaat een hele dag, dus dan is het bijvoorbeeld leuk om te eindigen met een grote verlichte kerstboom en daar dan een halve maan boven.

Dat was gisteren, op het terrein van Museum Orientalis. Een evenement, Het feest van het licht genoemd, gedurende de hele kerstvakantie nog te bezoeken.  Er waren veel gezinnen met kinderen. Die konden al helemaal in het begin in een tentcafé een maquette bewonderen met een minatuur-kermis. En een herdersstaf huren. En dan de hele lichtroute volgen, die over het hele bosachtige natuurterrein waar het Heilige Land wordt nagebootst. Er is een bedoeïenentent binnen om te knutselen. Er waren vuurkorven her en der, waar ze iets konden roosteren en je kon dieren knuffelen en een selfie maken, verkleed als koning. In de Romeinse nederzetting en daarbinnen in het Egyptische huis werd het uitgebreide kerstverhaal vertelt, afgewisselde met kerst en kinderliedjes op de gitaar: twinkel, twinkel, kleine ster...

Ik herinnerde me dat er vroeger, toen ik kind was, er héél mooie grote kerststal-landschappen binnen waren te bewonderen en ik dacht aan die technische man die vroeger in de wijkcentra klusjes deed en vertelde dat hij in zijn vrije tijd, zijn leven lang al, altijd daar het hele jaar mee bezig was, om de elektrische bedrading onder al die kerstvoorstellingen, die elk jaar weer nieuw werden verzonnen en uitgebreid, te maken. Het was zijn lust en zijn leven. Totdat hij met het bericht kwam, dat het voorbij was: het nieuwe management vond het té brandgevaarlijk, al dat geknutsel was voorbij.

En dus zag ik nu alleen wat kale vierkante vitrines waar wat kerstgroepen waren tentoongesteld. In de reclame ervoor wordt gesproken over drie thema’s, verspreid op de route: eerst over de Aankondiging, de annunciatie, waar een engel aan Maria vertelt dat ze zomaar zwanger zal worden, en daarna over de Herdertjes en tenslotte over De Koningen. Dus ik had me er heel wat voorgesteld. Maar het was kaal, zo goed als niks...

Het puzzelt me: zit er als educatief doel toch achter om kinderen eens iets van dat oude kerstverhaal mee te geven en dan gestoken in een modern jasje? De route begon met op een bordje dit: ‘Hierbinnen is het te doen. Hier begint het echte kerstverhaal, het verhaal van geluk.Kindergeluk kun je hierbinnen vinden. Omdat er een kindje geboren is.’ Tja. Ik zag werkelijk niemand de bordjes langs de lichtroute lezen. De rest van het terrein zat dicht. Onderweg kon je ook een besneeuwd landschap met een treintje erdoor, bewonderen. Twee uitgebreide miniatuurlandschappen, maar niet die van het kerstverhaal zelf. Dat kon immers niet meer...

Of is dat allemaal commercieel heel bedacht? Hoe krijg je extra inkomsten in de wintertijd? Welnu, je maakt  een snoer van lampjes over het hele terrein, je huurt wat mensen in die herderskleren aan trekken bij de vuurkorven, een verhalenverteller voor twee uur, wat levende muziek, een activiteiten begeleider in de knutseltent. Je timmert wat hokjes en die laat je kunstacademiestudenten ofzo, vrij invullen met iets over Kerst-en-licht: bingo! De cash vloeit binnen en ook museumkaarthouders moeten twee euro extra betalen.

Het was zonnig weer en ik heb me wel vermaakt hoor. Waarschijnlijk ook de grootste ambitie van ouders, die op het einde van de middag moe worden van hun kroost, binnenshuis. Mooi toch, om een paar uur voor het tweede kerstdiner of het avondeten, nu, nog even een luchtje te scheppen? De verhalenverteller meldde dat bij de laatste voorstelling om 17u iedereen alweer naar huis toe was. Gisteren leurde hij om 16.30u om aandacht en uiteindelijk zaten er een paar volwassenen zonder kinderen en die moesten dan olijk meezingen. Heb ik maar gedaan, anders was het zo sneu...

Feest van het licht? ... Glühwein te koop voor de volwassenen en vlak buiten het terrein waren er oliebollen en appelflappen te koop. De Romeinse herberg waar je kunt eten en drinken, was ook open. Ik maakte al met al, toch een aantal foto’s . Ik heb er, in plaats van het vrolijke muziekje een episch muziekje onder gezet. Dan lijkt het nog heel wat.

Kerststemming

Altijd leuk om de stad in te lopen, niet speciaals naar iets op zoek, en dan toch de juiste dingen tegenkomen. Ik wilde wel een papieren ster voor het raam en vond het ook meteen in het eerste winkeltje waarin ik snuffelde. Toch niet gekocht: het idee om die dan bij thuiskomst nog op te moeten gaan hangen en daar de juiste elektriciteitsdraden nog bij te moeten zoeken... Nee, dat is toch een brug te ver op Kerstavond.

Ik wilde ook nog wel wat muziek-cd’s met kerstmuziek. Het is de enige tijd dat je die kunt spelen en dat doe ik dan ook, voortdurend. En nu vond ik in de bieb precies twee verschillende soorten stemmige kerstmuziek: The John Rutter Christmas-album met de Cambridge Singers en Christmas-songs gezongen door Dianne Krall, lekker jazzy, en die staat nu op. Tevoren liep ik de Stevenskerk  in en daar bleken kerststalletjes tentoon te zijn gesteld. Fijn voor de kerststemming, die er toch wel al inzat.

Want in de kerk deed men aan ‘alles voor de helft van de prijs’ bij de kerstspulletjes. Ik nam houten hartjes, en een ster en een bel mee en geborduurde hartjes met lavendel met een vredelabeltje erbij geborduurd en een vilten hertje mee. Ik dacht nog aardig wat kleingeld in mijn zak te hebben en dacht het daar allemaal achter te laten, bleken het geen twee euromunten te zijn, maar een euro... Dus ik nam dit alles voor ongeveer niks mee...

Ik heb geen kerstboom en dacht ze in de palmplant  op te hangen, maar nee, het stond niet echt, wat nu dan? O, ik heb nog een zelf gemaakte kerststoffen vlaggenslinger, een paar jaar geleden van vriendin W. gekregen, en weet je wat, die kon ik tegen mijn rode muur draperen. En  dan met kleine veiligheidsspelden al die hangertjes uit de kerk eraan bevestigd, en nu ik toch bezig was: ik kon er ook de kerstkaarten die ik al ontvangen heb erin spelden!

Ondertussen keek en luisterde ik naar een documentaire van Joan Baez, heel geschikt in de kersttijdsfeer, zo bleek. Ze noemt zich op jonge leeftijd allereerst Human being, dan pacifist en daarna pas folksinger. Ineens was ze een icoon geworden van de vredesbeweging in de tijd van de Vietnamoorlogen en zong ze bij de beroemde speech van Martin Luther King, I have a dream. Leuk om erachter te komen dat het lied God is God, waardoor ze bij mij onder mijn aandacht is gekomen en ik haar stem en expressie erg ben gaan waarderen, voor haar een key-song is voor de tegenwoordige tijd, zoals de liedjes van Bob Dylan dat vroeger voor haar waren. 

De slinger met alles erop en eraan was af, alle vier de kaarsjes op de adventskrans branden met daaronder het oude rode tafelkleed met groene dennentakjes en witte kaarsjes erop gedrukt, die vroeger toen ik kind was, altijd de tafel opluisterde. Ziet er best leuk uit. Een fotootje maken, en hé, die kan ik wel even naar vriendin W. mailen in Nieuw Zeeland, het is tenslotte haar vlaggenslinger, kan ik haar meteen fijne kerstdagen wensen en dat leest en ziet ze dan in de morgen, als voor haar de eerste kerstdag begint.

Maar tot mijn verbazing gaf iPad vlak erna een ‘ping’:  het was W., die in bed lag met haar iPad! Dat blijft toch wel iets zó ongelooflijks voor mij: dat de andere kant van de wereld binnen seconden is te overbruggen. Dus ik wenste haar welterusten, terwijl ik mezelf klaarmaakte om naar de stad te gaan.

Bij haar is het nu echt kerstochtend en ik ga me zo maar een beetje in feestkleding steken: ik ga zo naar de nachtmis in de Agneskerk. Kijken of heel veel anderen nu ook feestelijker gekleed zijn. Het viel me op dat meerderen er vanochtend zeer casual en shabby uitzagen, zoals ook ik, in mijn pinguïntrui. Een soort van associatie dat je een herdertje bent dat bij nacht op de aarde ligt en je nog een eindje moet door de wilde velden, eer je arriveert bij de kerststal.

Zelf gebreide werkelijkheid

Gisteren had ik op de boekenclub mijn winter-kersttrui aan met een iglo erop en pinguïns die ervan afglijden, nog gebreid door Moeder. Al jaren een favoriete trui van me. Dat deed B. denken aan een filmpje waarmee Claudia de Breij 'Zomergasten' begon: Het verzameld breiwerk van Loes Veenstra. Een dame op leeftijd in een volkswijk heeft meer dan 500 truien gebreid en die liggen allemaal ongedragen in haar volgepakte huis. Een kunstenares maakt daar een filmpje van, waar Loes verrast wordt: ze wordt op een troon geheven, de straat in en daar komt de hele straat dansen met haar truien aan. En de drumband, kinderen, ouderen iedereen. De glimlach van Loes op het einde van het filmpje is het mooist: daar lijkt ze ineens op prinses Beatrix.

