donderdag 29 oktober 2009

Reis van de geest

De verhalenverteller van het Afrika-Museum haalde me op zijn fiets in, stopte en vroeg wat ik van het museum vond. Nu had ik pas het Tropenmuseum in Amsterdam bezocht en zat de twee net te vergelijken in mijn hoofd. Ik vertelde hem dat en zei dat ik het Afrika Museum een statisch museum vond. In het Tropenmuseum is er op dit moment op de bovenverdiepingen als het ware een reis te maken langs de rijke verhalenculturen door de verschillende continenten heen.

Ik was daar heel opgewekt vandaan gekomen en had me wéér bedacht, dat de christelijke theologie met dat éne Verhaal gigantisch achterloopt op het antropologische besef dat ten grond slag aan de inrichting en presentatie in het Tropenmuseum: er zijn zoveel verhalen, de wereld is kleurrijk en divers en inventief, dus mensen zijn zo, hoi, hoi!

Het Afrika Museum ademt, ondanks de moderne presentatie toch de sfeer van de Oude Verzamelaar: de blanke Mensch, die het donkere continent Afrika heeft ontsloten en terug is gekomen met schatten en voorwerpen, van alles wat! van alles wat! en die dit alles trots aan het publiek toont met de boodschap: we geven geen waardeoordeel, nee hoor, zo zijn we niet.

Maar wat een mens zegt níet te zijn, dat is ie vaak juist wel. Ik was gekomen voor de tentoonstelling Reis van de Geesten en alhoewel ik de enquêtrice die er ook rondhuppelde een 7 gaf voor het museum en een 6 voor de tentoonstelling, ben ik nu geneigd om beide een 5 te geven. Waarom?

De hele grote ruime hal was voor deze gelegenheid donker en duister gemaakt met zwarte gordijnen. Dat gaf een doolhofachtig en ook een beetje spookhuisachtig gevoel en in elk nieuw hokje kwam je een moderne kunstenaar tegen, die iets deed met het Afrikaanse gedachtengoed omtrent Geesten, Voodoo, Voorouders, Beschermgoden enzovoort. En daarmee werd alles wat je zag dus vervormd naar een donker gebied: je werd er ongeveer letterlijk de nacht in getrokken.

De openinszinnen voordat je de tentoonstelling betrad waren best wel veelbelovend: 'May the Force be with you... wordt er in Star Wars gezegd en geestkracht(en) zijn in het Westen ook aanwezing bij Harry Potter en The Lord of the Rings, dat is allemaal fictie, maar in Afrika is het nog een onderdeel van het allerdaagse leven.'

Zoiets was het en wat was het dan ánders geweest als al deze kunstenaars geëxposeerd hadden in de lichte, hoge ruimte met veel buitenlucht dat door het glas de hemel laat zien, zoals de expositiehal eigenlijk is. Stel dat er met met savannebruine kleuren gewerkt was en iets met paden van rode aarde... dan was alles wél bij het leven van alledag gekomen.

De verhalenverteller zei: 'Ja daar zit wat in. Er is teveel vanuit gegaan dat voodoo iets engs is, waar we in het Westen bang voor zijn. Heb ik toch echt iets geleerd. Jammer dat ik verder geen invloed heb in het museum, maar ik ga het toch wel rondventileren hoor, als ik de kans krijg.' Hmmmm. Leuk ja. Mijn geest mag best wel ergens spoken van mezelf, ik zal niet akelig of gemeen worden.