woensdag 16 maart 2016

Een weg gaan

Ik kwam het kaartje weer tegen, tussen al mijn rommelspullen: een man loopt in een rechthoekige kamer met  een turquoise dichte deur met glasruitjes,  rode muren, een geel met rode strepen houten vloer met daarop een Perzisch-achtig tapijt in dezelfde kleuren, met de handen in de zakken rondjes langs de muur. Het is een kunstproject van Francis Alÿs, die vaker 'beweging' tot thema van zijn werk maakt. Zo liet hij eens een meer dan menshoge zwarte opblaasbare bal los op straat. De mensen en kinderen lieten deze spontaan rollen: er ontstond een plek van ontmoeting.

Bij dit werk, dat ik op video heb gezien in een museum in Düsseldorf, dat 'religie 'als thema van de tentoonstelling had, staat: 'For 7 days, from 9 to 7 pm I will walk in my studio a distance equivalent to that of the Camino Ingles, the 118 km route walked by the pilgrims from the port of  El Ferrol on the Atlantic coast to the holy of  Santiago de Compostella.


Dat is mooi, dacht ik spontaan. Ik dacht aan een vrouw die ik ken die iets soortgelijks in Nijmegen heeft gedaan. In verband met haar gezondheid kon ze niet in het echt naar Santiago de Compostella lopen, wat een wens van haar was,  en heeft daarvoor in de plaats heel Nijmegen belopen, overal waar 'een weg' is: van de grote straten tot alle achteraf steegjes. Het zegt iets over de kracht van de geest: hoe je die kunt verzetten en kunt laten reizen, al ben je op een beperkte plek.
Maar dan lees je ook nog iets anders: Rumors goes that while jailed in Spandau, Albert Speer walked in circles in the prison patio, pacing the exact distance from one city to another and imaging the places he would be passing through on his virtual tour around the globe. 
Hé! Dat gun je deze man, de architect van Nazi-Duitsland, toch eigenlijk niet. Je zou graag willen dat hij zou lijden onder zijn gevangenschap, maar daarvoor in de plaats bevrijdde hij zich, met dezelfde kracht van geest.

'De weg gaan...', maar welke weg? Het lopen van Francis Alÿs in zijn studio zegt in feite dat elk levend lichaam een wereld met zich mee draagt, die je aan de buitenkant niet ziet en waarvan je niet weet wat het behelsd. Alles hangt af van de eigen bewust gewilde intentie: Loop je voor loutering, inzicht , rust en vrede, antwoorden op levensvragen zoals het doel van vele pelgrims is? Of om te ontsnappen aan een verdiende gevangenschap, zoals Albert Speer?

Ik vraag me af welke wereld, elk levend lichaam met zich meedraagt, elk mens,  die nu  'een weg gaat', maar anoniem geworden, 'de vluchtelingenstroom' heet.