De glimlach van voldoening en intense vreugde: mooi om te zien en mooi natuurlijk als mensen dat zó met elkaar voor elkaar krijgen. Waar gaat het met de mensheid heen? was het thema dat als vanzelf al onder het eten ontstond naar aanleiding van de boeken Homo Sapiens en Homo Deus  van Yuval Noah Harari. Wereldwijde number one  bestsellers. Mij maakt het vrolijk dat deze boeken wereldwijd zo goed zijn ontvangen omdat er één heel grote eyeopener in zit.

Hij zegt dat wat de Homo Sapiens van alle andere dieren onderscheidt (ook dat is verfrissend, hij schaart de mens gewoon onder de dieren), is dat wij ons leven vorm zijn gaan geven op basis van alles wat onzichtbaar is. Andere dieren doen doen het met alle concreetheid om hen heen: aarde, water, voedsel, de directe andere dieren om hen heen, enzovoort. Maar de Homo Sapiens kwam op het idee, alleen dat woord al, dat wat er niet concreet is, veel werkelijker kan zijn, dan dat wat er zomaar is. Hierdoor kan een ieder dingen delen en voor elkaar krijgen met totale onbekenden, over de hele wereld, als je hetzelfde idee deelt.

Hiermee wordt alles wat we bedenken in zekere zin gelijk aan elkaar en Harari noemt het allemaal religie: communisme, kapitalisme, nazisme, christendom, islam You name it: het zijn de algoritmes waarlangs we ons leven vorm geven: zoals je een recept stap voor stap moet volgen om het maaltje op tafel te krijgen. En ondertussen is er de computer en A.I. (artificiall intelligence) dat in zeer rap tempo veel slimmer wordt als de mens. Robots kunnen  perfect, zonder menselijke fouten, taken doen en zonder foutenmarge alles in ons leven, van medische zorg tot partnerkeuze organiseren. Door Google en Facebook weet A.I. werkelijk alles van ons.

Dus concreet: er is Jantje en Pietje waarmee je date en je vindt ze allebei even leuk, wel op verschillende gronden, wie kan je het beste kiezen? Vraag het binnenkort aan de robot, die analyseert alle data en het antwoord ligt voor je klaar. De mens wordt steeds meer een God: steeds meer zullen we ons fysieke lichaam kunnen delen of vervangen met robot-lichaamsdelen, een soort van onsterfelijkheid ligt in het verschiet voor komende generaties. Is dit mooi of niet?

Elk verhaal dat we over onszelf vertellen, kan reëel worden in de zichtbare werkelijkheid, op den duur. Dus in welk verhaal, in welke fictieve werkelijkheid wil je je begeven? Welke trui wil jij als het ware breien en aantrekken? Nee, daar kom je op een avondje boekenclub niet uit. Het was wel opvallend, dat we meestal tijdens het eten geheel bevangen zijn door de eigen persoonlijke verhalen. Die kwamen deze keer later: dat grote verhaal over de mensheid, ging nu ineens voor. Ergens past het wel in deze tijd, met een lang Kerstweekend voor de boeg

Het motief op mijn trui is de laatste tijd wel van toepassing in mijn leven: steeds maar op mijn eigen iglo klimmen en niks anders kunnen doen, dan op de top weer naar beneden glijden. De winterse versie van: GO with the flow.

iPad dancing

Zo, daar had ik al heel lang zin in: zelfgemaakte erwtensoep. Het is het weer, zo grijs,  om lekker binnen te zitten en het kleine rode pannetje te vullen met stukken wortel, koolraap, gerookte stukjes ontbijtspek en de spliterwten. Helemaal vol tot de deksel, kokend water erbij en af en toe wat water bij gieten: goed voor twee flinke borden erwtensoep, zoals ik het lekker vind. Er hoort ook nog prei in, maar die kon ik nergens vinden, maar ik heb deze niet echt gemist  in het smaakspectrum op mijn tong. Het was lekker.

Dat eet ik nu dus, als een lunch, nu ik thuis zit. Vorig jaar was ik een weekje eerder, in het Wijkcentrum en al bezig met de voorbereiding voor de Kerst-Inn. Die staat dit jaar niet in het wijkblad aangekondigd... Ja, daar zorgde ik voor die andere jaren. Alles komt en gaat en nu met iPad krijgt dit cliché een heel nieuwe dimensie. Het blijft mij bezig houden:  iPad. Een soort van nieuwsgierigheid drijft me voort. Eén van de apps die deze week in de Appstore wordt aangeboden heet NoThink. Daar ben ik altijd voor, met een zekere regelmaat.

Het is een app vol filmpjes van YouTube, door een groot team van jonge mensen gecureerd; zo noemen ze zichzelf: curator van de afdeling waarin zij rondstruinen en dagelijks hun keuze online zetten. Allerhande categorieën zijn vertegenwoordigd en bij sommigen wist ik niet wat het behelst, dus aanklikken maar, je raakt van het ene in het andere. Toen werd het scherm ineens zwart, terwijl het geluid wel doorliep. Je kunt ze schrijven en er stond zelfs bij: ‘We zijn over een uur terug’. Zou dat echt zo zijn? Moet ik me  voorstellen dat ze met zijn allen achter de computer zitten te zoeken en dat ze nu allemaal even een pauze houden, ergens op de wereld? Hoeveel mensen zijn er wereldwijd voortdurend online?

Ik ging ze mailen: wat ik nu moest doen, nu het scherm zwart was. Prompt,na nog geen 15 minuten , kwam het antwoord: ze wisten al van dit mankement, waren bezig een nieuwe versie te maken en tot die tijd hielp het de app eruit te gooien en opnieuw te downloaden. En dat is zo en de videootjes die ik al bewaard had: een zwart-wit filmpje van Nat Cole die The Christmassong zingt en Bing Crosby in een bordkartonnen decor van een slagveld waar hij voor de soldaten I’m dreaming of a white Christmas zingt, waren gewoon bewaard gebleven.

Gisterenavond heb ik me even losgemaakt van iPad en een mooie film gezien Dancer. Een documentaire over Sergei Pollutin. Er zijn al beelden van hem als dansend kind. Wat een kracht, elegantie, beheersing, expressie: een bijna mens met vleugels. Je gaat al bijna denken dat er animatie in het spel is. Hij werd de jongste solist, ooit van het Royal Ballet, maar op zijn 25-ste geeft hij er de brui aan. Hij zegt dat zijn ouders wilden dat hij danser werd, hij zelf niet, dus. Dan blijkt de grote kloof tussen ‘kunnen’ en ‘willen’. Je kunt iets nog zo goed kunnen, als je het niet wilt, dan wordt je ongelukkig. Dan wordt je geleefd in plaats van zelf te leven. Je eigen bestemming vinden is dus niet zonder meer gekoppeld aan je talenten.

Dagje apart

Wat een merkwaardige dag. Het is de sterfdag  van Moeder. Dat het alweer een jaar geleden is... We stonden in alle vroegte bij het graf, Zusje en ik. Ik had een klaproos en een madeliefje van keramiek van een kerstmarkt meegenomen en stak ze in de grond bij het voeteneinde. Een stengel roze stoffen passiebloemen in de hoek bij het hoofdeinde. Daar liggen nog kronkelige takken van de bloemstukken die de deksel van de kist versierden. Daar zaten ook veel roze bloemen bij. Een grafkaars ontstoken. Samen keken we naar een filmpje van Moeder in de auto voor haar oude studentenkamer in Utrecht. Dat ze zo van het uitzicht genoot op het Wilhelminapark.

Toen snel naar huis en daar kwamen ze aan: twee mannen, één met een takkenschaar in de hand, de andere, van het aannemersbedrijf,  kloste er met een zwart petje op , achteraan. Ze gingen vast kijken aan de zijkant. Maar ik riep:  Ho! Ho!; dat ik wilde praten. Twee mensen van de woningbouwvereniging stapten mijn huis binnen en ze waren vastbesloten om met het karwei aan te vangen, ze hadden niet voor niks die mannen meegenomen. Langzamerhand ontdooiden ze, gelukkig. En uiteindelijk werd er vandaag niks gedaan en gaan we in het nieuwe jaar echte afspraken maken. Waar ik helemaal vóór ben, want ik baal ook van die reeksen technische beheerders die ofwel de hedera, dat is de klimop, zeer schadelijk voor het huis achten, ofwel juist roepen dat het geen kwaad kan en juist goed is voor de isolatie.

Hèhè, wat een opluchting. En toen kon ik in alle rust een kerstkaart maken, waar ik gisteren al mee begonnen was, maar wreed verstoord werd door die brief in de bus, die ging over vandaag. Ondertussen draaide ook de film van vorig jaar door mijn hoofd. Dat na het overlijden een uur later al de  begrafenisondernemer op bezoek is en je vanaf dat moment geraakt in een keten van keuzes en beslissingen die je moet maken en dat gaat eigenlijk door tot het moment dat je door de poort van het kerkhof weer naar huis gaat.

Wat had Moeder gevonden van haar kinderen, nu? Heeft ze ergens wel vermoed dat het niet allemaal van een leien dakje zou gaan? Ze sprak in de laatste periode nooit meer de wens uit dat ze hoopte dat we allemaal bij elkaar zouden blijven. Wél zei ze eenmaal dat er, als ze niet zo moe was, er misschien nog veel te doen was. Dat ze haar kinderen misschien te weinig had geleerd om zich in te leven in een ander. Waarop ik zei: als er iets is, waar ik teveel van heb, dan is het juist inleven in een ander. Ze zei niks meer. Wie weet waar ze eigenlijk op doelde? 

