De tranen van Typhoon

Wat verfrissend. Glenn de Ramdamie ofwel muzikant en rapper Typhoon, in de eerste aflevering van Zomergasten. Zo gewoon als hij praat over chillen met God in de bossen, al vanaf zijn veertiende, zoals in de film over Beethoven, die zegt dat alle muziek van God komt. Dat hij meer dan 40 keer Hook heeft gezien van Steven Spielberg en gewoon wéér geraakt wordt bij de scène waarin kinderen denkbeeldig smullen van een feestmaal en Peter als volwassene eerst niks ziet, pas wanneer hij zijn verbeeldingskracht weer inzet, wordt hij opnieuw Peter Pan en ziet hij ook dat lekker eten met blauwe room. En dat Glenn nu pas bij de voorbereiding zag, dat alle kinderen gekleurd waren, er zit geen witte tussen.

Dat hij op zijn achtste voor het eerst wist dat hij ‘anders’ was met een kleur omdat iemand tegen zijn buurvrouw waar hij vaak thee ging drinken, zei, dat hij zo goed Nederlands sprak. Dat hij van zijn ouders altijd te horen heeft gekregen dat hij minsten twee keer extra zijn best moest doen en hoe onbegrijpelijk je tegelijk de zin Black Lives Matter vind, want je bent gewoon een man, zoals ook James Baldwin zei, geen negro. Dat je nú pas praat over dit ‘anders-zijn’ en zijn Nederlandse vrienden dus ook nu pas iets horen hoezeer het toch een thema was. Hij werd daar even geëmotioneerd van.

Ik herken exact dezelfde lijnen waarlangs je wereldbeeld dus in feite is geconstrueerd en bij witte mensen die  verhaallijn ontbreekt: ik wist als kleuter dat ik anders was, want ik werd bij de poort omringd door jongeren die ‘Inda-pinda-poepchinees’ jenden,  ook mijn ouders zeiden dat ik extra mijn best moest doen, ook ik had tegelijk geen écht idee dat mijn herkomst, alhoewel geboren in Nederland, een rol zou spelen.

Maar tijdens het kijken bedacht ik ineens dat ik als puber helemaal niet extra mijn best wilde doen om alles uit mijn intellect te halen. Zoals bij Glenn, alhoewel hij ook zegt vanaf zijn geboorte een grote portie ‘licht’ meegekregen te hebben, hij tóch vanzelf steeds het idee heeft gehad dat hij tekort schoot en hij daartoe twee keer in een burn-out is beland. Iets in mij wilde ontsnappen aan dat scenario van de bolleboos zijn, gericht op een carrière. En iets in mij wilde bewijzen dat ik wel gewoon door iedereen geaccepteerd kon worden, zonder uitzonderlijk goed in iets te zijn. En zo werd ik mijn hele werkend leven een beheerder in een wijkcentrum... Ik weet hoeveel intens genoegen mij dat gaf: die gewone gesprekken aan de bar en het vertrouwen dat ik van mensen kreeg, als luisterend oor...

Een bijzonder moment dat alleen bij Zomergasten zo kan gebeuren omdat het live is en drie uur duurt, was, toen Glenn even werkelijk verdrietig werd na het zien van ‘Gabriella’s Song’ in As it is in Heaven.  Je zag de opmaat ernaartoe: dat zij eerst niet kan en durft te zingen en een medekoorlid knapt omdat hij van jong afgaan gepest werd door een ander koorlid als dik jongetje, niet om serieus te nemen. Gabriella ziet de pijn van een ander en haar harde schaal van onmacht en onvermogen breekt en ze kan zingen. ‘Zonet zaten we te genieten van hoe mooi dit is en nu ben je ineens verdrietig’, zegt Janine Abbing. 

Typhoon zegt dat dit zo kan gaan... alles is een moment en misschien had hij een dag later weer heel anders gereageerd. Er gebeurd in deze tijd véél met mensen zegt hij en hij noemt ook nog even zijn vriend Akwasi. Alles is afhankelijk of mensen hun eigen ongemak onder de ogen durven te komen. In Trouw van zaterdag las ik in de column van Ephimenco dat de Nederlandse activisten  (alleen al de term...) mislukt waren om politiegeweld en racisme te agenderen:’ Wat wel lukte was opnieuw de discussie over Zwarte Piet vroeg in het jaar te agenderen. Rapper Akwasi was hierin zinnebeeldig.’

Akwasi moest zich weer verweren dat hij juist een vredelievend persoon is en écht niet zomaar Zwarte Piet in elkaar zou trappen... Precies over deze overbekende beweging gaat het: de ene mag nooit eens uit de slof schieten maar moet in de pas en in de maat lopen en de ander kan met dedain spreken over wéér die Zwarte Pietendiscussie en het losweken uit de wereldwijde context rondom Black Lives Matter. Terwijl alles afhangt of de witte werkelijk kan neigen naar de ander. Kan buigen voor de woede en het verdriet dat zomaar ineens boven kan komen omdat  het voor het eerst is dat elk haar eigen  levensgeschiedenis deconstrueert en kan zien uit welke elementen deze bestaat. 

Daarom waren de tranen van Glenn de Ramedie een getuigenis dat het leven zich in het hier-en-nu afspeelt, niet noodzakelijk maar gewoon aanwezig, maar meestal verborgen: verdriet en onmacht toon je niet zomaar... Ik zou willen dat ze de kracht krijgen, zoals zijn artiestennaam: als een Typhoon door de Nederlandse wateren.

Terugkijken hele uitzending Zomergasten 1

Samenvatting in 20 minuten: