Kwam het doordat ik op de eerste rij zat? De film Biutifull was al uitverkocht en als je mood al staat naar 'film', dan wil je toch in het donker op een stoeltje zitten en zo werd het Black Swan, ook al de laatste twee plaatsen. Misschien is je brein dan bereid om er sowieso van te gaan genieten, je mee te laten nemen in het verhaal. Al vond mijn gezelschap er helemaal niks aan: pathetisch, als een boeketreeks, overdreven. Zó verschillend kan perceptie zijn.Want de film kwam bij mij gigantisch binnen, dicht op mijn huid, schoonheid en donkerte in één. Het gaat voor mij over transformatie, over de altijddurende processen van controle en loslaten, de lichte en de donkere zijde van het leven, de mogelijkheid daar door héén te gaan. In een interview met de regisseur Darren Aronofsky zegt deze: Black Swan is echt een film voor op een groot doek, er gebeurt veel, er zitten allerlei elementen in die ontregelen (...) er zit een vreemde beweging in die je - hopelijk - ongemakkelijk doet voelen, op een minder bewust niveau. Dat was het idee.
Voor mij gelukt: deze film die zich niet in een genre laat persen: Is het een balletfilm? Een pageturner met horrorelementen, een psychologische thriller, een melodrama? Dat vind ik precies de kracht ervan: je weet uiteindelijk niet wat er echt gebeurd en wat er zich alleen maar in het hoofd afspeelt van die balletdanseres, gespeeld door Nathalie Portman, die in Het Zwanemeer de glansrol krijgt en zowel de witte als de zwarte zwaan moet spelen.
Er komt ook een moeder in voor bij wie ze nog woont, die afhankelijk van je perceptie, ziekelijk jaloers en kleinerend is, of stimulerend. En een artistiek directeur die ofwel arrogant en megalomaan is óf op ongebruikelijke wijze passie, loslaten, sensualiteit, de donkere oncontroleerbare kant, bij de perfectionistische Nina naar boven wil halen. En wil Lila, haar stand- in haar de rol ontfutselen of is zij juist degene die haar door het dode punt van haar koele perfectie heen sleurt? Wat is waan en wat is werkelijkheid? Gaat ze op het einde ten onder of is er sprake van bevrijding en transformatie?
Onderwijl wordt er ook nog prachtig gedanst en zijn alle kostuums ontworpen door de zussen Kate en Laura Mulleavy, het designteam van het modemerk Rodarte. Alexandra Radius zei bij Paul de Leeuw dat zij zeker wist dat Nathalie Portman ook een ballet opleiding moest hebben genoten, ooit, omdat je dit niet zomaar kon nadoen. Maar dat schijnt toch echt niet zo te zijn. Zou je met professionele ballet-ogen, je toch daarin kunnen vergissen?
Aronofsky zegt: De balletwereld is een zeer naar binnen gekeerde wereld. Balletmensen geven om ballet en verder niks anders. Misschien kwam de film daarom zo binnen bij mij: omdat het ook vertelt over de waanzin van het eigen gelijk. Hoe het leven in maar één wereld en het geven om maar één ding, destructief is: Je móet je daaruit bevrijden en op zoek gaan naar verbinding en samenhang.