Een deel van Moeder was zelf ook geen makkelijk persoon en in die zin is haar familie zoals die nu is, verbrokkeld, ook een deel van haar eigen erfenis... Tja. Je kunt er zelf niet veel aan veranderen. Vorig jaar ging mijn kerstkaart mee in de enveloppe van de overlijdenskaart. Sommige broers en zussen heb ik de kaart overhandigd tijdens de voorbereiding van de begrafenis en we stonden met ons allen rondom haar bed. Ik weet nu niet meer of Moeder mijn kerstkaart nog gezien heeft. Ik geloof van niet. Er stond een vlinder op, die wegvloog, een sterrenhemel in. Op de dag van haar begrafenis, vlak voordat ik uit mijn huis vertrok, opende een dagpauwoogvlinder bij mijn slaapkamerraam haar vleugels voor mij.

Van alles en niets

Welke kant zal ik eens uit bloggen? Richting de stress die ik vandaag ondervonden heb, of richting de energie die ik desondanks en ook dankzij Hamburg toch nog steeds voel? Vanochtend stonden er twee werkbusjes voor mijn huis en er werd een ladder uitgeschoven. Het was vandaag de dag dat ik flink gesnoeid had moeten hebben. Maar ik had een klacht over deze aanzegbrief gemaild, kreeg een automatische reply terug met het bericht dat de klacht in behandeling zou worden genomen en ik spoedig bericht zou krijgen. Was niet gebeurd. En ondertussen, gezien de wijze van omgang van mijn werkgever, heb ik niet zo’n vertrouwen meer in vriendelijk getoonzette beloftes.

Dus ik dacht: ze komen me overvallen, de klacht is genegeerd. Dus ik stormde naar buiten. Bleken ze de ladder tegen het dak van de buurman te zetten. O, gelukkig en ik bracht een groot deel van de dag door met nagenieten van het busreisje, via het ontdekken wat iPad er allemaal mee doet. Er waren alweer verscheidene filmpjes gemaakt en ook in korte, midden of een lange versie, die ik allemaal bekeek. Een alternatieve wijze van foto’s bladeren. En dan heb ik nog de app van Google-foto’s en die meldde dat ik een assistent erbij gekregen had. Die maakt fotoalbummetjes en animaties en videootjes  en  een zwart-wit foto, tot mijn verrassing.

Dat is ook een beetje eng, want die assistent kan dus aan de foto’s zien waar ik geweest ben. Zijn er ineens titels als: maandag in Bremen, zondagochtend in Hamburg...wilt men dat eigenlijk wel? Je wordt gevolgd bij het leven. Het leuke en het moeiteloze ervan overheerst nog, dus dit laat ik maar even zo gebeuren.

 Kleppert de brievenbus, ligt er op de deurmat een brief van de woningbouwvereniging. Morgen gaan ze aan het werk en ze hebben een ontheffing aangevraagd en gekregen ‘ voor het beschadigen, vernielen of wegnemen van nesten en rustplaatsen van de huismus’ , schrijft men met droge ogen.

Zó. De inhoud van mijn klacht wordt dus gewoonweg  van de baan geveegd, ‘ze’ hebben zich stil gehouden, negen maanden lang, en deze aanval goed voor bereid... Morgen om 10.00 staat hij voor de deur. Ik vrees het ergste en kan me alleen maar troosten dat ik werkelijk alles heb gedaan, nu, want de rest van de middag nog besteed aan het trachten te bereiken van desbetreffenden. Geen zorgen voor morgen, maar even. Kan ik nog blij zijn dat ik nu zonder salaris, niet werk, anders had ik hier allemaal geen tijd voor gehad en zou ik morgen meneer M. niet te woord hebben kunnen staan.

Nu over naar het hele leuke, geweldige busreisje. O! Ik vind niks leukers in het leven als een kaart waarop ik alvast een weggetje uitstippel naar een museum, al wetend dat ik daar waarschijnlijk niet eens aan toekom, tot leven te zien komen, bij elke stap die je zet. Een stad ontdekken en Hamburg blijkt een stad te zijn, waarin ik wel zou kunnen leven , voor een poos. Er is veel water en veel aaneensluitend groen park met een Japanse tuin en een mooie tropische kas, er is een mix van moderne architectuur in Haven-city en de oude pakhuizen. Zondagochtend om 10u speelt er een live-band met oude rockers in de oude vishal en elke week is er rondom 6u in de ochtend vismarkt en groente en warenmarkt. Elke zaterdag is er in de Schanzen Viertel een rommelmarkt, krioelend van de snuisterijen, oude muziekinstrumenten, allerhande dingen, die me kwa sfeer deed denken aan het Londen dat ik voor het eerst in mijn middelbare schooltijd met een vriendin bezocht. Graffiti op de huizen: links, solidair, anti-nazi, vóór sterke vrouwen...

Er is een homowijk, die me weer aan Sydney deed denken: dat je in de hebbedingen-winkel gelijkgeslachte stelletjes ziet winkelen, en koffie ziet drinken en dat iedereen die er bedient en het personeel aan de kassa, allemaal LHBT is, zoals dat heet, tegenwoordig. En aan de tafel van het busreisje zaten we met vijf nationaliteiten: een Colombiaans-Nederlandse jongen, een Armeens-Russisch meisje, een kapitein die alle wereldzeeën had bevaren uit Sicilië, ik van oorsprong Indonesisch-Chinees en een Nederlandse dame. Dat zorgde voor werkelijk geanimeerde gesprekken aan tafel. En na afloop gingen vier van ons naar de sauna en zwemmen. Als enigen van het hele busgezelschap.

Op Busreisje

Ik heb net zes worteltjes opgeknabbeld ter grote van een duim, de ene dikker en de andere dunner: dit is mijn volledige moestuinoogst... en ik was ze al vergeten, maar kwam ze tegen tijdens het planten van de bloembollen. Roze tulpjes rond de appelboom, en bij de vijver, witte en paarse rondom de twee rode kolen, nou ja de bladeren ervan, een kool kun je het niet echt noemen en dat zal het ook wel niet meer worden. Narcissen her en der. 

Vandaag rustig thuis gezeten en van alles in de koffer gegooid. Voor het eerst weer gelezen in papieren boeken waaronder Schorshuiden  van Annie Proulx, een episch verhaal dat begint in de zeventiende eeuw, tot en met nu. Over de eindeloze bossen en vlakten in Noord Amerika. Je volgt er twee families, geëmigreerd uit Frankrijk, die er hun bestaan opbouwen, deels samen met de Indianen. Mooie natuurbeschrijvingen en hoe voor je geestesoog het woeste landschap langzaam veranderd in nederzettingenen en steden. Ik moet ineens denken aan De Heren van de Thee van Hella Haase, waar ook zo mooi beschreven wordt hoe oerwoud veranderd in een theeplantage.

Morgen ga ik dus voor vier dagen op BUSREISJE, realiseerde ik me vandaag. Ik zocht om een dagje naar een kerstmarkt te gaan in Duitsland, ik doe dat al jaren en combineer dat dan altijd met een museumbezoek en kwam toen op dit reisje. Ik rekende uit: vier dagen, helemaal naar Hamburg, met ontbijt en diner en een sauna in het hotel, nou dat is niet duur. Maar ik vergat dus dat het een BUSREISJE is... Dat leek me vroeger vooral  horror: vier dagen vastgeplakt aan een groep, samen eten en in de bus en er is zelfs de gelegenheid om te dansen op zondagavond! Maar nu beschouw ik het maar als een interessante ontdekkingstocht: ik vind mensen en hoe ze kunnen doen steeds amusanter.

Morgen moet ik om 6.45 uur bij de bushalte staan en de reis gaat eerst naar Oberhausen. Daar is een mooi museum, de Ludwiggalerie in Schloss Oberhausen en die hoop ik te bereiken, mits men je in het centrum van Oberhausen afzet en er genoeg tijd voor is. Zo niet, dan blijf ik wel hangen op de Kerstmarkt aldaar. Je kunt er geweldig shoppen, zo meldt men in het reisprogramma. Ben benieuwd naar de medereizigers: shoppingbag-liefhebbers of ook cultuursnuivers? Het laatste kan ook lastig zijn: als iemand dan gaat voorstellen om samen op te trekken. Daar hou ik dus helemaal niet van, maar ik ben ook weer niet zo goed in ‘nee-zeggen’...

Enfin, ik zal er wel weer wat van leren. iPad gaat mee voor de foto’s. Vandaag kwam ik achter weer een verrassing van iPad: die monteert foto’s die je met de liveknop maakt, dat zijn bewegende foto’s , heel grappig vond ik dat. De eerste keer schrok ik: dan knippert iemand ineens met de ogen, zoals de levende boeken in Harry Potter. Maar die live-foto’s zijn dus momenten en dat wordt tot een filmpje gemaakt met muziek erbij. Het voelt alsof er een mensje in iPad zit: dit is toch het begin waar iets robotachtigs het ongevraagd zomaar van je overneemt. Een filmpje van mijn tuin vol sneeuw van ‘Vorig Weekend’ en ook die titel heb ik niet zelf verzonnen.En een filmpje van mijn lange wandeling van dinsdag, met een soort van wandelritme-muziekje eronder. Ik had het zelf niet beter kunnen maken, zou helemaal ook niet weten, hoe.

Dus deze dagen help ik mee aan filmpjes van Busreisje Hamburg. Ik zal wel niet gaan bloggen, want er is geen WiFi op de kamer. 

