Het Paradijs, daar begint het allemaal mee, volgens de Bijbel. Daar zijn Man en Vrouw gemaakt en ze leefden in een prachtige tuin, met alles voor handen, rijke bomen en vruchten, geen gebrek en alles volmaakt, totdat Eva van de appel at. Sindsdien verlangen we allemaal terug naar het paradijs, we zoeken het en soms zijn er momenten dat het er zowaar zomaar is. Hoe zien die momenten er dan uit?Het is interressant om in het boek Visions of Paradise (Zie vorig blogje; te koop voor 4,95 euri) te zien wat voor een foto, die fotografen die vaak de hele wereld bereisd hebben, uitzoeken. Ze zijn te verdelen in verschillende categorieën. Allereerst dat wat je meteen erbij associeert: mooie landschappen: kristalhelderblauw water en een palmboom, de gele vlakten van Montana, grazige groene glooiende weiden zover als het oog reikt in Nebraska. De ongereptheid van bergen en sneeuw, een vredig verborgen dorpje op een vruchtbare groene heilige plek in het oerwoud.
Dan zijn er foto's die verwijzen naar de tijd en het leven dat er was of er nog zal zijn lang voor en na je eigen leven: dinosaurusvoetstappen in de rotsen in Patagonië, witte stammen van een eindeloos berkenbos, waar de fotograaf maar per toeval tegen aan keek omdat de auto pech kreeg op een landweg in Rusland, de tekeningen van de stieren in de grotten van Lasceux.
Een heel andere categorie wordt gevormd door uitzondelijke en unieke plekken op de wereld die de fotograaf voor ogen zag. Onverklaarbare zandcirkels in de woestijn van Namibië, terwijl er een kudde wild doorheen gaat, de afdaling in een immense grot, 2 km diep waar vogels in huizen, die elke dag door een opening naar buiten zwermen, een witte sneeuwwolf die plotseling opdook terwijl men naar vis onder het ijs hengelde, twee wazige contouren van kamelen in een gele zandstorm, een sneeuwluipaard dat na lang zoeken ineens recht in de camara kijkt.
Weer heel anders zijn de momenten van onverwacht evenwicht en harmonie: waterbuffels die pal achter elkaar door een modderige stroom zich een weg banen in het regenwoud, de stilte van het landschap van hokkaido in Japan, een rollercoaster in de vroege mistige ochtend en twee mannen die de hele baan aflopen op zoek naar losse schroefjes.
Of daar waar mensen op voorkomen en een paradijselijk vroeger in herrinnering brengen: de vader van een fotograaf met een kanjer van een vis, de herrinnering thuis brengend dat hij dat als jongetje zwijgend deed met zijn vader; samen uit vissen. Een moeder en zusje dat via een speciaal procede wazig in beeld opdoemt, de onschuld van de jeugd, toen alles nog ongecompliceerd was.
Dan zijn er foto's waar het paradijs net uit handen is gevallen of weer gerealiseerd zou kunnen worden, op de drempel: een olifant die een indringer uit het territorium verjaagd, een meisje dat dromend naar de skyline van NY kijkt waar geen Twin Towers meer zijn, mensen in Dafur die bij een boom omhoog kijken naar een vliegtuig waar het eten als manna moet gaan neerdalen...
Enfin. Het paradijs en de hemel hebben van oudher een religieuze klank, maar opvallend in dit boek is, dat er maar drie foto's zijn, die daar een beetje naar verwijzen: een uitgehakt wak in kruisvorm in Ijsland, waar een dopeling ondergedompeld zal worden. Een fotograaf die een keer per jaar een week op retraite gaat in Mont Sant Michel, maar s'ochtends vroeg foto's maakt, het klooster als een vage schim in het water geprojekteerd. Een sjamaan die op een trommel slaat en de hel of de hemel tevoorschijn kan halen.
Sommige fotografen zeggen dat het enige echte blijvende paradijs alleen maar in jezelf te vinden is en er dan ook altijd is. Zoals dat zelfbewuste Zuid Afrikaans jongetje met een speelgoedauto in zijn hand. Of die oude man die nauwelijks eet en zijn leven lang bijna altijd op het water te vinden is. Drijvende mensen, gelukzalig gekoesterd door de zon, een bloemetjesjurk die wappert aan twee wasknijpers na een lange dag op zoek naar voedsel in Eritrea.
Ach, het Paradijs... het is er: altijd verder, net niet overal, als glimp, een moment, wanneer je je verbindt met het verre verleden of naar een horizon kijkt die altijd wijkt...
