dinsdag 22 februari 2011

Beeld

In welke mate is het beeld, veel meer dan woorden doorslaggevend om een reis te gaan ondernemen? Een foto van een prachtige zee, een ruïne, een dorpje, een olijfboomgaard: reden om af te reizen, veel meer weet je meestal niet. Onlangs kwam mij een afbeelding voor ogen van Johannes Kelpius. Ik viel meteen voor hem, een zachte, kwetsbare, ontvankelijke blik. Een hand die licht het hoofd aantikt, alsof het zegt: Ben ik wel goed wijs? Wat denk ik nou, wat voel ik nu, wat wonderlijk! Hij blijkt een mysticus te zijn uit de 16e - 17e eeuw en zijn houding nodigt je uit om eventueel een reis naar hem te willen ondernemen.

Zo werkt verliefdheid. Niet je ratio, maar je lichaam schijnt te beslissen of je in iemands vaarwateren wil gaan zwemmen, blijkt uit recentelijk onderzoek. Je weet zo goed als niks, maar je wordt naar elkaar toegetrokken. Johannes Kelpius deed me meteen denken aan die van de oudste afbeelding van Cimabue van Franciscus, in de kerk van Assisi. Zou degene die Kelpius heeft afgebeeld, geinspireerd zijn door afbeeldingen van Franciscus? Hetzelfde soort broos, klein mannetje met een sterke blik. Zó ben ik, alweer meer dan 10 jaar geleden, in de Franciscaanse beweging verzeild geraakt.

Ik zat op een Zondag in de bieb, sloeg een krant open en keek recht in zijn ogen. Ofwel zijn ogen keken mij vanuit de twaalfde eeuw aan. 'De Advertentie' heet het in Franciscaanse kringen. Zéér veel mensen zijn zo op zijn spoor gekomen. Zomaar een plaatje, een beeld, je weet van niks, maar je gaat op pad, het eindpunt is ombekend. Er zijn kloosterroepingen uit voort gekomen en je kunt niet zomaar meer terug.

Vriend E. en ik bereikten afgelopen zondag het eindpunt van het Ludgerpad: een boom in Aalten, de Ludgerboom, nabij een kerk. Een lindeboom en bij dit woord stel je je een beeld voor van een grote schaduwrijke boom, die royaal haar takken spreidt met een stam zo dik dat je er met zijn tweeën tegenaan zou kunnen zitten. Maar de boom viel tegen. Santiago de Compostella stelt ook heel veel pelgrims teleur.

Maar wijs geworden van de reis weet je dan: het gaat niet om het einddoel, het gaat om de weg die je aflegt. Er is een beeld dat roept, waarvan de inhoud alle woorden overstijgt.