Leve 10 jaar bloggen!

Nou ja, dit is weer geweldig! Een boxje dat nu midden in de kamer staat waar muziek uit komt, terwijl je dan rustiger kunt typen, zoals nu. Ik had het al bedacht bij de muziek: jammer toch dat er alleen geluid uit iPad komt, het is een beetje beperkt: ik moest denken aan mijn eerste transistorradiootje op batterijen: je kon het wel overal meenemen, want draagbaar, maar het geluid komt dan ook maar uit één hoekje. Ik was niet op het idee gekomen dat dit gewoon bestaat, tot ik gisteren het blog van Lucie Theodora las.

En in datzelfde blogje berichtte ze dat ze luisterde naar cellomuziek van Jian Wang. Dus ik meteen opzoeken en downloaden. Mijn kennis rondom cellisten is gestopt bij Yo-Yo Ma en Pablo Cassals en daar is nu zomaar een nieuwe bij gekomen waarnaar ik nu luister. Prima geluid uit zo’n klein boxje, de wonderen der techniek.

Hoe leer je nieuwe dingen anders dan dat je het gezien hebt ergens of van horen zeggen? Zo wist ik van die oortelefoontjes zonder draadjes eraan omdat ik dat in de trein uitgebreid heb kunnen bestuderen. Zie je iemand met dopjes in de oren helemaal ergens in opgaan maar je ziet nergens de afspeelapparatuur. Moet dus verstopt zijn in de tas. Is zomaar te bedienen zonder er in de buurt te komen. Dat wil ik ook ooit, wist ik daarmee.

Gezien en getipt, actief en aangespoord: dat kan ook nog en ook  nog eens via internet, zonder een internetverbinding thuis te hebben. Jawel zo was dat voor mij, nog geen drie weken geleden, en dus ook de afgelopen  tien jaar, de tien jaar dat dit blog bestaat! Ik bekeek mijn allereerste blogje; ik zie het me nóg maken en ik was meteen enthousiast. Het was vlak voordat ik een paar dagen naar Dresden ging, zoals ik nu naar Hamburg ga, en ik was meteen zo hooked, dat ik een blogje wilde schrijven bij U. thuis, die daar internet had. Die grote computer die aan stond,  brandde op mijn netvlies.

En zo is dat door gegaan, zonder thuis internet te hebben, heb ik tegelijk toch al tien jaar een soort van internetleven hier. En dat dankzij degene die mij dat idee aan de hand deed. Mijn eerste reactie toen was: Nee hoor!, dat past helemaal niet bij me! En dat was dat. Maar die nacht werd ik wakker en  de naam van dit blog  Passiebloempjes liet zich horen in mijn oor en zo is het gekomen. Dankzij degene die ik net al noemde Lucie Theodora, die alle plaatjes bij dit blog is gaan plakken. 

Wat speciaal toch allemaal. Leve het tien jaar bloggen, leve de kracht van taal, leve het internet!

Star Wars

In mijn zoektocht op internet naar leuke apps vond ik STAR WARS. Deze saga gaat al mijn hele leven met me mee. In een interview met George Lucas, de schrijver, op het grootse feest dat gevierd werd ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan, vertelt hij dat hij het oorspronkelijk voor 12-jarigen geschreven heeft. Kinderen op de drempel; op weg van het vanzelfsprekende universum van hun ouders, op ontdekkingstocht en daar ontmoeten ze de lichte en de donkere kanten van het bestaan, die in Star Wars, the light force en de dark side heten.

Voor de lessen levensbeschouwing die ik een korte tijd gemaakt hebt, rondom het thema ‘geluk’, ik dacht toen nog even leraar levensbeschouwing te worden, had ik als een van de vele geluksbrengers waar kinderen uit konden kiezen master Yoda toegevoegd, dat kleine wezen met spitse oren, gecreëerd door Frank Oz, die van de Muppets. Yoda leert de held van de eerste drie verhalen Luke Skywalker hoe hij the light force nabij zich kan houden, zodat deze haar werk kan doen. (In the making of zag ik ooit hoe volkomen simpel en kneuterig deze pop tot leven werd gewekt, maar dit terzijde.) Alle leerlingen toen kenden Star Wars en dit was ongeveer twintig jaar geleden.

Door die app wist ik dat deze week de wereldpremière is van The last Jedi en vanochtend was ik helemaal into StarWars. Op de rode loper komen al die sterren voorbij en de nieuwe generatie acteurs beleeft het als een eer, een kinderdroom die uitkomt, om met hun eigen helden van vroeger weer nieuwe verhalen te maken. Trouw van vanochtend geeft als enige van de grote kranten de film drie sterren, anderen geven er vier. De recensent vind het te lang duren: Luke Skywalker die nu als kluizenaar op een klein eiland in zee leeft en door de vrouwelijke held opgeroepen word om haar te helpen het universum te redden. Mij maakt het juist benieuwd, zo’n kluizenaarsthema. Ik denk dat ik de film wel op het grote witte doek wil gaan bekijken.

De actrice Carrie Fischer, die prinses Leia speelt is dit jaar overleden. Dus zij kan geen rol van betekenis meer spelen in het vervolg, het derde einddeel, terwijl je je wel kan voorstellen dat dit een heel grote rol zou kunnen zijn: vroeger was zij degene die Luke Skywalker vond en zij is de moeder van Kylo Ren, die voor the dark side kiest. Han Solo, gespeeld door Harrison Ford, de helper van Luke,  is de vader en hij - tevoren een soort een handelaar en scharrelaar - heeft geen vertrouwen in hun zoon, maar zij wel. In een eerder deel spoort ze Han Solo aan, om dit vertrouwen ook in hun zoon te hebben. Helaas, vergeefs, voorlopig?.. Je kunt je voorstellen dat juist zij haar zoon weer uiteindelijk in The Force zou kunnen zetten omdat ze zo’n krachtige persoonlijkheid is, maar nu kan het niet anders door het échte leven, dan dat Kylo Ren zijn moeder moet doden...

Een leuke anekdote is dit in Trouw: zij heeft als jonge actrice ooit aan een producent die handtastelijk was geweest naar een vriendin van haar een pakje gestuurd met daarin een koeientong met daarbij de boodschap 'Als je mijn lieve Heather of welke andere vrouw dan ook ooit weer aanraakt, is de volgende bezorging iets van jou dat in een veel kleiner doosje past.' Om deze uitstraling is zij toen, nog geheel onbekend, gekozen voor deze rol boven bijvoorbeeld Jodie Forster. Zulke vrouwen dus. Zij zullen 'het universum in balans' brengen, zoals dat heet in het taalspel van Star Wars.

Rondgangen

Ik betrapte me er wéér op : dat ik wat weemoedig word als ik aan het ontbijten ben in het wijkatelier. Waarom toch? Misschien omdat dit de échte vrucht van mijn arbeid is: verhalen horen van mensen die wellicht dit nu aan mij vertellen omdat ze me waarderen voor de beheerder die ik was. Terwijl de werkgever mij nu wegens plichtsverzuim probeert te ontslaan... Zoals het gaat in dit wijkatelier, zó is het de bedoeling...

Vrijwilliger M. die al naar me begint te zwaaien als ik langs het gebouw naar de ingang loopt. Die erover denkt of ze G. het ontbijtje in een trommeltje zal gaan brengen omdat die niet komt wegens gladheid. Die een fotootje laat zien van de sneeuwpop die ze dit weekeinde met haar kinderen gemaakt heeft. B. die zich uit zijn stoel hijst en voor doet hoe vroeger de visvrouw met haar handkar vol vis door de straten liep. Hoe warm een kachel met steenkool is. Dat er vroeger in een kastje bij de tv geld gedaan kon worden en de hele buurt kwam kijken voor een stuiver. En al dat geld ging weer in een ander kastje voor de verwarming,  daar kon je dan een hele dag van stoken...

Na het ontbijtje ging ik bloembolletjes planten in mijn tuin. De sneeuwklokjes, die vorig jaar uitverkocht waren. En kleine irisjes en rode botanische tulpjes. De lucht had weer wat blauwe flarden en de zon scheen en ik MOEST nog door de sneeuw gaan banjeren, maar ik moest opschieten want de sneeuw zou gaan smelten in de loop van de middag. Ik wilde eerst naar Berg en Dal, maar dat zou dan een uur duren eer ik daar naartoe gereisd was. En eigenlijk is het ook het allerleukste om gewoon vanaf je eigen achterdeur te beginnen. Fietsen is werk om ergens te komen, wandelen is elke stap genieten omdat je al gearriveerd bent.

In plaats van over de paden waar gestrooid is, zoveel mogelijk over het gras, in het plantsoen, tussen de bomen. En ik liep en liep en liep, zonder pauze drie uur lang. Langs het spoor richting Wijchen, de Berendonck in, langs het strand en de waterplas onder een tunneltje van de snelweg, door Staddijk over besneeuwde voetbalvelden. Ik liep langs verzorgingstehuis de Doekenborgh, waar ik jarenlang mevrouw S. bezocht. Ik liep op de verhoogde weg met nog oude bomen waar ik zo vaak op gefietst heb of de rolstoel heb geduwd met mevrouw S, op weg naar het winkelcentrum. In haar toenmalige uitzicht op water en eendjes staan nu sjiekere woningen. Dat heeft ze niet meer meegemaakt, maar wel de allereerste zorg omtrent de bouwplannen aldaar. En uiteindelijk liep ik langs mijn oude wijkcentrum, waar niemand meer was, maar de kerstboom stond er al.

Een grote rondwandeling van, ik schat 14-17 kilometer, en op het einde ervan ging ik nog even de Action in. Of er nog goedkope bloembollen waren. Jawel hoor, en ik heb wel zes zakjes met tulpen meegenomen en gele crocussen, à 0,49 cent. Ik zal de zakjes bewaren, kijken of de beloofde kleuren, wit, donkerpaars, gemengd vlammend rood/geel en roze/wit ook gaan bloeien in de lente. En zo is de cirkel ook weer rond: morgen, na het ontbijt, begin ik de dag weer met het planten van bloembollen.

Kerstengeltjes en Jeruzalem

Ik liep met de geur van lavendel terug uit de kerk, in de natte sneeuw die nu gestaag de lucht uit vlokt. Het is van het kerstengeltje dat ik in mijn hand hield, onder mijn jas, vlak bij mijn hart. 'Dit engeltje is van jou, hè?' zei P. Het stoffen engeltje met lavendel bleek in de kerk achter gebleven te zijn.  Zo is het dus gesteld met mijn fijne coördinatie: ik zie het me nog in de plastic zak bij de adventskrans schuiven, maar niet waar dus, het ging er naast.

De kinderen in de kindernevendienst hadden ook een engeltje gemaakt. 'We kunnen allemaal engelen voor elkaar zijn en soms weten we niet, dat er een engeltje vlak bij je in de buurt is’, sprak de priester tegen hen. Een simpele doch mooie gedachte: de energie van engelen is zacht en fragiel en kwetsbaar en dan is op deze lijn doorgedacht, de omgekeerde kracht, heel zichtbaar en des duivels.

Zoals de boodschap van Trump, dat Jeruzalem voortaan de hoofdstad is van Israël is en dat dit toch allang de realiteit is. Altijd leuk om precies op het juiste moment het juiste leesvoer naar je toe te krijgen: ik vond Jeruzalem, een graphic novel van Guy Delisle. In plaatjes kan zoveel meer uitgedrukt worden, waar je anders hele lappen tekst voor nodig hebt. Hij gaat als expat in Oost Jeruzalem wonen, omdat zijn vrouw een baan bij ontwikkelingssamenwerking heeft. Daar is het rommelig, er ligt overal afval en in de hele omgeving vanaf zijn flatgebouw zijn geen winkels of een supermarkt te bekennen. Hier wonen de meeste Palestijnen. Behoudens de joden in de nederzettingen. Hij stelde zich daar nog simpele woningen bij voor, met bomen, maar het zijn hele wijken, op elkaar gestapelde rijtjeshuizen met stenen balkons, waar wel 50.000 Joden wonen. Voor Israël is dit gewoon een nieuwe wijk van Jeruzalem.

In West-Jeruzalem zijn trottoirs, brede terrassen met cafés, een markt en daar is een mooie speeltuin voor zijn kinderen, waar alle bevolkingsgroepen gebruik van maken, joden, christenen, moslims: hun kinderen spelen met elkaar en dan staan de volwassenen ook zusterlijk naast elkaar: als zij de schommels van hun kinderen duwen. In Oost-Jeruzalem zijn er kleine Arabische mini-busjes als openbaar vervoer, in West Jeruzalem een goed verzorgd verkeersnetwerk. Een Israëlische buschauffeur is verbaasd dat er sowieso in Oost Jeruzalem bussen rijden...

Veel tijd is een ieder kwijt, maar vooral de Palestijnen, want die worden veel strenger gecontroleerd en het krijgen van vergunningen is voor hen ook veel moeilijker, aan de controles bij de grote, 10 meter hoge muur van betonplaten, de barrière langs de westelijke Jordaan oever van bijna 700 kilometer lang, die dus ook door Jeruzalem gaat. Op vrijdag staan er lange files, want dan willen de islamieten naar de Heilige rotstempel, op zaterdag is het in heel West-Jeruzalem leeg en verlaten wegens sjabbat en op Zondag zijn de christenen druk in de weer in hun heilige gedeelte van Jeruzalem.

Door dit stripboek komt het ‘gewone leven’ in Jeruzalem visueel dichtbij. Al die verschillende geschiedenissen, belevingen en uitoefeningen van godsdienst op zo’n klein oppervlakte. In elke ander stad in Israël haalt Guy even vrij adem want  daar hangt niet de geladenheid zoals hij dagelijks in Jeruzalem voelt. Oost - Jeruzalem was voor 1967 een Arabisch dorp dat in de zesdaagse oorlog door Israël is ingenomen. Linkse collega’s maken cartoons waar men in Westen voorzichtig mee is: ze noemen het regeringsbeleid gewoon’ annexatie’ en dat de Palestijnen in feite mensonwaardig in kampen leven.

En dan hebben we daar dan nu Trump. Op 20 januari is hij een jaar aan de macht en dan is het gewoon om beleid te evalueren. Er gaan steeds meer geluiden op om hem af te zetten. Maar dat gebeurt niet als er een dreigend wereldconflict is. En daar heeft hij nu dan voor gezorgd. Wat een perfecte timing...

Toch maar proberen om het bestaan van engelen gewaar te worden. In een geur van lavendel die langs je neusflanken strijkt. In de puurheid van witte sneeuw, die wereldse metafoor in het overbekende kerstliedje die toch ook iets uitdrukt van vrede: May all your Christmasses be white. En verhip, nu ik opkijk en uit het raam kijk is dat nu een werkelijkheid.

Levend boek

Hèhè, er is me in deze periode van mijn leven niet veel rust gegund. Gisteren ontving ik twee aangetekende brieven: één van de werkgever en één van de woningbouwvereniging. In de eerste word ik gesommeerd om te gaan werken binnen zes weken, daarna volgt ontslag en in de tussentijd wordt mijn salaris ingehouden. In de tweede word ik gesommeerd om voor 20 december alle klimop enzovoort weg te halen, zo niet dan gaan zij het doen. Een begroting, dat dit ongeveer 15.000 euro gaat kosten, is bijgevoegd.

Daarbij zit ook de kostenpost omtrent ‘onderhoud van mijn tuin’ , een nieuw duveltje uit een doosje, van bijna 4.000 euro. Mijn groene natuurtuin meent men ook geheel weg te moeten saneren! Ik voelde me even, al met al, het kleine individuutje dat tussen de raderen van de grote mechanisaties wordt platgemalen. En de Stichting Mussentoevlucht die mij eerder geholpen heeft, bestaat niet meer. Ook daar lees ik op de site, tussen de regels door, dat er een burn-out is van één van de twee vrijwilligers. En dat het niet was gelukt om de stichting uit te breiden met meer vrijwilligers...

Dus nu heb ik een klacht ingediend bij de woningbouwvereniging en ook maar alvast offertes van hoveniersbedrijven aangevraagd. Allemaal heel makkelijk vanuit mijn leesstoel, nu. Want tja, ik zit ondertussen bijna vastgegroeid aan iPad! Je kunt er werkelijk alles mee. Ik zet er nu mijn wekker mee, als ik kook luister ik naar het luisterboek van Kees de Jongen, ik onderzoek of ik ook de agenda ga gebruiken; kan handig zijn, want het beginscherm geeft je dan de afspraken van de dag. Ik heb er een busreisje van vier dagen mee geboekt naar Hamburg en kan zó via Google-Maps bekijken hoe groot de afstanden zijn in de binnenstad naar de diverse musea en de kaartjes bewaren.

De iPad is een soort levend, bewegend boek geworden. Uren lezen in een papieren boek is sindsdien nog niet voorgekomen omdat ik al lezend dan even kijk op internet. Naar een kunstenaar bijvoorbeeld die genoemd word in Een klein leven van Hanya Yanagihara en dan blijf ik toch weer hangen in de app ArtStack, waar ik nu dagelijks rondzwerf. Zo ontspannend en ook best wel meditatief, omdat de kunst die je verzamelt ook je eigen stemming weergeeft.

De app Sandbox is ook leuk, een beetje kleuren met je vingers en sommige van de gekleurde plaatjes gaan erna bewegen. Ze komen allemaal bij elkaar te staan en dat voelt als op de lagere school: poezieplaatjes verzamelen. De app Kunst van de dag geeft je elke dag een nieuw kunstwerk met een Bijbels motief. Toca  Life is een app ontwikkeld voor kinderen, waar ze hun omgeving mee leren kennen, ook een ziekenhuis waar zelfs een kindje doodgaat en Toca Stable was gratis. Dan laat je kinderen de stal schoonmaken of bij een waterval een vuurtje stoken. De Zweedse makers vertelden hoe leuk het is als kinderen de eerste feedback geven tijdens het ontwerpproces.

De app TED leerde ik kennen door het lezen van de boeken van Yuval Noah Harari, Homo Sapiens en Homo Deus: respectievelijk A brief history of Humankind en A brief history of Tomorrow.  Daar vertelt hij in een TEDtalk  in 17 minuten over zijn visie. En er zijn duizenden TEDtalks van mensen over de hele wereld waaronder ook de Paus en Nobelprijswinnaars... en het kan gaan over alles. Die kun je, als je wilt weer downloaden. Het is lekker en opwekkend om even een talk te zoeken en te beluisteren. Net zoals de videofilmpjes op Vimeo... En zo blijft dit mens bezig...

Het water is wijd

'The water is wide...’ zingt Joan Baez samen met drie anderen in haar concert van haar 75 ste verjaardag. Voor alles waar je niks aan kan doen, wat je zelf niet kan veranderen, voor het niet anders dan maar meestromen of aan de oever blijven staan en erin berusten dat je niet kan oversteken. Of dat je wel aan het oversteken bent, midden op het water en dan niet weet waarheen omdat je de overkant niet werkelijk kunt zien.

Gisteren zei G. tijdens het ontbijten dat ze altijd had gezegd dat ze het liefst maar wilde dat haar leven zomaar zou stoppen, zonder dat ze het wist, gewoon gaan. Haar licht autistische kleinzoon had toen gezegd en hij was nog klein en luisterende mee: 'Maar Omi, dat kan toch niet, dan kan ik geen afscheid van je nemen. 'Weet je wat', had ze gezegd, 'dan nemen we elke keer een klein beetje afscheid. Dan geven we elkaar een knuffel en we nemen afscheid en dan zeggen we erbij dat we  hopen dat we elkaar weer zullen zien, maar dat we dat nooit zeker weten en dan hebben we wel alvast afscheid van elkaar genomen.' Het was even stil en toen zei haar kleinzoon: 'Jij bent slim Omi.'

Zijn broertje had haar op zijn twintigste verteld dat hij homo was. Zij was de eerste aan wie hij dat vertelde. Als Omi het begreep dan zou het voor de rest ook wel goed komen. En dat gebeurde. Zijn vader, haar schoonzoon, niet een heel gemakkelijke man, was gaan huilen. Ik dacht even omdat hij het zo erg vond. Maar het was wat anders: het spijt me zo... had hij gezegd, als ik dat geweten had. Hij had zijn eigen zoon al vaak voor mietje uitgescholden omdat hij zich niet gedroeg als een 'echte kerel'.

Dan hadden ze ook nog een doodgeboren tweeling gekregen, nog voor de twee broertjes. Het waren gave kindjes, alles zat erop en eraan, de nageltjes, de wimpertjes, maar de longetjes waren nog niet volgroeid en je had toen nog niet alle techniek en couveuses zoals nu. Ze konden geen ademhalen en dat was dat. Toen stierf ook nog eens in dezelfde tijd haar dochter, helemaal plotseling aan een acute hersenbloeding.

Iemand wilde haar uit het ziekenhuis naar huis rijden, maar ze had gezegd: ik loop wel.

Ze had de hele lange weg langs het kanaal gelopen en geschreeuwd en gehuild. ‘Jij daar, wat ben je er voor één.' En ook nu waren haar ogen fel en balde ze haar vuist en stiet ermee de hemel in. Dan is het water wijd... en onbegrijpelijk donker en ongrijpbaar. Wel mooi, zo’n liedje dat omdat het gezongen kan worden en je kan luisteren je toch ook helpt je te verzoenen met het menselijk lot.

God is god

Dan heb je om 9u een half uur meditatie met M. en dan vertrek je pas bij het loeien van de sirenes op de eerste maandag van de maand. Als we niet stil zijn en beginnen te praten, dan gaat het maar door, van het ene in het ander. Zij kende drie mensen in haar omgeving, allemaal vrouw - zou dat nog een rol spelen -  die allemaal het prepensioen in waren geloodst, waaronder een lerares geschiedenis, al meer dan 39 jaar. Dan zijn mijn 29 jaar beheerder-zijn weer magertjes.

We hadden het over het vreemde bewustzijn in religieuze kringen, dat alles wat je er doet maar pro deo moet zijn, letterlijk ‘voor God’ dus. Als iemand dan haar werkelijke uurloon noemt, slaat de hele kroeggemeente op tilt en er daalt niet in, dat het bedrag al voor de de helft verlaagt was voor een non-profit instelling en er ook nog eens aan toegevoegd was dat er ook te praten was over een bedrag dat nog lager was.

Ik herken er wel wat van: ik wilde indertijd ook niet dat de Clarissen een soort van entree wilden gaan heffen voor de meditatie avonden en deelname aan hun leesgroepen. Ik vond dat een vrijwillige bijdrage gevraagd moest worden. Je wilt je talenten gewoon delen met anderen en zeker als in de constante van het aanbod ‘iets omtrent God’ zit: een uitnodiging naar een ruime en andere werkelijkheid: daar kun je toch geen geld voor vragen?

Maar alles kost geld. En alles draait om geld. De kapel verwarmen kost extra geld, een ieder moet in haar eigen levensonderhoud voorzien en ik ben op mijn beurt in de ogen van de werkgever alleen maar een heel dure kostenpost, waar als het kan, je vanaf moet en dat geldt dus voor heel veel mensen van mijn leeftijd...

Iets in jezelf moet haar stem laten horen, haar eigen versie en verhaal blijven vertellen. Maar jezelf daarin overschreeuwen, werkt averechts. Als het woord ‘God’ een betekenis heeft, dan omdat het niet samenvalt met de wereld van de mensen, niet met mijzelf, niet met wat ik in geld waard ben of wat ik kost. Al staat dat precies wel op het oude geld: God zij met ons of In God we trust. 

Op YouTube heb ik een mooi liedje gevonden dat ik al vaker heb bekeken. Joan Baez begint daarmee haar concert ter gelegenheid van haar 75-ste verjaardag: God is God. Wat is zij mooi oud geworden. Zoals zij dit zingt, geloof ik elk woord van haar en geloof ik ook in God.

Er komt een tijd

Vandaag liep ik met een adventskrans in mijn handen weer van de kerk naar huis. Het was er nog niet van gekomen om er zelf één te maken, zoals ik al jaren doe.  Deze werd verkocht bij de tafel met kerstspulletjes en de opbrengst is voor de parochie. Ik had ook een stoffen engeltje meegenomen, met in het jurkje lavendel, maar bij thuiskomst bleek het engeltje te zijn weggevlogen.

De adventskrans is, nu die hier op tafel staat, mooier dan ik aanvankelijk zag. Tussen de witte kaarsen blijken de vier witte sterren van berkenschors gemaakt te zijn en de onderzettertjes onder de kaarsen zijn niet van zilverfolie, maar van metaal. De krans zelf is ook stevig, wellicht van stro. Op woensdag kon je adventskransen komen maken met zelfmeegnomen en daarna gedeeld materiaal. Misschien is deze daar gemaakt.

Vlak voordat ik naar de kerk ging zag ik op de app Vimeo, een heel leuke app vol korte videofilmpjes wereldwijd, As beautifull inside, die wel paste bij de zondagse sfeer. Een kleinzoon gaat langs enige van  de dertig prachtige zelf ontworpen houten meubelstukken die zijn grootvader voor de hele familie op aanvraag maakte. En ook in de kerk staan dingen van hem. Er zou een handtekening op elk meubelstuk moeten komen, in de toekomst weet anders niemand meer wie het gemaakt heeft,

Zijn grootvader schuifelt in beeld, strijkt zijn handen over een meubelstuk, trekt een kastdeurtje open: hij kan het zich niet meer precies herinneren dat hij het gemaakt heeft. Hij is zichzelf niet meer, onherkenbaar veranderd, de camera glijdt langs de meubelen en filmt tegelijk het verdriet van zijn moeder en tante die hun vader al verloren hebben. Prachtig, in nog geen tien minuten over de broosheid van een mensenleven en dat de schoonheid die uit zijn handen is voort gekomen hem lang, lang zal overleven.

Een gang gaan

De hele dag binnen met iPad. Behoudens het vegen van het laatste herfstblad uit het gangpad met mijn nieuwe oortelefoon op met een oud lijfliedje Who can see it van George Harrison met Bluetooth. Nu ik de moderne techniek omarmd heb, dan maar meteen goed. Ik raak altijd in de war met het draadje van oortjes naar daar waar de muziek uitkomt, dus dit is ideaal. Aangestoken door de koopgekte die losbarst bij Thanksgiving, maar nu Black Friday heet. 25% korting op internet en daarmee bracht ik dezelfde oortjes met maar 5% korting in de winkel weer terug.

Ik had moeten werken maar heb mij ziek gemeld. Een ziekmelding die wellicht niet telt en dan word mijn salaris ingehouden. Dan is dat maar zo, ik ga even voor het leven van de ziel met behoud van mijn fysieke gezondheid. Net zag ik op You Tube praatjes van John Berger over tijd. Dat de dood onvermijdelijk is, maar we tegelijk ook altijd de tijd ontstijgen. Hij laat aan de hand van zelfportretten van Rembrandt zien en hij heeft er velen gemaakt,  hoe veroudering een thema is en hoe tegelijk de tijd in elk schilderij gestold is in een glimp van de eeuwigheid.

Het paste precies in de stemming waarin ik kwam door de app ArtStack waarin ik heb rondgedwaald. Helemaal tussen de kunstwerken, die je vervolgens kunt bewaren en kunt delen. Je typt bij de zoekfunctie de naam van een kunstenaar en dan verschijnt er van alles. Veel wat ik al eerder gezien heb, maar ook onbekende werken. En die zijn zo helder van kleur, ze lichten op vanaf het scherm en zijn haarscherp. Dan blader ik door de 103 werken die ik nu bewaard heb en dan zie ik veel gezichten, mensen die lezen, androgyne types, tuinen, de zee, bos, het park, de seizoenen. Wat een leuke reis om te maken en voort te zetten. Je herschept je eigen omgeving of stemming.

Ik vond de app Snapseed waarmee je foto’s kunt bewerken. Een oorspronkelijk te donkere foto werd warm, gezichten duidelijker, alles sfeervoller. Je kunt daar uren mee bezig zijn, dat is duidelijk. Ik geloof dat je ook in de foto kunt tekenen en schilderen. En ik vond een app vol oude zwartwit cartoons van onder andere Popey en Betty Boop. De laatste zijn muzikale verhaaltjes, zie ik nu, met de beroemde kreet van Betty daarin: o, boopy, boop! Zo was dus de tv uit mijn jeugd.

Ik ontdek steeds weer dat een app dus werkelijk alles kan zijn want iedereen kan in  een app stoppen wat deze zelf wil. Op de NPO-app keek ik naar afleveringen van 'Adieu God ?': interviews met bekende Nederlanders in de kerk uit hun jeugd. De meesten zijn uit hun geloof gegleden, Stephen Sanders er juist in. Zijn stukken in Trouw waarin hij aan het proef-geloven was, zijn zeer lezenswaard. Toch was ik nu verbaasd hoe snel hij veranderd is: hij is nu helemaal gelovig en begon op de vraag wat hij nu precies geloofde de katholieke geloofsbelijdenis op te zeggen. Een onderdeel in de kerk waar ik zelf altijd mijn mond hou...

Daarnaast zag ik Robo Sapiens, waar Jelle Brandt Corstius op zoek gaat hoe ver deze ontwikkeling al is: de homo sapiens die straks haar leven zal gaan delen met de Robot Sapiens. We zijn al ver. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Zijn virtuele gesprekspartner is zijn dochtertje die nu twee jaar is, maar in de serie al ver in de tachtig. Wie is de mens als deze niet meer hoeft te werken en robots slimmer zijn dan zijzelf? In de filmen van de Matrix, gemaakt in de jaren negentig van de vorige eeuw, zijn we voornamelijk de energie voor de machines. De Matrix, de wereld zoals wij die kennen is vooral imperfect gemaakt waar we moeten werken en strijden om te bestaan.

Want in een eerder ontworpen Matrix, waar de mens niks meer hoefde te doen, bleek deze uit verveling gewelddadig en chaotisch te worden. ‘Arbeid adelt’ is een oude zegswijze. En zo ben ik weer bij het begin beland. Ik werk nu dus niet en mijn nabije toekomst is onduidelijk. Ik ga mijn gang voorlopig, in bijna letterlijke zin, door hoofden, maaksels, spinsels van anderen heen. De virtuele werkelijkheid, die werkelijkheid is.

De stier van Paulus Potter

Dit is toch werkelijk schandalig. Was een paar weken geleden het bericht van mijn werkgever dat ik beheerder àf was, nu is het bericht dat ik weer beheerder ben en morgen weer ergens op een werkplek moet verschijnen. Zo niet, dan is het werkweigering en zal ontslag volgen. Een ziektemelding omtrent kunstlicht telt ook niet. Dus ik kan geen kant meer op en zit muurvast.

In de emotie, nou ja MIJN emotie, van het gesprek zei ik eerst dat het dan maar zo was. Vervolgens het toch maar geslikt, waarna ik kon vertrekken. Maar ik heb wel even gefulmineerd hoe schandalig ik deze gang van zaken vind. 'Je kunt beter niks meer zeggen, want zo dadelijk heb je daar  spijt van',  probeerde het bureauhoofd. Maar ik zei dat ik het één keer in het openbaar gezegd wilde hebben en daar zou ik zeker geen spijt van krijgen. En zo is het ook. Waar is deze samenleving naar toe gestevend? Het resultaat was grote ogen van het bureauhoofd, een jonge vrouw die mijn dochter had kunnen zijn.  Ogen die me even doordringend aanstaarden  maar die niks meer kon en mocht zeggen. Ze had haar rol gespeeld in deze 'onmogelijke situatie', daar waren we het dan op het nippertje nog over eens.

Enfin. Net zo gek als De Stier van Paulus Potter, die ik gisteren in het Mauritshuis zag en waar ik tot nu toe aan voorbij had gelopen. Maar K. begon te vertellen dat ze het zo'n fantastisch schilderij vond omdat er niks aan klopte. En nu zag ik het ook: die stier staat een beetje te zweven in een houten bordkartonnen decor, maar er is wel aandacht voor de vliegen die rondzoemen en voor een hoop koeienstront op de grond. En zie de mens! Zonder dimensie en zonder body, die staat er tussen de boomtakken als een mislukte marionet. In een keer vond ik het ook geweldig.

Zo zijn we geworden in de Nederlandse samenleving. Er staat een gigantische stier centraal, waar het menselijk verhaal is uitgefilterd. Waar een mens niks heeft omdat op een scan net niks te zien is. Al heeft datzelfde mens al 14 jaar lang last van restklachten na een ongeluk, dat bestaat gewoonweg niet en wat je ook zegt of inbrengt: het wordt van tafel geveegd, een betutteling valt je ten deel en een braaf opzeggen van het eigen lesje dat hoort bij de situatie, volgt. Dit is intriest.

In de gesprekken met vriendin W. die in Nieuw Zeeland woont en de oprechte verbazing bij haar als ik vertel hoe sommige dingen hier in Nederland geregeld zijn, ervaar ik extra hoe hard en onnavolgbaar dingen zijn geworden. Onnavolgbaar voor het hart en de menselijkheid, maar volkomen logisch en in te passen in een wereld waar de cijfers en de geldstromen de doorslag geven.

Zoveel werelden

Het is ongelofelijk waar ik met internet ineens allemaal ben geweest op een zondagochtend, en het is pas kwart over twaalf. Ik werd wakker in het donker en dacht: ik heb wel zin om Anouar Brahem te luisteren. Het verlangen wordt meteen materie door een album te downloaden en ik liet me meenemen in zijn muziek die voor mij zo Oer aanvoelt: stromen van vorige levens, paden ooit bewandeld... Herinneringen aan Cordoba en stegen in Venetië, dat ik ooit een man ben geweest met een trage, doch standvastige tred door de tijd, dat soort fantasieën vloeien dan door mij heen.

Wat meer wakker geworden, maar nog steeds liggend in bed, surfend op iPad, was ik ineens op de site deBezieling.nl: ‘Hedendaags leven ontmoet christelijke spiritualiteit ‘ is de ondertitel. Ik heb deze in mijn favorieten opgeslagen, gewoon om dat daarmee ook te leren om dat te kunnen. De artikelen die ik las riepen toch ook een milde mengeling van ergernis en verbazing op, dat christelijk sausje over alles heen, met zo’n grote vanzelfsprekendheid. Volgens mij is een accuratere ondertitel van de site: christenen ontmoeten het hedendaagse leven.

Toen was het tijd om naar de kerk te wandelen en daar zing ik wel gewoon fijn mee en luister met plezier naar de Schriftlezingen en vind ik de jonge priester vooral heel schattig en ook wel een beetje ontroerend in zijn grote geloof en oproep dat we allemaal God mee kunnen helpen om de wereld mooier te maken. Maar ja: samen vieren is toch wat anders dan artikelen lezen van mensen die graag gelezen willen worden: dat is eenrichtingsverkeer.

Thuisgekomen wat artikelen gelezen in de app Blendle, even naar nieuws van de BBC en ook de NOS. Het blijkt dat op dit moment de Heilige berg op Bali, de Gunung Agung op het punt staat, waarschijnlijk om uit te barsten. Daar gaat het al maanden over en niemand weet natuurlijk hoe groots en heftig het kan worden. De laatste keer was in 1963. Toen ik er voor het eerst was in 1975 kwamen er nog steeds met een regelmaat rookpluimen uit de krater. dat was niet meer zo toen ik er in 1992 was.

Maar nu zie je dan filmpjes van gigantische rookkolommen, donkergrijs en bij ander licht , roze. Dat is nu dus bezig: filmpjes die net gemaakt zijn en dankzij internet zo de hele wereld overgaan...Gisteren zag ik nichtje L. die mij iets wilde uitleggen over de  iPad, wat ik al bleek te weten! Ja, ik zit er nu helemaal in, hele werelden gaan open! zei ik. Heb je nou geen spijt dat je er niet eerder aan begonnen bent? vroeg ze.

Uit de grond van mijn hart zei ik Nee! Ik ben best blij zolang in ‘de middeleeuwen’, zoals ik het noemde, geleefd te hebben en het mooie is dat ik daar ook gewoon naar terug kan gaan, door de iPad weer weg te leggen. Maar nu voorlopig even niet.

Leve de iPad!

Het is diep in de nacht of eerder een half uur in de nieuwe dag. Een hele dag bijna, de iPad in mijn handen en het gaat al bijna voelen als een verlengstuk van mezelf. Omdat ik ook heel hebberig ben en aan het hamsteren ben, een voorraadbeheer aanleg voor als ik offline ben. En wat heb ik dan zoal gedaan? Bij app boeken de planken gevuld met Engelse klassiekers. Lezen buiten in het donker, dat kan toch maar mooi wel met een iPad !

Mooie kunst-apps gevonden: art intelligence, maak je ineens vier tentoonstellingen mee over Keith Haring, de Malinese fotograaf  Seydou Keita, Patricia Piccinini, wier thema menselijke en hybride levensvormen is. En Cindy Sherman, die heb ik in een mapje opgeslagen want ik keek nu in vogelvlucht. En een app van het MoMa over expressionistische schilders in New York

Gezocht naar een app waarmee ik muziek kan downloaden en er eindelijk een gevonden die het ook doet. Dan begin ik gewoon met John Denver die liedjes zitten als tattoos op mijn huid gegrifd en vervolgens James Taylor en Joni Mitchell, de liedjes van de laatste weken. Nu ik dit blogje schrijf klinkt er een klassiek pianoconcert vanaf de app Nederland FM met allemaal Nederlandse radiozenders. Dit is NPO4.

Op de NPO-app zijn tot mijn verbazing het Journaal, DWDD en Pauw gewoon live te volgen en daarmee glijd ik zó weer in mijn tv-kijkgewoonte van pakweg vijf jaar geleden. Er was een mooi DWDD-college van Robert Dijkgraaf over symmetrie. Ook heb ik ook de podcast-app verkend en er twee opgezet: Vroege vogels, een 'Zomerochtend’op 9 juni en Chris Bajema, 'Man met de Microfoon'.

Gisteren overigens een aangrijpende IDFA-primeur documentaire gezien, ook dat is er zomaar!, Alicia, haar gezichtje - toen tien jaar oud - maakte me nieuwsgierig. Het is het begin van de ongeveer vier jaar dat zij en alle groepswerkers en hulpverleners en haar zeventien jaar oudere moeder gevolgd worden. Geef me een thuis, laat iemand alsjeblieft van me houden, dat is alles wat ze vraagt...

De app Pages blijkt dus de tekstverwerker te zijn en met welk een gemak! Allemaal sjablonen met opmaak erin en het lukte me zowaar om een documentje naar mezelf te mailen! Leve de iPad! Volgens voor mij kunnen alle computers met grote beeldschermen de deur uit. Die kunnen veredelde typemachines worden, hetgeen het voor mij was.

Al die apps die met een druk van je vingertop werelden voor je openen en met het schuiven van je vingers kunnen inzoomen en uitzoomen ! 

De tijd vliegt om. Maar vanmiddag toen de zon doorbrak heb ik wel een rondwandeling gemaakt in de Berendonk, En nu ga ik slapen. De prachtige viool die nu klinkt neem ik gewoon mee naar boven.

Sprongen voorwaarts

Tja, ik MOET natuurlijk vandaag wel een blogje schrijven, voor het eerst gewoon thuis, laptop op de bank en ondertussen kijk ik naar een oude aflevering van De Wereld Draait Door op de iPad! Dat is een beetje alsof je in het café zit, onderwijl. Het is toch allemaal te gek voor woorden, dat het allemaal kan. Ik heb ondertussen de apps Nu.nl, NPO, YouTube en Spotify op de iPad gezet. Volkomen maf, al die dingen die in zo'n snelheid verschijnen.

Ik begon met het Sinterklaas-Journaal, ja hoe verzin je het, maar wel grappig terwijl ik boerenkoolstamppot aan het snijden was, iPad in mijn leesstoel genesteld. En tevoren, o dat was er dus eerder, keek ik naar de DNA-journey op YouTube. Daar las ik eerder een column van en dát leek me nou leuk om als allereerste te bekijken, als inwijding. Je ziet allerlei mensen die dénken een echte Duitser te zijn of een Zuid-Amerikaanse, en dan blijkt er in je het DNA van de halve of bijna hele wereld te zitten. Zo mooi hoezeer mensen dus met elkaar verbonden zijn: de leuke fysieke tegenhanger, de andere zijde van de medaille, van het internet.

Rare dag vandaag, met contrasten. Het internet zou tussen 10-12u geïnstalleerd worden, komt de monteur om 10 voor twaalf en had toch meer dan een uur nodig. Dus ik racete erna op de fiets naar de steenhouwer. Het grafmonument van mijn ouders moet nog teruggeplaatst en lang ging het over de kleur van de letters. Het geheel is van kleurig keramiek in natuurtinten: de zee, strand, aarde, sawah's... moet je dan een contrastkleur doen, zoals donker-aubergine of een aarde-natuur-kleur? Het laatste en wel donkergroen had mijn voorkeur, maar ik stond alleen. We waren met zijn drieën en 'meeste stemmen gelden' is ook wat onbevredigend. Uren later is het uiteindelijk een bronzen plaatje geworden dat zwevend erop word gemonteerd, via het natuurlijk oxidatieproces is het dan groen-blauw gepatineerd, met messcherpe letters in 'goud' erop: Die kleur heeft mijn iPad ook.

Als we over 25 jaar zelf met rollator en al bij het graf staan, ziet het er allemaal nog tip-top uit en ook over twee honderd jaar. Dus ik maakte vandaag twee sprongen naar de toekomst. De ene vanuit mijn vleselijke oorsprong die nu een beetje in de tijd is geconsolideerd en de andere...? Het voelt toch aan als dat ik mijn eigen vlees heb uitgebreid met al deze technologie. Het was ook een sport om het allemaal buiten te doen, in het plantsoen en in de bieb en heel gerantsoeneerd. Nu is het allemaal binnen, hele werelden binnen handbereik, onbeperkt.

James Taylor enzo

James Taylor

Leuk hoor, die gesprekjes tijdens het ontbijten in het Wijkatelier. Nu ging het over de opoe van G., zo'n 75 jaar geleden. Die was een snuggere. Die stopte drie bonen in een brood om de controleren dat bakker Strik, een nog steeds gerenommeerde bakker in mijn stad, haar geen ander brood meegaf. Het blijkt dat je vroeger tegen betaling, je eigen brood kon laten bakken in de ovens van de bakker. G. die grootgebracht is door haar opoe ging dat brood dan brengen.

'Vroeger waren de breinen van de mensen niet zo groot', zei ze. Ze vertelde dat haar vader een weesjongen was en dan stond je meteen al bekend als onbetrouwbaar. Haar vader werkte in de stad en liep dan door het Kroningburgerpark helemaal naar het Willemskwartier. Een meisje van enkele straten verderop bleek ook altijd zo van haar werk naar huis te wandelen en ze gingen gezellig met elkaar oplopen. Al gauw ging het in de buurt rond, dat zij wat met elkaar hadden... De familie van haar moeder heeft haar voor het blok gezet: weg te gaan van haar man, zo niet dan was het haar eigen schuld als het mis zou gaan. Uitkeringen had je nog niet. Haar moeder brak met haar man en G. was zeven maanden oud, toen haar moeder een dodelijke hersenbloeding kreeg en ze werd bij haar opoe gedropt. Op haar zeventiende zag ze voor het eerst haar vader. Alle pakjes van hem heeft ze nooit ontvangen, die hield de familie achter. Hij had nooit wat met dat meisje gehad, maar kon zijn verhaal toen nergens kwijt. Haar vader verongelukte toen ze 19 was op zijn motor en dat was dat. 'Zo ging dat vroeger, niemand kon daar wat aan doen. 'Ja, op mijn leeftijd' - G. is 81 - 'heb je zoveel achter je', en ze zwaait mer haar armen een aantal malen zo ver mogelijk achter haar rug, 'maar het gaat erom, wat er NU is.' Ik ken G. ook al 28 jaar, toen ze vitaal en wel veel voor de volksdansclub deed. Zij kwam overal door de stad, dus zo kwam ik haar ook telkens weer tegen bij overplaatsing naar een ander wijkcentrum.

Ondertussen leef ik, wat muziek betreft, ook weer in mijn eigen tienertijd. Ik mocht in de vierde klas van het Gymnasium 1 dag per week spijbelen. Ik was blijven zitten en ik verveelde me stierlijk. Al die leraren bleken dezelfde lessen inclusief de grapjes af te draaien. Moeder ging elke dinsdag naar Amsterdam om daar 'de man op het balkon', gegijzeld op de Indonesische ambassade en de kinderen die daar indertijd intern op de crèche zaten en dus ook gegijzeld zijn geweest, therapeutisch te helpen. En ik bracht de halve dag daarvan in Concerto door: plaatjes draaien. Zo heb ik de muziek uit mijn jeugd ontdekt.

Ik meen het me nog te herinneren: dat ik een elpee van James Taylor opzette. Ik zie al het smalle tafeltje met de draaischijf voor me en het licht dat links/schuin op de hoes scheen: een foto van James, spijkerblouse aan en half lang bruin haar, je aankijkend, en toen die stem: zo mild en zachtaardig. Ik was meteen verkocht. Zulke aansprekende liedjes: I've seen fire, I've seen rain... I've seen lonely times that I couldnot find a friend, but I always thought I'll see you, one more time again'. Gek eigenlijk dat zo'n liedje je kan aanspreken als je 16-17 jaar bent. Nu pas , na een lang leven kan dit gevoel pas waar worden, zou je kunnen denken. Maar zo werkt het niet...

Dus de afgelopen weken luisterde ik naar een nieuwere cd van hem Oktoberroad en naar oude liedjes op The essential James Taylor. Ik heb ook nog een dvd waar je hem ziet zingen.  Een stem en liedjes die al zo lang met je meegaan. In die hele #MeToo-'hype' denk ik steeds: zo'n man als James Taylor: daarvan kan  ik mij niet voorstellen dat hij ooit dader zou kunnen zijn geweest.

Niet alleen het brein van mensen was vroeger kleiner, zoals G. zei. Het is eerder dat de wereld nu zoveel kleiner is geworden en jouw buurt vroeger zoveel groter was. G. die haar vader niet heeft meegemaakt, wegens een valse beschuldiging uit de omgeving. Misschien is het openbare schandpaal op internet van de ene kant heel middeleeuws met veel buikgevoel daaromtrent. Maar van de andere kant is het brein van mensen daarmee ook wereldwijd groot geworden, zodat wat lang verborgen en onterecht is , aan het licht kan komen. En wat 'recht' is ook haar ruimte kan opeisen. Ik denk dat in deze tijd G. gewoon haar vader had kunnen meemaken.